Artikoak itsas izotzaren heren bat galdu du azken 18 urteotan
Artikoak neguko itsas izotz bolumenaren heren bat galdu du azken 18 urteotan, urte askotako izotzaren murrizte iraunkorra dela eta, hein handi batean. Hala ondorioztatu du Geophysical Research Letters aldizkarian argitaratutako ikerketa batek.
Urtaroko itsas izotza, udaro urtu egiten dena alegia, zenbait urtetan zehar pilatutako izotz lodiagoa ordezkatzen ari da, eta itsas izotzaren mehetze joera bultzatzen, ikerketaren arabera.
Lehen aldiz neurtu dute Artikoko itsas izotzaren elurraren sakonera, LIDAR (ICESat-2 erabilita) eta radar (CryoSat-2aren bitartez) datuen konbinaziotik abiatuta. Itsas izotzaren sakoneraren eta ur gainean dagoen elurraren altueraren estimazioen bitartez, ikerketak ondorioztatu zuen urteetan zehar pilatutako Artikoko itsas izotzak neguko bolumenaren % 16 galdu duela, metro erdiko lodiera gutxi gorabehera, ICESat-2 agertu eta hiru urtera.
Sahra Kacimi ikerketaren egile nagusiak eta Kaliforniako Teknologia Institutuko zientzialari polarrak ohar batean adierazi duenez, "ez genuen murrizte hori espero, ezta hiru urte eskasetan izotza askoz meheagoa izaterik ere".
Ikerketak ICESat, ICESat-2 eta CryoSat-2 sateliteen 18 urteko behaketa erabili zuen, hilabetero lodiera eta bolumen aldaketak atzemateko, eta 2018tik 2021era bitarteko estimazioei testuingurua emateko. 18 urteko markak neguko izotzaren bolumenaren 6.000 kilometro kubiko inguruko galera azaldu zuen, hein handi batean urteetan zehar pilatutako izotzetik urtarokora gertatutako aldaketagatik, azken hori meheagoa baita.
Izotzik zaharrena, zenbait urtetakoa, lodiagoa izan ohi da eta, hortaz, urtzearekiko erresistenteagoa. Antzinako Artikoko itsas izotz "depositu" hori agortu ahala eta urtaroko izotza ohiko bilakatu ahala, Artikoko itsas izotzaren lodiera eta bolumena ere murriztu litezke.
"Uneko ereduek aurreikusten dutenez, mende erdialderako izotzik gabeko udak espero ditzakegu Artikoan, urtze denboraldian bizirauteko beste lodia den izotz zaharra desagertzean", azaldu du Kacimik.
Albiste gehiago gizartea
“Online bideojoko hauen diseinua baliatuz pedofiloek haurrak hurbiltzea lortzen dute”
Pediatrek ohartarazi dute hainbat bideojoko arriskutsuak direla haur eta nerabeentzako, online jolastekoak, batik bat. Eta horien artean ezagunena Roblox da, munduan 380 milioi erabiltzaile baino gehiago baititu. Telmo Lazkano hezkuntza eta osasun digitalean adituak horrelako plataformek nola funtzionatzen duten kontatu du.
Arreta non jarri, seme-alabak online bideojokoetan ibiltzen badira?
Online bideojokoek hainbat arrisku dakartzate, sareekin eta Internetekin lotura duen heinean. Horren aurrean gurasoek arreta non jarri behar duten azaldu du Telmo Lazkano hezkuntzan eta haurren osasun digitalean adituak. Besteak beste, adierazi du jokalari bat baino gehiagorentzako jokoetan jarri behar dela fokua, eta txatak dituztenetan bereziki.
Madril erdiguneko eraikin baten zati bat behera etorri da eta hainbat lagun daude agertu barik
Erreskate lanetan Madrilgo Udaleko suhiltzaileak, Polizia Nazionalaren eta Udaltzaingoaren txakurrak eta droneak ari dira lanean. Oraingoz, hiru langile artatu dituzte: bat, larr,i eta bi, arin. Ezbeharra 13:00etan gertatu da, eta alboko beste eraikin bat ere hustu behar izan dute.
Aldirietako tren-zerbitzuak izango duen izena aukeratu ahal izango dute herritarrek
Irekia webgunearen bitartez bozkatu ahal izango da, eta hiru aukera daude: Besaide, Lottu eta Lurbil.
Zortzi zauritu eta lau desagertu Madrilen, Opera inguruan, obretan ari zen eraikin baten zati bat erori da eta
Hileras kaleko eraikin bat behera etorri da, 13:00ak aldera. Lanean ari ziren zazpi langileetako hiru zauriturik atera dituzte, eta lau desagertuta daude.
Ramiro Gonzalez: "Bernedoko udalekuak, modu horretan, ez ziren egin behar"
"12 salaketa daude balizko delituengatik. Ez dut epaituko deliturik dagoen ala ez, baina salaketa asko dira", onartu du Arabako ahaldun nagusiak. Ramiro Gonzalezek adierazi du ez duela eztabaidetan sartu nahi erakundeek gai horretan dituzten eskumenak direla eta. "Erakunde guztiek koordinazioa hobetzeko behar adina lan egiteko unea da", gaineratu du.
Istripua izan da Sestaoko ACB altzairutegian, eta bi langile zauritu dira
Zauritutako langileak Gurutzetako Ospitalera eraman dituzte, erre egin direlako. Enpresak azaldu duenez, arku elektriko bat sortu da (deskarga elektrikoa), eta erredurak eragin dizkie bi langileei.
Kontseiluak milaka euskaltzale bildu nahi ditu abenduaren 27an Bilbon, "euskararen soinu banda" ardatz hartuta
Ekitaldirako sarrerak urriaren 16tik aurrera izango dira eskuragarri Pizkundea.eus webgunean, 10 euroren truke. Antolatzaileek adierazi dute "euskara lehen lerrora ekarri eta benetako jauzia eragiteko" garaia dela. Horregatik, euskarari "pizkunde" berria ematera gonbidatu ditu euskaltzale oro.
Ane, Laia eta June, eta Oihan, Martin eta Markel dira neska-mutil jaioberrien izen ohikoenak
Ane da, 1998tik, neska izena aukeratzeko orduan gurasoen kutunena Euskal Autonomia Erkidegoan, hirurteko datuak kontuan hartuta. Mutil izenen kasuan, Oihan izena laugarren tokitik lehenengora igaro da.
Leioako animalia-probak ez egitea eskatu dute
Leioa contra el Maltrato Animal taldeak salatu duenez, abuztuan herrian egindako asto probetan "irregulartasunak" izan ziren; besteak beste, "700 kiloko harria erabili zen, astoak jotzeko makilak erabili ziren, eta epaileek ez zuten esku hartu, animalien sufrimenduaren ageriko zantzuen aurrean".