Genero indarkeriagatik aurkeztutako salaketek gora egin zuten iaz, nabarmen: % 28 Nafarroan eta % 6,8, EAEn
Genero indarkeriagatik aurkeztutako salaketen kopuruak gora egin zuen iaz Hego Euskal Herrian. Nafarroan izan zen egoera handiena, % 28 hazi baitziren (guztira, 3.017 salaketa, 8 salaketa egunean). EAEn % 6,8koa izan zen igoera (denera, 6.512, 18 bat salaketa egun bakoitzeko).
Etxeko Indarkeriaren eta Genero Indarkeriaren aurkako Behatokiak emandako datuak dira, 2023ari dagozkionak. Dena dela, kontuan hartu behar da datuok izozmendiaren punta baino ez direla. Izan ere, gero eta gehiago salatzen badira ere, kasu asko isilpean geratzen dira. Datu bat, adibiderako. Bikotekide edo bikotekide ohi matxistek 2023an eraildako 56 emakumeen kasuan, % 73k ez zuten euren erasotzailea aurrez salatu, Angeles Carmona Behatokiko presidenteak azaldu duenez.
Datuokin, genero indarkeriaren biktimen tasa 88,8an kokatu zen Nafarroan, eta 56,8an EAEn, betiere 10.000 emakumeko. Espainiako Estatuan 79,4an dago tasa.
EAEn, 6.468 biktima zenbatu ziren, % 6,5 hazita. Adinari erreparatuta, 22 adingabeak ziren, iaz baino halako bi gutxiago (47 izan ziren orduan).
Neurri judizialei dagokienez, 1.116 babesagindu eskatu ziren Euskadiko emakumeen aurkako indarkeriaren arloko epaitegietan, aurreko urtean baino % 8,3 gehiago. Guztiak onartu ziren, eta azkenean 865 eman ziren, % 21,3 gehiago; ukatutakoak % 20,8 jaitsi ziren, 251 arte. Gainera, guardiako epaitegietan 422 babes-neurri eskatu ziren 2023an; horietatik 257 hartu ziren eta 165, ukatu.
Zigortutakoei dagokienez, 1.362 gizon epaitu zituzten, 2022an baino % 11 gehiagoa, eta gehientsuenak (% 97,3) zigortu (2022an baino puntu bat gehiago).
Zigor-arloko epaitegietan, bost urtera arteko espetxe-zigorra duten delituak epaitzen dituztenetan, genero indarkeriagatik epaitutako gizonak 1.397 izan ziren 2023an, % 11,1 gehiago, eta Lurralde Auzitegietan 33 pertsona epaitu zituzten, % 22,2 gehiago; % 81,8 kondenatua izan zen. Probintzia-auzitegi horietan, emakumeen aurkako indarkeriaren arloan espezializatutako atalek epaitu zituzten delitu larrienak, bost urtetik gorako espetxe-zigorrekin.
Nafarroako epaitegietan hartutako neurriak aztertuta, 479 babes agindu eskatu ziren, eta horietatik 370 onartu zituzten (gainerako 109ak, ukatu).
Epaitutako eta zigortutako gizonei erreparatuta, 358ren kontrako epaiketa izan zen, eta ia gehienak (% 95) zigortu.
Albiste gehiago gizartea
Oñatiko Larraña Etxeak 20 nazionalitateko 100 errefuxiatu hartzen ditu
Zentroa kudeatzen duen Zehar-Errefuxiatuekin elkarteak salatu du Erregelamenduaren erreforma berriak nazioarteko babesa eskatzen duten pertsonak "zigortzen" dituela. 3.000 pertsonak baino gehiagok eskatu dute nazioarteko babesa Euskadin aurten.
Bittor Arginzonizen Etxebarri erretegiak munduko bigarren jatetxe onena izaten jarraitzen du
Peruko Maido jatetxea munduko onena izendatu dute The World 's 50 Best Restaurants 2025 sarietan. Bestalde, Etxebarri erretegiko Mohamed Benabdallah aljeriarra munduko sommelier onena izendatu dute.
Abadia Saria jaso du Gure Zirkuak
Gure Zirkuak aurtengo Abadia Saria jaso du gaur arratsaldean, Arrateko gainean (Eibar) egindako ekitaldian, komunitate oso bati “elkarrekin euskaraz bizi eta sentitzeko plaza berritzailea” eskaintzeagatik. Eider Mendoza diputatu nagusiaren eskutik jaso dute Abadia Sariaren oroigarria –Iñigo Aristegui Telloren Zazpi Petaloak eskultura– Gure Zirkuko kideek.
Musika, nagusi: EAEko 10 kultur ekitalditatik hiru musikari lotutakoak dira
6.342 kontzerturekin, musika euskal agendan gehien agertzen den forma kultural gisa finkatu zen iaz. Ondoren antzerkia (4.239 ekitaldi) eta, urrunago, zinema/ikus-entzunezkoak (2.349) eta dantza (860).
EAEko kultur ekitaldien ia erdiak euskarazkoak edo elebidunak dira
2024an programatutako kultur ekitaldien % 32,8 euskara hutsean izan ziren, eta % 13,1 elebidunak, gaztelaniarekin edo beste hizkuntza batekin batera.
EAEko kultur sarea: bizia, baina asimetrikoa
2024an, ia 20.000 ekitaldi inguru erregistratu ziren hiru lurraldeetan, Kulturklik atariaren arabera. Beste era batera esanda: egunean, batez beste, 55 kultur saio izan ziren EAEko udalerrietan.
Kultur programazioa urte osoan zehar ereiten da EAEn, baina udazken-negua da sasoirik emankorrena
Orokorrean orekari eusten zaion arren, eskualdeen arteko aldeak egon badaude. Eremu batzuetan programazioa batik bat uda sasoira bideratzen dute, eta beste batzuetan, aldiz, ekitaldiak hilez hil sakabanatzen dituzte.
Beskoitzek ikastola berria izango du 2026-2027 ikasturtean
Egun dauden prefabrikatuetatik gertu, lursail bat erosi du Beskoitzeko Udalak eta bertako zati bat ikastolarentzat izango da. Herri Urratsen lortutako diruari esker eta Euskal Herri osotik iritsitako elkartasunari esker, Seaskak milioi bat euroko inbertsioa egingo du. Irailean lanak hasiko dira, eta hurrengo ikasturtean hasiko lirateke Beskoitze aldeko 50 haur inguru baldintza duinetan euskaraz ikasten.
Ehgamek Bilbao Bizkaia Harro ekimena boikoteatzeko deia egin du
EAJk Harrotasunaren Nazioarteko Eguna “bereganatu eta turistifikatu" nahi duela salatu du eta E28 Koordinadorak ekainaren 28rako deitutako manifestazio “herrikoi eta aldarrikatzailera” joateko deia egin du.
500 ekitalditik gora antolatu dituzte 2025eko sanferminetarako
Ostegun honetan aurkeztu dute sanfermin jaien egitarau ofiziala, eta iragarri dutenez, hilaren 14an Sorotan Bele talde gipuzkoarrak emango dio amaiera bederatzi eguneko zoramenari, Gazteluko plazako agertokian.