Adierazpen-askatasunak okerrera egin du munduan: % 10, 2012tik
Lehen Mundu Gerran edo Gerra Hotzaren unerik txarrenean izandako beherakadaren pareko da azken urteotakoa. 2022-2025 epean, 185 kazetarik galdu dute bizia, aurreko lau urteetan baino % 67 gehiago.
Kazetari bat, Gazan. Argazkia: Unesco
Adierazpen-askatasunaren egoera kaskartu egin da munduan. Azken hamarkada pasatxoan (2012-2024), % 10 egin du behera hura neurtzen duen indizeak. Beherakada hori Lehen Mundu Gerran, Bigarren Mundu Gerraren atarian edota Gerra Hotzaren garairik okerrean erregistratutakoaren pareko da, Unesco Nazio Batuen Hezkuntza, Zientzia eta Kulturako Erakundearen txosten baten arabera.
Adierazpen-askatasunaren indizea hainbat faktore kontuan hartuta kalkulatzen da, hala nola zentsura, kazetariei egindako jazarpena eta arlo akademiko eta kulturalean dagoen adierazpen-askatasuna. Beherakada nabarmena izan da 2020tik, baina 2022az geroztik modu kezkagarrian ari da jaisten.
Unescok gaur kaleratu du adierazpen-askatasunaren egoerari buruzko txostena, "Nazioarteko joerak kazetaritzan: mundu baketsu bat eraikitzen 2022/2025" izenburupean. Azterlanean joera kezkagarriak atzeman ditu: autozentsurak gora egin du, botere judizial eta legegilea ahuldu dira, herritarren konfiantzak ere behera egin du, eta, polarizazioak, berriz, gora.
Bada kezkatzeko beste arrazoirik, Unescoren arabera. "Berdintasunean atzera egin dugu, eta kazetariekien, zientzialarien eta ikertzaileen kontrako jazarpena handitu egin da". Gainera, teknologia-konpainia erraldoien nagusitasunak "gorroto mezuak eta desinformazioa" hauspotu ditu.
Hala, "presio politiko, sozial eta komertzialek hedabideen askatasuna eta pluraltasuna murriztu dute". Honi guztiari adimen artifizialaren ondorioak batu behar zaizkio, komunikabide tradizionalen krisia areagotu baita horren kariaz.
Ia 100 kazetari hil dituzte 2025ean
Unescoren arabera, garai zaila da kazetarientzat, presioa eta mehatxu fisikoak hazi baitira, batez ere gatazka-guneetan.
2025ean, 91 kazetarik galdu zuten bizia, eta % 41 erail zituzten. Inpunitateak, gainera, handia izaten jarraitzen du. Izan ere, Unescoren arabera, hilketa horien erantzuleen % 85ek ez dute zigorrik jaso.
Autozentsurak ere gora egin du, % 5 urterik urte, eta 2012-2024 aldian, % 63 hazi da. Kazetariek erreparoak dituzte gai gatazkatsuak argitaratzeko, errepresalien beldur.
Zure interesekoa izan daiteke
Nazioarteko Zigor Auzitegiak Palestinako auzia ikertzen jarraituko du, Israelen helegitea baztertu baitu
Israelgo Gobernuak ikerketa bere gain hartu nahi zuen, eskumena zuela argudiatuta. Argudioa errotik ukatu du Zigor Auzitegiak, eta hala, Fiskaltzak ikertzen jarraitu ahalko du.
EBk asumitu du Ukraina behartuko dutela NATOri uko egitera, eta haren segurtasuna babesteko konpromisoa hartu du
Europako iturriek azaldu dutenez, behin bake-akordioa lortuta, Ukrainaren etorkizuneko segurtasuna bermatzeko neurriak zehazteko lan “serioak” daude abian.
Kast, Txile demokratikoan boterera iritsi den lehen pinochetista
59 urteko Alderdi Errepublikanoaren burua datorren martxoaren 11tik aurrera delinkuentziaren eta migrazio irregularraren aurkako programa neoliberal bat ezartzeko prestatzen ari da, igandeko hauteskundeetan Jeannette Jara ezkertiarrari tarte handiz irabazi ondoren.
Jose Antonio Kast ultraeskuindarrak irabazi ditu Txileko hauteskundeak
Kastek iragarri du migratzaileak masiboki kanporatuko dituela, migrazioa delitu gisa tipifikatuko duela eta segurtasun goreneko kartzelak eraikiko dituela.
Atzerrian dauden israeldarrei kontuz ibiltzeko eskatu die Gobernuak, Sydneyko erasoaren imitatzaileak egon daitezkeelakoan
Janucaren ospakizuna bertan behera geratu da Moskun eta juduen gurtza lekuen segurtasuna indartzea erabaki du Frantziako Gobernuak.
Zelenski Trumpen ordezkariekin bildu da Berlinen, bake akordioa negoziatzen jarraitzeko
Lehen informazioen arabera, Ukraina prest legoke NATOn sartu gabe geratzeko, Errusiak berriz ere erasotzea eragotziko luketen segurtasun bermeak ematen badizkote. Astelehenean berriz ere bilduko dira bi aldeak.
Australiako hondartza bateko juduen festa batean izandako eraso batek gutxienez 16 hildako eta 40 zauritu utzi ditu
Poliziak erasotzaileetako bat hil du, eta bestea atxilotu egin dute, hil ala biziko egoeran. Poliziak uste du aita-semeak zirela. Bondi hondartzan jazo da erasoa, 2.000 pertsona inguru bildu dituen juduen ospakizun batean.
Bi hildako eta bederatzi zauritu Rhode Islandeko unibertsitate batean izandako tiroketan
Zaurituetako bat egoera kritikoan dago. Poliziak atxilotu egin du susmagarri nagusia.
Australiako hondartza bateko juduen festa batean izandako eraso batek gutxienez 12 hildako utzi ditu, tartean erasotzaileetako bat
Gainera, 30 pertsona zauritu dira gutxienez bi erasotzailek tiroka egindako erasoan. Poliziak horietako bat hil du, eta bestea atxilotu egin dute. Bondi hondartzan jazo da erasoa, juduen ospakizun batean.