"Super arbolak", berotze globalari aurre egiteko
Errendimendu handiko arbolak, eliteko zuhaitzak edota "super arbolak". Modu askotara deitzen dira mundu mailako basogintzaren erronka bihurtu diren landareak. Klima aldaketaren aurrean basoen osasuna bermatzea dute helburu, egur sektorearen onura ekonomikoak areagotzearekin batera. Enbriogenesi somatikoaren teknikaren bidez lortzen dira laborategietan, eta mugarri bat ezarri dute basogintzan eredu diren herrialdeen ingurumen estrategietan.
NEIKER Nekazal Ikerketa eta Garapenerako Euskal Erakundeak hamar urte baino gehiago daramatza enbriogenesi somatikoaren teknikarekin lanean, eta ikerketa lerro horretan, lorpen handienetako bat iaz Laudion landatutako pinus radiata —Euskal Herrian gehien landatzen den espeziea— basoa da. Espezie horretako "super arbolen" lehen landaketa da Europa osoan, eta proiektua zuzendu duen Paloma Moncalean NEIKERreko Baso Zientzien Saileko ikertzailearen hitzetan, urrats iraultzaile bat da basogintzan.
Besteak beste, tenperatura altuei, lehorteei edota mantenugaietan pobreak diren lurzoruei aurre egiteko ezaugarriak dituzte eliteko zuhaitzek, laborategian egindako aukeraketa zorrotzen ondorioz. Horrez gain, bioteknologiari esker, hazi bakarretik milaka zuhaitz lor daitezke, eta arbola horien hazte prozesua nabarmen murrizten da, baso jabeen onura ekonomikoak areagotuz, Monkaleanek azaldu duenez.
"Basogintzan aurreratuen dauden herrialdetan erabiltzen ari diren teknika bioteknologikoa da. Ohiko tekniken bidez, hazi bakarretik zuhaitz bakarra ateratzen da. Guk, zelula bakarretik milaka zuhaitz sor ditzakegu. Berretsi nahi duguna, ondorengoa da: laborategian dugun zelula multzoari estres baldintzak ezartzen badizkiegu, adibidez, tenperatura altuetara edo ur gutxi izatera ohitzen baditugu, landare horiek prestatuago egongo dira kanpoko estresari aurre egiteko. Adibidez, laborategian tenperatura altuetan egon den landarea, landa guneetan hobeto egokituko da tenperatura altuetara. Hori berretsi nahi dugu", zehaztu du.
Europar Batasunak finantzatu du NEIKER garatzen ari den egitasmoa, "Multiforever" ekimenaren baitan. Besteak beste, basoen osasuna, espezie alternatiboak, zuraren kalitatea eta hobekuntza genetikoa daude planaren ardatzean, klima aldaketaren aurrean, jasangarritasunaren bila.
Albiste gehiago gizartea
Bittor Arginzonizen Etxebarri erretegiak munduko bigarren jatetxe onena izaten jarraitzen du
Peruko Maido jatetxea munduko onena izendatu dute The World 's 50 Best Restaurants 2025 sarietan. Bestalde, Etxebarri erretegiko Mohamed Benabdallah aljeriarra munduko sommelier onena izendatu dute.
Abadia Saria jaso du Gure Zirkuak
Gure Zirkuak aurtengo Abadia Saria jaso du gaur arratsaldean, Arrateko gainean (Eibar) egindako ekitaldian, komunitate oso bati “elkarrekin euskaraz bizi eta sentitzeko plaza berritzailea” eskaintzeagatik. Eider Mendoza diputatu nagusiaren eskutik jaso dute Abadia Sariaren oroigarria –Iñigo Aristegui Telloren Zazpi Petaloak eskultura– Gure Zirkuko kideek.
Beskoitzek ikastola berria izango du 2026-2027 ikasturtean
Egun dauden prefabrikatuetatik gertu, lursail bat erosi du Beskoitzeko Udalak eta bertako zati bat ikastolarentzat izango da. Herri Urratsen lortutako diruari esker eta Euskal Herri osotik iritsitako elkartasunari esker, Seaskak milioi bat euroko inbertsioa egingo du. Irailean lanak hasiko dira, eta hurrengo ikasturtean hasiko lirateke Beskoitze aldeko 50 haur inguru baldintza duinetan euskaraz ikasten.
Ehgamek Bilbao Bizkaia Harro ekimena boikoteatzeko deia egin du
EAJk Harrotasunaren Nazioarteko Eguna “bereganatu eta turistifikatu" nahi duela salatu du eta E28 Koordinadorak ekainaren 28rako deitutako manifestazio “herrikoi eta aldarrikatzailera” joateko deia egin du.
500 ekitalditik gora antolatu dituzte 2025eko sanferminetarako
Ostegun honetan aurkeztu dute sanfermin jaien egitarau ofiziala, eta iragarri dutenez, hilaren 14an Sorotan Bele talde gipuzkoarrak emango dio amaiera bederatzi eguneko zoramenari, Gazteluko plazako agertokian.
Alerta laranja Araba eta Nafarroa hegoaldean, arratsalderako iragarrita dauden prezipitazio handiengatik
Tenperatura maximoak 27 eta 35 graduren artean kokatuko dira, tokiaren arabera. Arratsaldetik aurrera baliteke ekaitzak jo eta zaparrada trumoitsuak botatzea. Hori dela eta, alerta laranja ezarriko dute Araba eta Nafarroa hegoaldean.
Klima-aldaketaren ondorioak Euskadin: 0,3 °C gehiago hamarkada bakoitzeko, bero-bolada gehiago eta itsasoaren tenperatura gora
Eusko Jaurlaritzak egindako txosten batek ohartarazi du berotze globalak gero eta ondorio handiagoak dituela Euskadin. Tenperaturak etengabe igo dira 1970etik, bero-boladen egunak bikoiztu dira eta itsas mailak erritmo bizkorrean egiten du aurrera. 2023an, itsasoaren batez besteko tenperatura inoizko altuena izan zen.
Nafarroako Unibertsitatea eta EHU, munduko 600 unibertsitate onenen artean
Massachusettseko Institutu Teknologikoak (MIT) lehen postuari eusten dio, hamalau urtez; ostean, Londresko Imperial College eta Stanfordeko Unibertsitatea daude.
Arartekoak Osakidetzan inbertsioa areagotzearen garrantzia azpimarratu du, herritarren kexak ikusita
Ines Ibañez de Maeztuk adierazi du Osasun Itunaren ostean hartuko diren neurrien esperoan dagoela, egoera hobetuko duten itxaropenarekin. "Etxebizitza eskubidea bete egiten dela bermatuko duten politika publikoen aldeko apustu irmoa" ere eskatu du.
Scientia School enpresak Pryconsa konpainiari saldu dio Amara auzoko Karmelo ikastetxea hartzen zuen eraikina
Scientia Schoolek azaldu duenez, 2019an erosi zuen ikastetxea, baina "matrikulen kopuruak behera egin zuen etengabe". "Egoera horrek itxiera ekarri zuen", gogorarazi du.