Israelen "basakeriei" Europak "erantzun bateratu bat" ematea eskatu du lehendakariak

Arloz arlo, Eusko Jaurlaritzak datorren lan urte politikoan eskuartean dituen asmoak xehetu ditu Imanol Pradales lehendakariak, goizean Euskadi Irratian egindako elkarrizketan: Palestinako egoera, etzi alderdiekin abiatuko duen erronda, autogobernua, estatus berria, Espainiako Gobernua, migrazioa, pentsiodunak eta egoera ekonomikoa izan ditu hizpide, Iñaki Guridi kazetariak egindako galderetatik abiatuta.

Palestina

Aktualitateak hala eskatuta, Vuelta txirrindulari proba dela eta, gaur Bizkaian Israelen kontra deitutako protesten inguruko iritzia emanez hasi du berriketaldia. Palestinan gertatzen ari den “basakeriaren” aurrean “protesta egitea ulergarria” dela deritzo, baina “segurtasunaren ikuspuntutik” parte-hartzaileen lana “errespetatu” egin behar dela uste du.  Nolanahi ere, ez du uste halako ekimenek “onura handirik” ekarriko dutenik, “gertatzen ari denari buruzko eragina nazioarte mailan” planteatzearen aldekoa baita.

Europa mailan “ahots bakarra eta propioa” falta dela esan du, “batasunetik” erantzutea. Zentzu horretan, Israelekin merkataritza-harremanak eteteari buruz galdetuta, honakoa erantzun du: “Europak hartutako erabakia bada, ondo deritzot, baina batasunetik egin behar da. Bestela, hankamotz geratuko da”.

Eta horrekin lotuta, CAF Jerusalemen eraikitzen ari den tranbiaz aritu da —Eusko Jaurlaritzak % 3ko parte-hartzea du enpresa horretan —. Azpimarratu du 2019an izenpetu zuela CAFek kontratua Israelgo Gobernuarekin, “orduko nazioarteko araudi guztiak errespetatuz”, eta hori argituta, “egungo testuinguruak gogoeta etikoa” eskatzen duela ere aitortu. Aditzera eman du Beasaingo enpresa bere “gogoeta” egiten ari dela, eta Jaurlaritzak hartutako erabakia errespetatuko duela azaldu du. “Kontu delikatua eta konplexua da. Ez da zuria edo beltza”. 

Alderdiekin, bilera-erronda

Etzi alderdiekin abiatuko duen bilera-sortari buruz, berriz, berretsi du Jaurlaritzak hainbat erronken aurrean duen “posizioa partekatzeko” deitu dituela alderdiak, eta “hortik aurrera, aukera badago zenbait gaitan sakontzeko, ba ongietorri, eta ez badago biderik horretarako, bakoitzak, gutxienez, bere jarrerak definitzeko balioko du”.

Gogora ekarri du hil honetan Eusko Legebiltzarrean egingo den politika orokorreko bilkura. “Han dugu aukera eztabaida politikoa patxadaz egiteko”.

Autogobernua eta estatus berria

Iraila hilabete erabakigarria izango da autogobernuaren inguruan Espainiako Gobernuak zein jarrera duen ikusteko. Hala iritzi dio lehendakariak. Ziurtatu du Jaurlaritzak “etxeko-lanak eginda” dituela, eta orain, Madrilen borondatea zenbaterainokoa den jakitea falta dela.

Legealdi hasieran hitzartutakoa betetzea espero du Pradalesek, eta ez du “beste agertokirik kontenplatzen”. “Espero dudan bakarra da keinu politiko garrantzitsua irailean, eta hori hala izan dadin presioa egingo dugu, eskura ditugun tresna guztien bidez”, erantsi du.

Jakinarazi duenez, datozen asteotan Maria Ubarretxena Eusko Jaurlaritzaren bozeramaileak hainbat hitzordu ditu Espainiako Gobernuko ministerio ezberdinekin.

Estatus berriaren inguruko negoziazioaren harira, “berri ona” dela esan du elkarrizketak berriro martxan jartzea. Akordioa lortzeko aukera ikusten du. “Ikusiko da urte amaierarako ixten den edo ez. Garrantzitsua da prozesua ondo egitea eta edukietan asmatzea, Gernikako Estatutuaren garapenean gertatutakoa etorkizunean errepika ez dadin”. 

Migrazioa

Migrazioarena da Jaurlaritzak parez pare duen beste erronketako bat. Espainiako Gobernuarekin zein erkidegoetakoekin “lankidetza” bideak jorratzearen alde agertu da. “Guretzat inportantea da integrazioaren eta inklusioaren bidea lantzea, migrazioari buruz ari garenean”.

Gaiaren inguruko “eztabaida politikoa patxadaz” eskatu du, “arrazakeria eta xenofobia elikatzen” duten mezuak alde batera utzita.

Euskara

“Tentazioak egon garren, gaia z politizatzea”. Hori eskatu du euskaren inguruan aritu denean.  Hizkuntzaren normalizazioa “lautada batera” iritsi dela aitortuta, urratsak emateko beharra ikusten du, “adostasunak” bilatuta.

“Momentua da politizazioa ekiditeko, bi bat mantentzeko non bakoitzak bere posizioak izango dituen. Eragile asko daude euskalgintzan eta ziur nago hainbat puntutan aukerak daudela adostasunak eta orekak lortzeko. Hori da jauziaren helburuetako bat (…) Diagnosian, gutxi gorabehera, bat egiten dugu eta bide berriak erabaki behar dira: zer lehenetsi behar dugun, zer dagokien erakundeei, zer hezkuntzari, zer lan munduari… horrek eskatzen du zarata politikoa alde batera uztea”.

Egoera ekonomikoa

Abuztuko langabeziak gora egin duela eta, aitortu du datuak “txarrak baino txarragoak” direla, baina “joerak ikusi behar” direla nabarmendu du. Hilabete horretako “ohiko” joeraz harago, oraingoz “ziklo aldaketa baten aurrean” gaudelako esateko “adierazlerik” ez dagoela esan du. “Beraz, ziurgabetasuna bai, baina ez dugu ikusten adierazlerik ziklo aldaketa batean gaudela esateko”.

Nolanahi ere, onartu du “hodei beltzak” daudela mundu mailan: besteak beste, Alemaniaren egoera ekonomikoa eta AEBk ezarritako muga-zergak aipatu ditu. Esan duenez, “oraingoz,  diru-bilketan ez dago zantzurik, baina egoera ondo aztertu behar da, edozein momentutan zeozer gerta daitekeelako”.

Pentsiodunak

Gutxieneko pentsioa Lanbidearteko Gutxieneko Soldatarekin berdintzea eskatzen duen herri-ekimena atzera bota izanaz ere hitz egin du lehendakariak, eta atzo Mikel Torres Lan eta Enplegu sailburuak esandakoak berretsi ditu hitzez hitz: dagokiona azterketa teknikoa eta juridikoa egin ondoren hartu dutela erabakia azaldu du, eta horren arabera, batetik, proposatzen den pentsio gehigarria ahalbidetzeko eskumenik ez dutela arrazoitu du.

Eta bestetik, Euskadik bere “babes eredu propioa” duela argudiatu du,  Diru-sarrerak Bermatzeko Errentaren bidez.

“Horiek dira planteatzen diren arazo juridiko eta teknikoak. Hortik aurrera, Legebiltzarrak soberania du gaia eztabaidatzeko eta adostasunak lortzeko. Guk men egingo diogu Legebiltzarrak dioenari”.