Birusak, bakteriak... inguru guztia mikroorganismoz betea daukagu
Txikiak eta ikusezinak dira eta sarritan ez gara jabetzen zenbat ditugun gure inguruan baina, dudarik gabe, mikroorganismoz inguratuta gaude. Hala baieztatu digu EHUko Farmazia Fakultateko Mikrobiologia saileko irakaslea eta ikerlaria den Irati Martinez Malax-Etxebarriak.
Milioika eta milioika mikroorganismo ditugu inguruan. Birusak, bakterioak, akaroak eta onddoak dira horietako batzuk. Izen txarra badute ere (gaitzen transmisore gisa ikusten ditugu askotan), horietako asko onak eta beharrezkoak dira hainbat ekosistema mantentzeko.
Hain zuzen ere, gizakiak horietako batzuk etxekotu dituela ere esan dezakegu; jogurtak edota ogia egiteko behar direnak, adibidez.
Mikroorganismo guztietatik portzentaje txiki bat, ordea, patogenoak dira; alegia, beste izaki bizidun bati kaltea eragiteko ahalmena daukate. Gizakiontzat ezagunenetako batzuk, pandemia garaian erotu gintuen Covid-19az gainera, e-coliak, campylobacterrak eta akaroak izan daitezke. Lehen biek gastroenteritisa sor diezagukete eta akaroak, berriz, alergia askoren oinarrian egoten dira.
Izaki bizidun guztion gorputzetan bizi dira mikroorganismoak. Beste batzuk ur tantetan edo edozein gainazaletan esekita irauten dute. Elikagaia, hezetasuna eta tenperatura egokia behar dituzte ugaltzeko.
Gure etxeetan, lantokietan eta bestelako eraikinetan egoten dira horietako asko eta guk geuk eramaten ditugu alde batetik bestera zapatetan edota eskuetan.
Nola lortu mikroorganismoen karga gutxitzea?
Irati Martinezen hitzetan garbitasuna da gakoa. Garbitasuna zenbat eta handiagoa izan, orduan eta mikroorganismo gutxiago egongo dira. Gure etxeetan, adibidez, edozein txokotan egon daitezke, baina ugarien komunean eta sukaldean aurkituko ditugu. Hala ere, gure larruazalarekin ukitzen dugun edozein gainazal edo oihaletan ere mikroorganismoak egongo dira.
Martinezen aburuz, garbiketa mekanikoa (trapua pasatzea) eginda horietako asko kenduko ditugu. Horrez gainera, xaboiak erabiltzen baditugu beste asko suntsituko ditugu eta, azkenik, beti erabili daiteke desinfektatzaileren bat (lixiba, alkohola…)
Hori bai, argi utzi ditu mikroorganismoak gu baino lehenago iritsi zirela Lur planetara eta gu beti bizi izan garela haiekin kontaktuan, beraz, hau guztia obsesionatu gabe egiteko ere gomendatu digu.
Zure interesekoa izan daiteke
Gazteek inoiz baino gutxiago edaten eta erretzen dute, baina Euskal Herrikoak cannabisaren kontsumoaren buruan daude
ESTUDES txostenak egiaztatu duenez, alkoholaren, tabakoaren eta cannabisaren kontsumoak behera egin du Euskadiko nerabeen artean, azken 25 urteetako mailarik baxuenetara. Hala ere, Euskadi kalamuaren kontsumoaren buruan dago 14-18 urte bitarteko adingabeen artean, eta Estatuko mozkorraldien tasarik handiena ere badu.
Albiste izango dira: Eskola jazarpenaren aurkako eguna, klima aldaketari buruzko goi bilera eta abisu horia itsasaldeko arriskuagatik
Gaurkoan Orain-en albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
Adimen Artifiziala, bullyinga egiteko tresna berria: “Hezkuntza digitalean hezi behar ditugu haurrak”
Azken urtean, ziberjazarpena gauzatzeko adimen artifizialaren erabilerak nabarmen egin du gora, hainbat ikerketaren arabera. Gelakideren baten argazki, bideo edo audio bat manipulatuz bideo faltsuak sortzeko erabiltzen da AA, eta sare sozialen bidez zabaltzen dira. Mikel Cerezo gizarte hezitzaile eta adikzioetan adituak adierazi du orain "duela urte batzuk baino askoz bizkorrago" hedatzen direla edukiak, eta ondorioak suntsitzaileak izan daitezkeela.
Dani Alvarezek Euskal Kazetariak Saria jaso du
Dani Alvarez EITB taldeko kazetariarentzat izan da Kazetarien Euskal Elkargoaren aurtengo Euskal Kazetariak Saria. Bilboko BBK aretoan egindako sari-banaketa ekitaldian, pozik agertu da Alvarez, eta esan du "ohore" bat dela aitortza hau jasotzea. EITBren parte-hartzea duen "Natur Bizia" ikus-entzunezko lana ere nabarmendu dute Ingurumen Kazetaritza atalean.
Hiru adingaberi sexu-erasoak egin zizkien masajistari 26 urteko kartzela-zigorra ezarri diote
Gipuzkoako Auzitegiak jada agindu du gizona espetxeratzea. 14 urteko kartzela-zigorra ezarri dio 16 urtetik beherako adingabeei egindako bi sexu-eraso delituengatik (zazpi urte, biktima bakoitzeko), 10 urtekoa, 16 urtetik beherakoari egindako sexu-eraso jarraituagatik, eta, bi urtekoa, haurren sexu-ziberjazarpenagatik. Gainera, beste neurri batzuen artean, espetxetik ateratzen denean 17 urte egin beharko ditu zaintzapeko askatasunean, eta, orotara 40.000 euroko kalte-ordaina eman beharko die hiru biktimei.
Euskalmeten arabera, urria "oso lehorra" izan da: ohiko prezipitazioen erdia egin du
Arabako zenbait eremutan, mende honetan izan den "urririk beroena eta lehorrena" izan dute, eta batez besteko tenperatura ohi baino 1,2 ºC gorago egon da.
NEIKERrek animalia-osasunaren inguruko ikerketa indartu du, segurtasun handiko laborategia berrituta
Euspen Biologikoko 3. mailako laborategia handitu dute, eta laborategi eta gela espezializatu berriak jarri dira. Horrek arrisku handiko patogenoak aztertzeko eta biosegurtasunean aurrera egiteko gaitasuna optimizatzen du, animalien ongizatearen nazioarteko estandarrak errespetatuz.
Horrelakoa da NEIKERren Euspen Biologikoko 3. mailako laborategia (NCB3)
NEIKER Nekazaritza Ikerketa eta Garapenerako Euskal Erakundeak erabat berritu du Euste Biologikoko 3. Mailako Laborategia (NCB3), P3 laborategi gisa ere ezaguna, Derioko egoitzan. Aurrerapen hori funtsezkoa da tuberkulosia eta hegazti gripea eragiten dituzten arrisku handiko agente patogenoen azterketan, besteak beste.
Segurtasun Sailak abisu bereziak ezarriko ditu kostaldean ostegunean eta ostiralean, olatuengatik
Abisu horiek asteazken honetarako daudenei gehitu behar zaizkie; gaur indarrean dira abisuak baso-suteengatik, haize-bolada bortitzengatik eta, arratsaldeko hirurak eta bostak bitartean, kostaldean, olatuengaik, bi metrorainoko olatuak izango baitira.
Bizkaiko DYAko presidente ohiak epaiketan ukatu egin du erakundearen dirua desbideratu izana
Fernando Izaguirrek ziurtatu duenez, bere asmo bakarra Kataluniako osasun-garraioaren sektorean erakundearen jarduera indartzea zen, baina "dena alferrik izan zen".