20.000 euskal herritar hil zituzten Gerra Zibilean eta frankismoaren lehen urteetan
Eusko Jaurlaritzak Gerra Zibilean eta frankismoaren lehen urteetan izandako biktimen behin-behineko txostena aurkeztu du gaur. Horren arabera, guztira 19.998 euskal herritar hil zituzten 1936-1945 urteen artean. Horietatik 5.887 gizateriaren kontrako hilketak izan ziren. Hildako gehienak errepublikanoak izan ziren.
Jonan Fernandez Eusko Jaurlaritzako Giza Eskubide, Bizikidetza eta Lankidetzaren idazkari nagusiak eta Aintzane Ezenarro Gogora Institutuko zuzendariak aurkeztu dute txostena. Jaurlaritzak EHUren Giza eskubideen Unesco Katedrarekin eta Aranzadirekin batera osatu du "Gerra Zibilean eta lehen frankismoan izandako hildakoak (1936-1945)" izena duen ikerketa.
Fernandezek eta Ezenarrok azaldu dutenez, 19.998 biktimen inguruko informazio guztia datu-base batera irauli dute, Gogora Institutuaren egoitzan, Bilbon, nahi duen orok eskura izan dezan.
Bi aldeetako hildakoak
20.000 biktima horietatik 698 identifikatu gabe daude. Gehienak gizonezkoak dira (18.958), eta 998, emakumezkoak. Gainerako 42 kasutan ezin izan dute generoa zehaztu.
Hildakoak heriotza motaren arabera sailkatu dituzte. Borrokan hildakoei dagokienez, 6.767 gudari eta miliziano eta 5.479 matxinatu zenbatu dituzte. Kartzelan 2.252 pertsona hil ziren (denak errepublikanoak), eta bonbardaketetan, 1.363 (tartean zibilak). Beste 1.130 lagun judizioz kanpoko exekuzioetan hil zituzten (denak errepublikanoak), eta 955 errepublikanoek borrokatik kanpoko ekintzetan eragindako hildakoak izan ziren. 895 errepublikano kondenatu zituzten heriotza zigorrera, eta 247 borrokatik kanpoko bestelako zergati batzugatik hil zituzten. 910 heriotza sailkatu gabe utzi dituzte.
Nazioarteko Zigor Zuzenbidearen arabera gizateriaren kontrako krimentzat jo daitezkeen hilketak zehaztu dituzte txostenean, hauexek: bonbardaketetan, judizioz kanpoko exekuzioetan, borrokatik kanpoko bestelako zergati batzuengatik, heriotza zigorrengatik edo kartzelan hildakoak. Gainerakoak, egileen arabera, ezin dira hala hartu.
Fernandez eta Ezenarro, txostenaren aurkezpenean. Argazkia: Irekia
"Dokumentazio hutsunea"
Fernandezek azaldu duenez, ikerketa "sakon eta zorrotza" egin dute Euskadiko erregistro zibilak, parrokiako heriotza-liburuak eta hilerrietako liburuak arakatuta. Datu horiek beste artxibo-iturri batzuekin alderatu dituzte, gainera.
Dena den, ohartarazi duenez, 70-80 hamarkaden artean erregistro zibiletan erantsi ziren datuak falta dira, ezin izan baitituzte oraindik konprobatu. Horrez gain, Gerra Zibileko biktima asko, gehienak errepublikanoak, ez zituzten inongo erroldatan sartu, eta beraz, ezin izan dituzte jaso.
Ingurumaria horretan, Fernandezek adierazi du tokiko ikerketekin eta familiaren lekukotasunekin 470 kasu erregistratu ahal izan dituztela. Hori horrela, deia egin die Gerra Zibileko biktimen familiei eskura dituzten datuak emateko.
Dokumentazio hutsune hori egon badagoela aitortuta, ikerketa "zabalik" dagoela erantsi du Jaurlaritzako Giza Eskubide, Bizikidetza eta Lankidetzaren idazkari nagusiak. Euskaditik kanpo hildako euskal herritar askoren berri, adibidez, ez dute.
Azkenik, Fernandezek esan du txosten hori "lehen pausoa" dela Memoria Historikoaren egiaren aintzatespen instituzionala lortzen laguntzeko. Horren hitzetan, horretarako "babes zabalena eta plurala" behar da. Hain justu, hori lehenbailehen eskuratzeko lan egingo du Jaurlaritzak, "legegintzaldi honen amaieran edo hurrengoaren hasieran".
Zure interesekoa izan daiteke
Harrera hunkigarria egin diote Donostian Mikel Zabalzaren omenezko autobus martxari
Guardia Zibilak duela 40 urte hil zuen autobus gidari nafarraren kasua oroitzeko ekimenaren amaieran, ekitaldia egin dute igande eguerdian Boulevardean. Zabalzaren senideek egia eta justizia eskatu dituzte bertan.
CAFen aurkako protesta egin dute Donostian, eta Israelekin negoziorik ez egiteko eskatu diote
Euskotrenen geltokian egin dute protesta, eta trenen zirkulazioa eten dute zenbait minutuz, trenbidearen gainean pankartak jarrita. Joseba Alvarez protestarien ordezkariak azaldu duenez, “ezin da horrelako proiektu bat aurrera eraman sionismoarekin kolaboratu gabe”, eta horregatik eskatzen diote CAFi bertan behera uzteko Israelekin egindako trenen proiektua.
Sanchezek gobernatzen jarraitzeko nahia agertu du, "egoera zail hau gorabehera"
Caceresen egindako mitin batean, buruzagi sozialistak azpimarratu du PSOE "irmotasunez eta gardentasunez" aritu dela ustelkeria eta sexu-jazarpen kasuen aurrean. Sumar koalizio gobernuko kideak eta inbestidurarako beste bazkide batzuek, EAJk kasu, auzitan jarri dute gobernagarritasuna, eta Sanchezen gaineko presioa areagotu dute.
CAFen aurkako protestan atxilotutako pertsonak ertzain-etxean jarraitzen du, eta ez du bere burua identifikatu nahi, Ertzaintzaren arabera
Protesta larunbat eguerdian egin zuten, Bilboko erdigunean, CAF euskal enpresari Israelekin dituen kontratuak bertan behera uztea eskatzeko. Protestan, lau ertzain eta manifestari batzuk zauritu ziren.
Auzitegi Nazionala Tubos Reunidosen kontratu bat ikertzen ari da, Leire Diazi ustez eskupekoak emateagatik
Guardia Zibilaren txostenaren arabera, 113 milioi euroko kontratu baten esleipena azkartzeko, komisioak ordaindu zizkion enpresak. Nafarroako Erri Berri enpresarekin egindako beste kontratu bat ere badago ikerketapean.
Gure Eskuk "gehiengoaren borondatea ikuspegi alderdikoien gainetik jartzea" eskatu du eta erabakitzeko eskubidea aldarrikatu du
Erabakitzeko eskubidearen aldeko plataformak Bazkideen Batzarra egin du Gasteizen. "Eragile politiko eta sozialek ardura eta anbizioz jokatu behar dute une historiko honetan burujabetza osoaren bidean urrats sendoak egiteko", adierazi dute.
CAFen kontrako protesta batek Bilboko tranbia geldiarazi du eta Ertzaintzak pertsona bat atxilotu du
Atxilotuak identifikatzeari uko egin dio, Segurtasun Sailaren arabera. Atxilotzeko unean liskarra sortu da, eta Ertzaintzaren lau agente zauritu dira. Protestaren deitzaileek jakinarazi dutenez, hainbat pertsona zauritu dira, jasotako kolpeen ondorioz.
Bilboko tranbiaren zerbitzua eten dute CAFek Israelekin dituen kontratuak etetea eskatzeko
"Boikot Israel. Palestina askatu" lelopean, dozenaka pertsona tranbiaren errailetan etzan dira, bidea oztopatzeko. Ertzaintzak pertsona bat atxilotu du, eta hainbat pertsona zauritu dira, kolpeak hartuta.
EAJ eta PSOE "bereizezinak" direla uste du PPk: "Interes pribatuen mesederako koalizioa da"
Euskadiko PPk Gabonetako bazkaria egin du gaur Gasteizen, eta Miguel Telladok eta Javier De Andres EAEko PPko presidenteak EAJri zuzendu dizkiote kritikak.
Andueza: "Aurrekontu akordioak lortzea Euskadiren alde jokatzea da, horren alde lan egitea"
Eneko Andueza PSE-EEko idazkari nagusiaren arabera, Eusko Legebiltzarrean eta beste erakundeetan sozialisten babesarekin onartu diren edo onartuko diren aurrekontuek argi erakusten dute sozialistak, beste batzuek ez bezala, ez daudela denbora galtzen.