Behatokia: "Herritarrek euskara erabiltzeari uko egiten diote, zerbitzua oztoporik gabe jasotzeko"
Euskaldunen hizkuntza eskubideen alorrean ezer gutxi aurreratu da azken hamarkadan. Orain hamar urteko eta gaurko argazkiak tankerakoak dira. Urraketa eta muga berberak salatzen jarraitzen dute herritarrek, eta horiei erakundeek ez diete erantzun eraginkorrik eman. Esparru guztietan daude harremanak euskaraz izateko zailtasunak. Herritarren hizkuntza hautua baldintzatzen du egoera horrek: eguneroko oztopo eta ezinen aurrean, euskara erabiltzeari uko egiten diote herritar askok, zerbitzua berme guztiekin jaso ahal izateko. Gaztelera hautatzen dute, izapideak errazteko.
Hori dio "Hizkuntza eskubideen egoera 2023" goiburupean Hizkuntz Eskubideen Behatokiak gaur aurkeztu duen txostenak. Urtero bezala, oinarrizko zerbitzu eta jardueratan hizkuntza eskubideekiko eman diren gertakariak bildu eta aztertu dituzte. Agurne Gaubeka eta Garbiñe Petriati Behatokiko zuzendariak eta teknikariak aletu dute dokumentua, goizean Iruñean egindako aurkezpenean. "Eremu publikoan zein pribatuan hizkuntza eskubideak egikaritzeko betebeharretan ez da aurrerapausorik eman eta horrek antzeko egoerak behin eta berriz erreproduzitzea ekartzen du. Herritarrek salatzen dute urtero horma berdinaren aurka borrokatzen jarraitzen dutela".
Behatokiko zuzendariak salatu du erakundeen erantzun ezak "betikotu" egiten duela "euskararen bigarren mailako izaera" eta "gutxiagotutako hizkuntzekiko berdintasun eza". Bere hitzetan, euskara ofiziala den eremuetan herritarrek jarritako salaketek argi erakutsi dute "neurri eraginkorrak" falta direla eta euskara erabiltzea ez dagoela "bermatuta" ez eremu publikoan, ezta pribatuan ere. Are gehiago, "euskara ezagutzen ez dutenek markatzen dute bermea norainokoa izan behar den".
Bide beretik mintzatu da Petriati ere. Zehaztu duenez, 987 intzidentzia jaso zituzten iaz, aurreko urtean baino 84 gutxiago: 909 kexak izan ziren, 49 zorion mezuak eta 19 kontsultak. Nolanahi ere, "datuen eta errealitatearen arteko arrakalan" jarri du azpimarra. "Jakin badakigu herritar askok zerbitzuak euskaraz eskatzeko erreparoa izan dutela, atzerapenen edo albo-kalteen beldur, eskubide urraketa gisa identifikatu gabe". Erantsi du "hizkuntza eskubideen kontzientzia izan arren", euskara erabiltzeari "uko" egiten diotela herritar askok, "zerbitzua oztoporik gabe jasotzeko".
Adibideak ere bildu dituzte, atalez atal. Oro har, administrazioaren eremu guztietan urratzen dira egunero eta une oro hizkuntza eskubideak (Osasuna, Hezkuntza, Segurtasuna, administrazio orokorra …), eta Justiziaren kasuan, "urraketak sistematikoak" direla azaldu dute.
Zerbitzu pribatuei dagokienean, berriz, "borondatearen esku uzten da enpresek beraien zerbitzuak euskaraz eskaintzea eta horrek herritarrak erderaz kontsumitu behar izatea eragiten du". Halaber, Behatokiak salatu du lan munduan ere ez dela euskaraz lan egiteko eskubidea bermatzen. "Euskaraz lan egiteko tresnak, ohiturak eta gaitasunetan sakontzea falta dira".
Agertoki horri, Behatokiaren arabera, epaitegietatik iritsi diren euskararen kontrako ebazpenak eta "hizkuntza politiketan hartzen ez diren neurrien ondorioz emandako atzerapausoak" gehitu behar zaizkie. Gauzak horrela, administrazioarekin harremanak euskaraz izateko baliabideak eta bitartekoak eskatu dituzte, hizkuntza eskubideak aitortzeak berekin dakarrelako "jendarte berdinzale eta bidezkoagoa".
Zure interesekoa izan daiteke
Zestoako kasuari buruz gizarte-zerbitzuek egindako txostena "ez zen zuzena", Arartekoaren teknikari baten arabera
Zestoako sei herritarren aurka atzo abiatutako epaiketaren bigarren saioan deklaratu du Herriaren Defendatzailea erakundeko langileak, defentsaren lekuko gisa.
Kirola, musika eta lan gogorra: 110 urteko Isabel donostiarraren sekretua
Isabel Etxeberriak, 110 urterekin, pianoa jotzen jarraitzen du, arratsaldero, Bartzelonako bere etxean. Betidanik egin izan du kirola, eta gaur egun ere oso bizimodu aktiboa duela kontatu digu. Bere iritziz, sasoiz zahartzeko, garrantzitsuagoa da maitasuna kontu materialak baino.
Eider Gotxi (Guggenheim Urdaibai Stop): "Herritarron lanari esker lortu da Guggenheim Urdaibai proiektua bertan behera geratzea"
Guggenheim Urdaibai egitasmoa behin betiko bertan behera gelditu eta biharamunean, erakundeen jarrera "zurrun eta inposatzailearen aurrean" herria garaile atera dela azpimarratu du Eider Gotxi Guggenheim Urdaibai Stop plataformaren bozeramaileak. Garaipena jai giroan ospatzeko otsailaren 7rako Gernikan antolatu duten ospakizunean parte hartzeko deia egin die herritarrei. Bestalde, Gotxik ohartarazi du plataformaren bidea ez dela bukatzen eta ontziola Muruetatik ateratzea izango dela hurrengo erronka.
Gutxienez 11 kilometroko auto-ilarak AP-8an, Irunen, eta kamioiak ezin dira Biriatuko mugan zehar pasa
AP-8an, gutxienez 11 kilometroko auto-ilarak daude Irun parean, Baionarako noranzkoan, eta 0 kilometroan kamioientzako trafikoa arautzeko neurri bereziak aktibatu dira. Ibilgailu astunen murrizketak 05:00etatik 20:00etara egongo dira indarrean.
ETB ON aurkeztu dute, EITBren telebista plataforma digital berria
ETB ON plataforman zuzenekoen eskaintza handia eta EITB Taldearen edukirik onenak klik bakar batean topatuko ditu erabiltzaileak, nahi duen unean eta moduan ikusteko. Teknologia berri bat ardatz hartuta, Nahieran plataforma historikoa birformulatu eta etorkizunera begira jarri du EITBk.
Gernika, Bermeo eta Mundakako herri plataformek Busturialdea-Urdaibairako plan estrategikoa kritikatu dute
Ez daude ados Eusko Jaurlaritzak eta Bizkaiko Foru Aldundiak eskualderako egin duten inbertsio planarekin. Eskualdea zahartzen ari dela diote, gazteak kanpora joaten ari direlako ez dutelako bertan lan egin eta bizitzeko aukerarik. Beraz, lehendabizi enplegua eta etxebizitza planak behar direla diote.
Urdaibaiko Guggenheim museoa baztertu dute, proiektua iragarri eta 17 urtera
Bi urteko azterketa eta hamaika eztabaidaren ondoren, Urdaibaiko Guggenheim proiektua baztertzearen erabakia hartu du Patronatuak. Orain hilabete, Elixabete Etxanobe Bizkaiko ahaldun nagusiak azaldu zuen luze joko zuela museoa eraikitzeko lurrak garbitzea, bai eta egitasmoaren aurkako salaketak epaitegietan argitzea ere. Eta kalean proiektuak kritika andana jaso izan du talde ekologisten eta herritarren aldetik.
Guggenheim Urdaibai egitasmoa behin betiko baztertu du museoko Patronatuak
Arratsaldean egindako bileran aho batez hartu dute azken erabakia, proiektuaren bideragarritasun faltagatik. Egitasmoa aurrera eramateko zailtasun handiena Murueta ontziola dagoen lur zatiaren egoera juridikoa dela jakinarazi du Elixabete Etxanobe diputatu nagusiak.
163 postuk eta hogei bat jarduerak girotuko dute Donostiako San Tomas azoka
Datorren igandean, Gipuzkoako hiriburuan izango den azokara hurbilduko direnek, salmenta postuez gozatzeaz gain, gustu eta adin guztietarako jardueretan parte hartu ahal izango dute.
Entzute prozesuak islatzen du Guggenheim Museoa Urdaibain zabaltzerik "ez" dela nahi, baina eskualdeko garapenari begi onez begiratzen zaiola utzi du agerian
Herritarren artean entzute-prozesua gidatu duen Agirre Lehendakaria Centerrek azaldu duenez, "hasierako narratiba" horien zati handi bat "beste joera bat" hartu du hilabeteetan zehar. Izan ere, Urdaibaiko Guggenheimen aurkako iritziak jaso dira, baina baita eskualdearen garapenaren aldeko jarrerak ere.