Dinosauro espinosaurido espezie berri baten hezurrak aurkitu dituzte Errioxan
Xabier Pereda paleontologo eta Euskal Herriko Unibertsitateko ikertzaileak zuzendutako ikerketa-talde batek dinosauro espinosaurido baten fosil ugari aurkitu ditu Igean (Errioxa), eta aurkitutako materialaren aurreazterketaren arabera, litekeena da dinosauro mota horretako espezie berri bat izatea.
2022ko uztailean "Virgen del Villar 2" aztarnategian egindako aurkikuntza ostiral honetan aurkeztu zuten komunikabideen aurrean. Espinosauridoei dagozkien lau eskeleto partzial aurkitu zituzten hasieran eta askoz ere osoagoa zen bosgarren eskeleto bat azken kanpainan. Hain zuzen ere, Iberiar Penintsulan inoiz aurkitu den espezie honetako eskeleto osoena da eta, ziur aski, Europako osoena ere bai. Orain arte aurkitutako osoena Ingalaterrako Baryonyx zen eta haren pare bada, Peredak adierazi zuenez. Aztarnategiaren "aparteko balioa" nabarmendu zuen EHUko ikertzaileak eta oraindik ere indusketak ez dituztela amaitu gehitu zuen.
Datozen hilabeteetan baieztatu beharko dute espezie berria dela, aurkitutako material guztiaren ikerketa amaitu eta erregistro paleontologikoan argitaratuta, baina ziur agertu ziren.
Hala, espinosaurido espezie berri hori Iberiar Penintsulan gaur egun dauden hiru espezieei gehituko litzaieke: Castellonen aurkitutako "Vallibonavenatrix", Teruelgo "Camarillasaurus" eta Portugalgo "Iberospinus" dira beste hirurak.
xabier-pereda-patxi-saez-benito-dinosaurio-rioja-efe-3
Ia hiru metroko altuerako superharraparia
Igeako Zentro Paleontologikoan gorde duten azken hezurdura handi hori aztertuta, ikertzaileek ondorioztatu dute dinosauro horrek 7 eta 8 metro arteko luzera zuela, 2,5 eta 3 metro arteko altuera eta 1.300 eta 1.500 kilo bitarteko gorputz-masa.
Espinosauridoek garezur luzexka zuten eta krokodiloenak bezalako hortz konikoak. Superharrapariak ziren eta batez ere arrainak jaten zituzten, baina baita beste animalia batzuk ere, muskerrak eta krokodiloak, esaterako.
Ikertzaileek uste dute, ziur asko, duela 120 milioi urte bizi izan zirela Errioxako inguru horietan eta aintzira handi baten ertzean zelatan egongo zirela, ur ez sakonetan arrainak eta beste ornodun batzuk harrapatzeko, igeri aktiboa egin beharrean.
Peredak azaldu zuenez, Errioxa funtsezko eskualdea da dinosauro talde horren bilakaera ulertzeko, eta, aldi berean, mundu mailan erreferentzia da espinosauridoen azterketan, 170 aztarnategi baititu, jatorrizko egoeran. Horietako 30 'Ikniten Bidean' sartuta daude.
Albiste gehiago gizartea
Iruñeko Planetarioa berreraikitzeko lanak hasi dira
Urtarrilean kupula larriki kaltetu zuen sutearen ondoren, Iruñeko Planetarioak Tornamira Aretoa zaharberritzen eta eraikina osorik modernizatzen hasi da. Kultura sailburu Rebeca Esnaolak zentroa zientzia eta astronomia dibulgaziorako abangoardiako gune gisa berreskuratzea helburu duten jarduerak azaldu ditu.
Sindikatuek eta pentsiodunek protesta egin dute Eusko Legebiltzarraren aurrean
Pentsioak Lanbide arteko Gutxieneko Soldatara (LGS) arte osatzeko Herri Ekimen Legegilea (HEL) Jaurlaritzak aintzat hartu ez izanagatik protesta egin du pentsiodunen mugimenduak. Bestalde, enplegu publikoko prozesuetan izandako euskararen aurkako "erasoaldi judiziala" salatu du LAB sindikatuak.
Bi gizon atxilotu dituzte Azkoitian gizon bati sexu-erasoa egin eta legez kanpo atxikitzeagatik
Joan den asteartean, gizon bat Ertzaintzaren egoitzara joan zen sexu-eraso baten biktima izan zela eta bere borondatearen aurka atxiki zutela eta eraso fisikoa eta sexuala egin ziotela salatzeko.
Euskal Selekzioak eta Palestinak lagunarteko futbol partida jokatuko dute San Mamesen azaroaren 15ean
Espainiako agintarien arabera, ez da kirol ekitaldi huts bat izango, eta Palestinan pairatzen ari diren "giza eskubideen urraketa guztiak" ikusarazteko ere baliatuko dute lagunartekoa.
Baso-sute arriskua oso handia izango da Nafarroan ostegunetik larunbatera
Aurreikuspenen arabera, arriskua nabarmen murriztuko da larunbateko azken orduan, prezipitazio-fronte bat sartuko baita.
Euskararentzat "arkitektura juridiko berria" eskatu du Kontseiluak, "langile publikoek euskararen ezagutza izatea" bermatzeko
Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bagera Donostiako euskaltzaleen elkarteak deituta, bilkura egin dute, arratsaldean, Donostiako epaitegi batek euskararen aurka kaleratu berri duen epai bat salatzeko. Idurre Eskisabel Kontseiluko idazkari nagusiaren hitzetan, "ezinbestekoa da euskarari behar duen arkitektura juridiko berria eskaintzea", "botere judizialetik ezarritako blokeoa gainditzeko".
Palestinaren aldeko mobilizazioak egingo dituzte ostegunean Hego Euskal Herrian
Protestak eguerdian eta arratsaldean izango dira, Gasteizen, Bilbon eta Iruñean.
EHUk 247 milioi euroko egitasmoei uko egin die Israelen parte hartzea dutelako
Joxerramon Bengoetxea errektorearen hitzetan, “herri palestinarraren genozidioaren auzia lehentasuna da” EHUrentzat. Gogorarazi du 2024ko apiriletik ez dutela harremanik Palestinan egindako krimenak gaitzesten ez dituzten unibertsitate eta erakundeekin.
EHUk uko egin dio 247 milioi euroko ikerketa-proiektuetan parte hartzeari, Israelekin loturak zituztelako
Joxerramon Bengoetxea Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) errektoreak asteazken honetan berretsi duenez, "Palestinako herriaren genozidioaren auzia lehentasuna da gure unibertsitatean", eta aditzera eman du EHUk uko egin diela, azken hilabeteetan, 247 milioi euroko ikerkuntza-proiektuei, biomedikuntzaren edo konputazio-zientzien arloetan, proiektu horiek Israelgo estatuarekin zuten loturagatik. Agerraldian, Bengoetxeak Europako Batzordeari eta Espainiako Gobernuari eskatu die Israelgo unibertsitateak, ikerketa-zentroak eta erakundeak bazter utz ditzatela ikerketa elkarlanak, akademikoak edo kulturalak laguntzeko europar funtsetatik.
Labar pinturak dituen historiaurreko aztarnategi bat aurkitu dute Gamiz-Fikan
Bizkaiko Foru Aldundiak jakinarazi duenez, Juan Carlos Lopez Quintanak eta Juan Carlos Izagirrek aurkitu zuten, Atxispeko San Pedro ermitaren ingurunea berreskuratzeko interbentzio programa baten baitan, 2025eko ekainaren 26an. Haitzuloa ikertu duten adituen arabera, eremu kantauriarrean dokumentatutako lehen hipogeo mistoa da.