Nafarroak umetoki-lepoko minbizia garaiz detektatzeko programa jarriko du abian urtarrilean
Nafarroako Gobernuko Osasun Departamentuak 2023ko urtarrilaren amaieran abian jarriko du umetoki-lepoko minbizia garaiz detektatzeko programa, 35-65 urte bitarteko 162.625 emakumeri zuzendua. Baheketaren lehen proba giza papilomaren birusa hautematea izango da.
Programa honen berritasuna da hala erabakitzen duten emakumeek beren etxean egin ahal izango dutela proba, eta dagokien Sexu eta Ugalketa Osasunaren Arretarako Zentroan (CASSyR) entregatu ahal izango dutela lagina. Emaitza positiboa bada, zitologia egin dela adieraziko da.
Proba horiek bost urtean behin egingo dira (emakumeek 35, 40, 45, 50, 55, 60 eta 65 urte betetzen dituzten urtean jasoko dute hitzordua). 25 eta 34 urte bitartekoek, berriz, zitologia-programarekin jarraituko dute hiru urtean behin, CASSyRen bitartez.
Nafarroako Osasun Publikoaren eta Lan Osasunaren Institutuari (ISPLN) atxikitako programa honen lehen kanpaina 2023ko urtarriletik 2027ko abendura bitartean egingo da, eta xede-populaziotzat hartuko dira Nafarroan 1958ko urtarrilaren 1etik 1992ko abenduaren 31ra bitartean jaiotako emakumeak.
Osasun Departamentuak ohar batean aurreratu duenez, helburu nagusiak honako hauek dira: umetoki-lepoko minbiziaren intzidentzia murriztea, gaixotasunaren heriotza-tasa murriztea eta eritasun hori diagnostikatzen zaien pazienteen bizi-kalitatea hobetzea.
4,5 kasu 100.000 emakumeko
Intzidentziari dagokionez, Nafarroako egoera Europako iparraldeko herrialdeetakoaren antzekoa da, eta, Nafarroako Minbiziaren Biztanleriaren Erregistroko azken datuen arabera, umetoki-lepoko minbiziaren intzidentzia 100.000 emakumeko 4,5ekoa da Foru Erkidegoan.
Urtean 17-23 kasu inguru diagnostikatzen dira. Munduko biztanleriara egokitutako heriotza-tasa 100.000 emakumeko 1 da. Mundu-mailan, laugarren postuan dago, 100.000 emakumeko 13,1ekin, bularreko, kolon-ondesteko eta biriketako minbiziaren atzetik.
Prebentzioa
Iturri berdinek frogatutzat eman dute giza papilomaren birusak eragindako infekzioak zerikusia duela umetoki-lepoko minbiziaren garapenean; beraz, prebentzio-neurriak aplikatzea, txertoa kasu, funtsezko elementua da hura kontrolatzeko, baita preserbatiboa erabiltzea ere.
Tumorearen detekzio goiztiarrak frogatu du eraginkorra dela, eta hilkortasuna nabarmen gutxitzea lortu du; beraz, detekzio goiztiarreko estrategiak, txertaketarekin batera, gaixotasun hori kontrolatzeko eta desagerrarazteko modu eraginkortzat har daitezke.
Zure interesekoa izan daiteke
Hemen da San Tomas, urteko feria nagusia
Bilbok eta Donostiak urteko azokarik garrantzitsuenetako bat ospatuko dute igande honetan. Aterkia ezinbestekoa izango da egunean zehar, fronte batek prezipitazioak utziko baititu.
Gabonetako azokak, bogan: zergatik dute horrenbeste arrakasta?
Gabonetako merkatuak ugaldu egin dira eta tokiko testuingurura egokitu dira. Nola azaltzen da boom hori eta zer esaten digu Gabonetako tradizioen eta erritualen eraldaketari buruz? Hainbat aditu eta profesionalekin hitz egin dugu eta jendearen iritzia jaso dugu.
Ikusmin handia EITBren Bilboko egoitzan, Olentzero eta Mari Domingi agurtzeko eta azken gutunak emateko
Haurren gutunak jasotzen eta haiekin argazkiak egiten izan dira biak ostiral arratsaldean, Bilboko kaleetan zehar egingo duten kalejiraren aurretik. Abenduaren 23an izango da hori, eta zuzenean jarraitu ahal izango da streaming bidez eitb.eus-en, 18:30etik aurrera, Anabel Arrizaren eta Aritz Mendiolaren kontakizunarekin. Emanaldia asteazken arratsaldean emitituko da ETB1en.
Migrazioa delinkuentziarekin eta zerbitzu-abusuarekin lotzen dutenen kopurua jaitsi da
Ikuspegi Immigrazioaren Euskal Behatokiak egindako azterlan baten arabera, euskal herritarren % 10ek baino gutxiagok aipatzen du immigrazioa herrialdeko arazo nagusietako gisa, eta % 2,7k baino ez dio modu pertsonalean eragiten diola.
Gipuzkoako Auzitegiak absolbitu egin ditu haurra hiltzen saiatzeagatik akusatu zituzten gurasoak
Gipuzkoako Probintzia Auzitegiak absolbitu egin ditu gurasoak, haurra hiltzen saiatzeagatik akusatu ostean; ondorioztatu du ezin izan dela frogatu, neskatoaren lesioek jatorri traumatikoa zutenik edo kolpe baten ondorio zirenik.
3I/ATLAS kometa Lurrera ahalik eta gehien hurbildu da, eta ezustekorik gabe urruntzen ari da
Zientzialari errusiarrek baztertu egin dituzte, berriro ere, estralurtarren ustezko ontzi bat zela zioten teoriak.
Lau gaztetik batek frankismoari buruzko pertzepzio positiboa du
Egonkortasun ekonomikoa eta gizarte-ongizatea ekarri zituela iritzi diote, azken Deustobarometro Sozialaren arabera. Etxebizitza eskuratzea da euskal gizartearen arazo Nagusia.
Guardia Zibilak erietxera eraman ditu Beloradotik joandakoekin Urduñan bizi ziren mojetako bost, osasun-baldintza kaxkarretan zeudelakoan
Ostegun honetan Santa Klarako monastegitik 87 eta 101 urte arteko bost moja atera dituzte eta Basurtuko erietxera eraman dituzte azterketa egitera, epailearen aginduz. Guardia Zibilak jakitera eman duenez, emakumeak osasun-baldintza txarretan bizi zirela egiaztatu ahala izan dute. Adierazpen horiek gezurtatzeko helburuz, etxeko mojetako batek sareetan zabaldu ditu eraikin barruko irudiak.
Fiskalak erretiratu egin ditu Zestoako akusatu nagusiaren aurkako akusazio guztiak, eta gainerako bostentzat isuna eskatu du
Salatzailearen bikotekide ohiaren deklarazioa entzun ostean, fiskalak frogatutzat jo du gizonarekiko beldur gaindiezina izan zuela eta zigor eskaerak aldatu ditu. Absoluzioa eskatu du akusatu nagusiarentzat eta gainerakoentzat, berriz, espetxe zigorra beharrean isunak eskatu ditu hertsatze delituagatik.
Moto gidari bat zauritu da Donostian, GI-20an hainbat ibilgailuren artean izandako istripuan
08:00ak aurretik izan da ezbeharra eta errepidea itxita gelditu da momentuan, auto ilara luzeak eraginez. Geroxeago zabaldu ahal izan dute erreietako bat.