Haurren miopia: etengabe gora egiten ari den mundu mailako pandemia
Haurren miopia nabarmen ari da handitzen azken boladan. Datuen arabera, 6 eta 19 urte bitarteko haurren % 40 inguru miopeak dira. Adituen artean kezka nagusia da, ez soilik kopurua asko ari delako areagotzen, baizik eta gero eta lehenago atzematen zaielako miopia haurrei. Aurreikuspenen arabera, hazkundea eteteko zerbait egin ezean, 2050erako munduko biztanleen erdiek miopia izango dute.
Miopia da mundu mailako akats errefraktiborik ohikoena, eta azken hamarkadetan osasun publikoko arazo garrantzitsu bihurtu da. Asia ekialdeko eta hego-ekialdeko herrialde garatuetan, hala nola Singapurren, Txinan, Taiwanen, Hong Kongen, Japonian eta Korean, miopiaren prebalentzia azkar handitu da azken 50-60 urteetan, bereziki gazteen kasuan. Hala ere, aldaketa horiek ez dira soilik Asiara mugatzen, Ipar Amerikan eta Europan ere nabarmen ari baita handitzen miopiaren prebalentzia.
Faktore genetikoak miopiaren garapenean garrantzi handia badu ere, denbora tarte txikian intzidentzia horrenbeste igotzeak gero eta argiago adierazten du ingurumen-faktoreek duten inportantzia, batez ere dugun bizimodua kontuan hartuta.
Izan ere, gero eta gutxiago egiten ditugu aire zabaleko ekintzak, eta, aldiz, etxean eta gertutik egin beharreko jarduerak egiten gero eta gehiago, besteak beste, ikasten, irakurtzen eta gailu elektronikoak erabiltzen.
Nafarroako Unibertsitate Klinikako Oftalmologia Departamentuak berriki argitaratutako ikerketa batek ondorioztatu du, kuantitatiboki, eguzkitan egoteak miopia garatzea eragozten duela. Ikerketzaileek CUVAF biomarkatzailearen eremua neurtu dute, begiko erradiazio ultramorearekiko esposizioak eragindako orban bat begi-gainazalean. Ondorioztatu dutenez, begi-arazo hori ez duten pazienteen orban hori handiagoa da.
Miopia gero eta ohikoagoa da, eta haurtzaroan eta nerabezaroan gara daiteke, baina helduaroan ere ager daiteke. Gaur egun, betaurrekoekin, ukipen-lenteekin eta kirurgia errefraktiboarekin zuzendu ohi da, laser kirurgiarekin, adibidez.
Albiste gehiago gizartea
500 ekitalditik gora antolatu dituzte 2025eko sanferminetarako
Ostegun honetan aurkeztu dute sanfermin jaien egitarau ofiziala, eta iragarri dutenez, hilaren 14an Sorotan Bele talde gipuzkoarrak emango dio amaiera bederatzi eguneko zoramenari, Gazteluko plazako agertokian.
Alerta laranja Araba eta Nafarroa hegoaldean, arratsalderako iragarrita dauden prezipitazio handiengatik
Tenperatura maximoak 27 eta 35 graduren artean kokatuko dira, tokiaren arabera. Arratsaldetik aurrera baliteke ekaitzak jo eta zaparrada trumoitsuak botatzea. Hori dela eta, alerta laranja ezarriko dute Araba eta Nafarroa hegoaldean.
Klima-aldaketaren ondorioak Euskadin: 0,3 °C gehiago hamarkada bakoitzeko, bero-bolada gehiago eta itsasoaren tenperatura gora
Eusko Jaurlaritzak egindako txosten batek ohartarazi du berotze globalak gero eta ondorio handiagoak dituela Euskadin. Tenperaturak etengabe igo dira 1970etik, bero-boladen egunak bikoiztu dira eta itsas mailak erritmo bizkorrean egiten du aurrera. 2023an, itsasoaren batez besteko tenperatura inoizko altuena izan zen.
Nafarroako Unibertsitatea eta EHU, munduko 600 unibertsitate onenen artean
Massachusettseko Institutu Teknologikoak (MIT) lehen postuari eusten dio, hamalau urtez; ostean, Londresko Imperial College eta Stanfordeko Unibertsitatea daude.
Arartekoak Osakidetzan inbertsioa areagotzearen garrantzia azpimarratu du, herritarren kexak ikusita
Ines Ibañez de Maeztuk adierazi du Osasun Itunaren ostean hartuko diren neurrien esperoan dagoela, egoera hobetuko duten itxaropenarekin. "Etxebizitza eskubidea bete egiten dela bermatuko duten politika publikoen aldeko apustu irmoa" ere eskatu du.
Scientia School enpresak Pryconsa konpainiari saldu dio Amara auzoko Karmelo ikastetxea hartzen zuen eraikina
Scientia Schoolek azaldu duenez, 2019an erosi zuen ikastetxea, baina "matrikulen kopuruak behera egin zuen etengabe". "Egoera horrek itxiera ekarri zuen", gogorarazi du.
Osakidetzak ordutegiak murriztu eta osasun-zentro batzuk itxiko ditu udan
Aldaketa horiek zentroen % 37ri eragingo diete. ELA eta CCOO sindikatuek udako plangintza kritikatu dute. Osakidetzaren egiturazko arazoek “bere horretan jarraitzen dutela” ziurtatu dute eta “benetako konponbideei heltzeko" negoziazio prozesua hastea eskatu dute.
Red Electricak zentralei egotzi die apirileko itzalaldiaren ardura: "Sorgailuek beren konpromisoak bete izan balituzte, ez zen itzalaldirik gertatuko"
Red Electricak, sistemaren operadoreak, erantzukizuna ez du bere gain hartu eta zentral sortzaileen aurka egin du, ez zituztelako bete kolapsoa saihesteko protokolo teknikoak. Gobernuak, bere aldetik, akats ugari egin zituela onartu egin du. Hala ere, operadorearen plangintza zalantzan jartzen du.
Euskadin ematen diren 10 gorroto-delitutik sei arrazistak edo xenofoboak dira
2024ko Gorroto Istiluen azken Txostenak egiaztatzen du kasuen kopuruak behera egin duela oro har, baina baieztatzen du arrazakeriak eta xenofobiak eragindako erasoak oraindik ere argi eta garbi nagusitzen direla gorrotoaren mapan Euskadin.
Andre Maria Zuriaren jaiek badute kartela
2025eko Andre Maria Zuriaren Jaiak Arabako hiriburuan ospatuko dira, abuztuaren 4tik 9ra.