Gehiengo oso zabal batek Konstituzio berri baten alde bozkatu du Txilen
Txilen igande honetan egindako erreferendumean emaitza argi eta garbia izan da. Boto-emaileen % 78,27k Augusto Pinochet diktadorearen garaiko (1973-1990) Konstituzioa bertan behera uztearen eta berri bat idaztearen alde bozkatu dute. Erreferendumean parte-hartzea % 50ekoa izan da, inoizko handiena. Egungo presidentearen eskuineko alderdien koalizioak porrota onartu du, izan ere, Konstituzio berria egitearen aurka agertu zen.
Parte-hartzeari dagokionez, egun historikoa izan da. Guztira, zazpi milioi pertsonak parte hartu dute igandeko erreferendumean, botoa emateko eskubidea zutenen % 50,60 inguru. 2012az geroztik, botoa ematea borondatezkoa denetik, Txilen inoiz izan den parte-hartze handiena izan da.
Konstituzio berria idaztea ez ezik, nola egin ere erabaki dute herritarrek. Gauzak horrela, boto-emaileek "Konbentzio Konstituzionala" deituriko bidearen alde egin dute, eta, beraz, zeregin horretarako beren-beregi aukeratutako herritarrek idatziko dute Karta Magna berria, politikarien esku-hartzerik gabe.
Plebiszitua herrialdeak bizi duen krisi sozial eta ekonomikoaren erdian egin dute. Manifestazioak eta protestak etengabeak izaten ari dira, eta 2019ko urritik 2020ko otsailera bitartean, 30 pertsona hil, 34.000 zauritu eta 8.800 pertsona inguru atxilotu zituzten.
Sebastian Piñera Txileko presidenteak porrota onartu du
Sebastian Piñera Txileko presidenteak erreferendumean izandako porrota "irmoa" izan dela onartu du. Vamos Chile eskuineko alderdien koalizioak, Sebastian Piñera bera buru duenak eta Konstituzio berri baten aurka agertu denak, bere porrota "irmoa" eta "gogorra" izan dela onartu du, baina lanean jarraituko dutela azpimarratu du defendatzen dituzten ideiak "prozesu konstituziogile honetan islatuta egon daitezen".
Erreferendumaren lehen emaitzak ezagutu ondotik, parte-hartze datua goraipatu du Piñerak. "Herriak irabazi du" eta "bakea indarkeriaren gainetik" jarri du, gaineratu du.
Txileko presidenteak adierazi du espero duela Konstituzio berri hau "batasunerako, egonkortasunerako eta etorkizunerako" tresna izatea, orain arte Pinochet diktadoreak utzitako Konstituzioak gizartea zatitu duela onartu ondoren.
Zure interesekoa izan daiteke
2040rako CO2 isurketak % 90 murriztea adostu dute EBko herrialdeek, baina malgutasunez
EBko herrialdeetako ministroek adostutako helburu lotesle horri esker, atzerriko karbono-kredituak erosi ahal izango dituzte isuriak murrizteko helburuaren % 5 betetzeko. Brasilen izango den COP30 Klima Aldaketari buruzko Nazio Batuen Goi-bilera hasi baino ordu gutxi batzuk lehenago egin dute akordioa.
Albiste izango dira: Zohran Mamdaniren garaipena New Yorken, Donostiako masajistaren aurkako epaia eta Dani Alvarezek Euskal Kazetarien Saria jasoko du
Gaurkoan Orain-en albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
Nor da Zohran Mamdani, Trumpen amesgaizto berria?
34 urterekin, Mamdani alderdi demokrataren barruko olatu aurrerakoia, kultura aniztasunaren aldekoa eta ezkerzale berriaren izarra da. New Yorkeko alkate berriak boto gazte eta multikulturala bereganatzea lortu du, etxebizitza eskuragarrian eta ezker demokrataren berrikuntzan oinarritutako mezuari esker.
Mamdanik hauteskundeak irabazi ditu New Yorken eta "gizadiarentzat hobea den egun baten egunsentia" agindu du
Zohran Mamdani demokrata New Yorkeko historiako lehen alkate musulmana izango da, botoen % 50 baino gehiago eskuratuta. "Hiri berpiztu bat" gidatuko duela eta "islamofobia eta antisemitismorik gabe" denontzat gobernatuko duela agindu du.
Dick Cheney AEBko presidenteorde ohia hil da, 84 urterekin
George W. Bushen Gobernuko bigarrena Defentsa Saileko buru ere izan zen, eta garai batean Alderdi Errepublikanoaren zutabeetako bat.
Zohran Mamdani, New Yorkeko eraberritze aurrerakoia gorpuzteko prest dagoen gizona
34 urterekin, Mamdanik Alderdi Demokratako olatu aurrerakoi, kulturaniztun eta ezkertiar berria irudikatzen du, eta astearte honetako New Yorkeko Alkatetzarako hauteskundeak irabazteko faborito argia da. Bere alderdiko liderren babes argirik ez duen arren, ezkerrera biratu eta izaera sozialeko politika publikoen egarri diren gazteen babesa du.
500 milioi haur baino gehiago bizi dira gatazka armatuen eremuetan
Save the Children gobernuz kanpoko erakundearen arabera, 2024an 520 milioi adingabe baino gehiago bizi ziren gatazka-guneetan. Afrika da eskualde kaltetuena: kontinente horretako haur guztien % 32 indarkeria armatuaren eraginpean bizi dira. 2024an, egunero, batez beste, 78 haur erailketen, bahiketen, sexu-erasoen eta mutilazioen biktima izan ziren, besteak beste.
‘Melissa’ urakanak Jamaikan eragindako suntsipena
Melissa urakanak suntsipena eragin du Jamaika uhartean, eta gutxienez 28 hildako dira jada. Urakanak "aurrekaririk gabeko" hondamendia eragin duela adierazi dute Jamaikako agintariek. Horrela geratu da uhartea, Melissaren astinduaren ondoren.
6,3 graduko lurrikara batek Afganistan iparraldea astindu du
Lurrikararen ondorioz, 27 hildako eta 700 zauritu baino gehiago izan dira, baina bilaketa- eta erreskate-lanek aurrera jarraitzen dute, eta ez da baztertzen datozen orduetan hildakoen kopuruak gora egitea.
Trumpek esan du ez duela uste AEBk Venezuelaren kontrako gerrarik egingo duenik, baina ez du planei buruz hitz egin nahi izan
"Zer erantzun diezaioket horrelako galdera bati? Ba al dago Venezuelan eraso bat egiteko planik? Nork esango luke hori? Halakorik balego, esan egingo nizukeela uste duzue, zintzoki? Bai, planak ditugu. Oso plan sekretuak ditugu", esan du 'Air Force One' hegazkinean. "Begira, ikusiko dugu Venezuelarekin zer gertatzen den", adierazi zuen, eta Venezuelako Gobernuak "milaka pertsona bidali zituen kartzeletatik, erakunde mentaletatik eta mendekotasun zentroetatik".