Euskadi iraultza kuantikoaren aroan sartu da
Lehendakariak IBM System Two superordenagailu kuantikoa inauguratu du Donostian. Europako lehena da, eta munduko hirugarrena.
Hainbat urtetako lanaren ondoren, iritsi da eguna. Astearte honetan, urriak 14, Euskadik IBMren sareko ordenagailu kuantiko indartsuena inauguratu du. Aurrerapauso historikoa izan da, teknologia eta zientzia eralda ditzakeena.
Superkonputagailu berri hau Ikerbasqueren Donostiako eraikin berrian egongo da.
Horrela, IBM-Basque Country IBMren ordenagailu kuantiko aurreratuenen munduko sarean integratzen da,. Egun, bi instalazio gehiago baino ez ditu, Japonian eta Estatu Batuetan kokatuak, eta horrek Euskal Autonomia Erkidegoa konputazio kuantikoaren abangoardian jartzen du maila globalean.
Baina... zer esan nahi du zehazki etorrera honek? Urrats erraldoi hau aztertuko dugu, puntuz puntu.
Zer da ordenagailu kuantikoa?
Ordenagailu kuantiko bat fisika kuantikoaren printzipioak erabiltzen dituen makina bat da, bitak erabiltzen dituzten zirkuitu tradizionalen ordez. Ordenagailu berri horietan, oinarrizko informazio-unitateak qubitakdira. Ohiko bitak ez bezala (0 edo 1 baino ezin dira izan), qubitak aldi berean egon daitezke bi egoeren gainjartzeetan, gainposizioa izeneko fenomeno kuantiko bati esker. Gainera, qubitak elkarri lotuta egon daitezke, eta horrek esan nahi du baten egoerak beste batenari eragiten diola, baita urrutitik ere.
Zergatik da iraultzailea?
Elkarlotze eta gainjartze horri esker, ordenagailu kuantikoek kalkuluak paraleloan egin ditzakete, ordenagailu klasikoek baino ahalmen esponentzial handiagoarekin. Adibidez, optimizazio arazoetan, molekulen simulazioan edo zenbaki handien faktorizazioan, ordenagailu kuantiko batek gaur egungo teknologiekin pentsaezinak diren denboretan erantzun dezake.
Zer eragin izango du gure eguneroko bizitzan?
Oraindik ere ordenagailu kuantikoaren haurtzaroan gauden arren, haren garapenak iraultza ekar lezake hainbat arlotan, hala nola medikuntza pertsonalizatuan, material berrien sorkuntzan, segurtasun informatikoaren hobekuntzan eta ekonomiaren eta ingurumenaren arazo konplexuen konponketan.
Zer onura ekarriko dizkio Donostia hiriari?
Hirian ordenagailu kuantiko bat izateak abantailak ematen ditu, hala nola ikerketa-zentroak, unibertsitateak eta enpresa teknologikoak erakartzea, adibidez. Fisika kuantikoan, ingeniaritzan eta datu-zientzietan espezializatutako talentuaren prestakuntza ere sustatzen du. Gainera, Donostia abangoardiako teknologiako berrikuntza-polo gisa proiektatzen du.
Zergatik Euskadin?
Proiektu hau 2023an abiarazitako BasQ ekimenaren barruan kokatzen da, Euskadi erreferentziazko hub teknologiko gisa sendotzeko helburuarekin. Hasieran, IBM Quantum System One bat instalatzea aurreikusi zen, baina Eusko Jaurlaritzaren eta IBMren arteko akordioa eguneratu ondoren, IBMren sistema kuantiko modular aurreratuena hedatzea erabaki da: IBM Quantum System Two.
Zure interesekoa izan daiteke
Elon Muskek Grokipedia kaleratu du, AAz egindako entziklopedia: tresnak Trump goraipatzen du eta haren arabera Euskadi ez da existitzen
Elon Muskek bultzatutako plataforma berriak ia milioi bat artikulu sortu ditu adimen artifizialaren bidez, eta joera ideologiko oso argia islatzen du. Egungo bertsioan, Grokipediak ez du "Euskadi" terminoa barne hartzen, 20.000 hitz eskaintzen dizkio Donald Trumpi (80 orrialdeko liburua egiteko adina) eta Francori, HIESari eta esklabotzari buruzko ikuspegi partzialak ematen ditu.
Merezi al du oso bereizmen handiko telebista bat erostea?
Erantzuna ezezkoa da. Cambridgeko Unibertsitateko ikertzaileek diote giza begiak bereizmen-muga bat duela.
YouTubeko milaka bideoren bidez "malware"a eskala handian banatzeko operazio bat identifikatu dute
Gaizkileek YouTubeko kontu faltsuak edo konprometitutakoak erabiltzen zituzten softwarea pirateatu eta jokoak hackeatzeko bideoak argitaratzeko, balizko biktimak erakartzeko amu gisa. Programa horiek lortzeko fitxategiak deskargatzea eskatzen zuten, baina artxibo horiek, benetan, gailua kutsatzen zuen malwarea zuten.
Amnistia Internazionalak salatu duenez, TikTok "nerabeen autoestimu txikiaz baliatzen da dirua irabazteko"
Erakundearen txosten batek ohartarazi duenez, sare sozialaren algoritmoak automutilazioari eta suizidioari buruzko edukiak helarazten dizkie gazteei. AI erakundeak adingabeak babesteko premiazko neurriak hartu ditzaten eskatu die Europako Batzordeari eta Frantziako Gobernuari.
Martxan da Amazonen hodeiko zerbitzua, atzoko gorabeheren ostean
Konpainiak atzo iragarri zuen egunean hasi zirela zerbitzu gehienak martxan, eta sarearen funtzionamendua nomal ibili zela eguna bukatzerako.
Zer da Amazon Web Services?
Hodeiko zerbitzuen hornitzailea erori da astelehen honetan, urriaren 20an. Milaka plataforma bertan behera gelditu dira mundu mailan, baina... Zer da Amazon Web Services eta zergatik da hain garrantzitsua Interneten?
Amazonen hodeiaren erorketak arazoak eragin ditu munduko hainbat web zerbitzutan
Amazon, Alexa, ChatGPT, Perplexity, Epic Games Store eta Fortnite bezalako plataforma eta zerbitzuei eragin die gorabeherak.
Instagramek konexio-arazoak ditu mundu osoan
Ostegun goiz honetan Metaren sare soziala konexio arazoak izaten ari da nazioarte mailan. Horren ondorioz, erabiltzaileak zailtasunak izaten ari dira edukiak eguneratzeko.
Nola lortu du Euskadik IBMren Quantum System Two ordenagailua?
Bide luze eta zail baten ondoren, IBM Quantum System Tworen ordenagailua martxan da Donostian. Mugarri hau Euskadi zientziaren abangoardian jarri nahi zuten agintari eta zientzialariek elkarrekin hartutako erabakiaren emaitza da.
Pradales: "Ikerkuntza, berrikuntza eta aurrerabidearen aldeko apustua egiten dugu"
Hainbat urteko lanaren ondoren, Euskadik IBM Basque Country inauguratu du, IBMren sareko ordenagailu kuantiko indartsuena. Aurrerapauso historikoa da, teknologia eta zientzia eralda ditzakeena. Superkonputagailua Ikerbasqueren Donostiako eraikin berrian egongo da. Horrela, IBM-Basque Country IBMren ordenagailu kuantiko aurreratuenen munduko sarean integratuko da.