Birusak, bakteriak... inguru guztia mikroorganismoz betea daukagu
Txikiak eta ikusezinak dira eta sarritan ez gara jabetzen zenbat ditugun gure inguruan baina, dudarik gabe, mikroorganismoz inguratuta gaude. Hala baieztatu digu EHUko Farmazia Fakultateko Mikrobiologia saileko irakaslea eta ikerlaria den Irati Martinez Malax-Etxebarriak.
Milioika eta milioika mikroorganismo ditugu inguruan. Birusak, bakterioak, akaroak eta onddoak dira horietako batzuk. Izen txarra badute ere (gaitzen transmisore gisa ikusten ditugu askotan), horietako asko onak eta beharrezkoak dira hainbat ekosistema mantentzeko.
Hain zuzen ere, gizakiak horietako batzuk etxekotu dituela ere esan dezakegu; jogurtak edota ogia egiteko behar direnak, adibidez.
Mikroorganismo guztietatik portzentaje txiki bat, ordea, patogenoak dira; alegia, beste izaki bizidun bati kaltea eragiteko ahalmena daukate. Gizakiontzat ezagunenetako batzuk, pandemia garaian erotu gintuen Covid-19az gainera, e-coliak, campylobacterrak eta akaroak izan daitezke. Lehen biek gastroenteritisa sor diezagukete eta akaroak, berriz, alergia askoren oinarrian egoten dira.
Izaki bizidun guztion gorputzetan bizi dira mikroorganismoak. Beste batzuk ur tantetan edo edozein gainazaletan esekita irauten dute. Elikagaia, hezetasuna eta tenperatura egokia behar dituzte ugaltzeko.
Gure etxeetan, lantokietan eta bestelako eraikinetan egoten dira horietako asko eta guk geuk eramaten ditugu alde batetik bestera zapatetan edota eskuetan.
Nola lortu mikroorganismoen karga gutxitzea?
Irati Martinezen hitzetan garbitasuna da gakoa. Garbitasuna zenbat eta handiagoa izan, orduan eta mikroorganismo gutxiago egongo dira. Gure etxeetan, adibidez, edozein txokotan egon daitezke, baina ugarien komunean eta sukaldean aurkituko ditugu. Hala ere, gure larruazalarekin ukitzen dugun edozein gainazal edo oihaletan ere mikroorganismoak egongo dira.
Martinezen aburuz, garbiketa mekanikoa (trapua pasatzea) eginda horietako asko kenduko ditugu. Horrez gainera, xaboiak erabiltzen baditugu beste asko suntsituko ditugu eta, azkenik, beti erabili daiteke desinfektatzaileren bat (lixiba, alkohola…)
Hori bai, argi utzi ditu mikroorganismoak gu baino lehenago iritsi zirela Lur planetara eta gu beti bizi izan garela haiekin kontaktuan, beraz, hau guztia obsesionatu gabe egiteko ere gomendatu digu.
Albiste gehiago gizartea
Milaka pertsona atera dira gaur kalera Hego Euskal Herrian, Palestinaren alde
Gasteizen, Bilbon eta Iruñean arratsaldeko zazpietan abiatu dira Palestinaren aldeko Borroka Eguna dela eta antolatutako mobilizazioak. Deialdia Gazarako Mugimendu Globalak eta Global Sumud Flotillak egindako nazioarteko ekimenari erantzunez gauzatu da, “Apur dezagun Gazako blokeoa. Defenda dezagun Global Sumud Flotilla” lelopean. Goizean ere, protesta egin dute Gasteizen, Legebiltzarraren kanpoaldean.
Komunitate palestinarrak genozidioaren aurkako manifestazioa deitu du asteazkenerako Zinemaldian
Palestina-Euskal Herria Elkartasun Batzordeak “The Voice of Hind Rajab” filmaren proiekzioa baliatuko du Israelen erasoa eta horren inguruko isiltasun “konplizea” salatzeko Donostiako kaleetan.
Donostiako masajistak ukatu egin ditu sexu-erasoen akusazioak
Fiskaltzak eta akusazio partikularrek 45 urteko kartzela-zigorra eskatu dute akusatuarentzat.
"Nahasmendu delirantea" diagnostikatu diote medikuek Kabiecesen 400 haur baino gehiago txertatu gabe utzi zituen erizainari
Epaiketaren laugarren egunean, auzipetua auzitegian aurkeztu da, baina deklaratzeko moduan ez dagoela onartu du.
Iruñeko Planetarioa berreraikitzeko lanak hasi dira
Urtarrilean kupula larriki kaltetu zuen sutearen ondoren, Iruñeko Planetarioa Tornamira Aretoa zaharberritzen eta eraikina osorik modernizatzen hasi da. Kultura sailburu Rebeca Esnaolak zentroa zientzia eta astronomia dibulgaziorako abangoardiako gune gisa berreskuratzea helburu duten jarduerak azaldu ditu.
Sindikatuek eta pentsiodunek protesta egin dute Eusko Legebiltzarraren aurrean
Pentsioak Lanbide arteko Gutxieneko Soldatara (LGS) arte osatzeko Herri Ekimen Legegilea (HEL) Jaurlaritzak aintzat hartu ez izanagatik protesta egin du pentsiodunen mugimenduak. Bestalde, enplegu publikoko prozesuetan izandako euskararen aurkako "erasoaldi judiziala" salatu du LAB sindikatuak.
Bi gizon atxilotu dituzte Azkoitian gizon bati sexu-erasoa egin eta legez kanpo atxikitzeagatik
Joan den asteartean, gizon bat Ertzaintzaren egoitzara joan zen sexu-eraso baten biktima izan zela eta bere borondatearen aurka atxiki zutela eta eraso fisikoa eta sexuala egin ziotela salatzeko.
Euskal Selekzioak eta Palestinak lagunarteko futbol partida jokatuko dute San Mamesen azaroaren 15ean
Espainiako agintarien arabera, ez da kirol ekitaldi huts bat izango, eta Palestinan pairatzen ari diren "giza eskubideen urraketa guztiak" ikusarazteko ere baliatuko dute lagunartekoa.
Baso-sute arriskua oso handia izango da Nafarroan ostegunetik larunbatera
Aurreikuspenen arabera, arriskua nabarmen murriztuko da larunbateko azken orduan, prezipitazio-fronte bat sartuko baita.
Euskararentzat "arkitektura juridiko berria" eskatu du Kontseiluak, "langile publikoek euskararen ezagutza izatea" bermatzeko
Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bagera Donostiako euskaltzaleen elkarteak deituta, bilkura egin dute, arratsaldean, Donostiako epaitegi batek euskararen aurka kaleratu berri duen epai bat salatzeko. Idurre Eskisabel Kontseiluko idazkari nagusiaren hitzetan, "ezinbestekoa da euskarari behar duen arkitektura juridiko berria eskaintzea", "botere judizialetik ezarritako blokeoa gainditzeko".