Société

16 eta 17 urteko gizonezkoak eta Euskadin jaiotakoak dira arau-hausle gehienak. % 28 gizon atzerritarrak dira. Arau-hausleek erantzukizunak hartzea, biktimei eragindako kalteak konpontzea eta berriro delituak ez egitea ahalbidetzen dute justizia errestauratiboko neurriek.

"Hizkuntza bat bizirik dago, baldin eta emozioak, ezagutzak eta kultura transmititzeko balio badu", esan du lehendakariak Euskararen Egunean, eta gaineratu du hizkuntzek "tradizioak, historiak, ezagutza zientifikoa eta mundua ikusteko moduak gorde eta babesten" dituztela.

Abenduaren 3a Euskararen Nazioarteko eguna da eta Euskal Herri luze-zabaleko alderdi politiko, sindikatu eta eragile askok euskararen aldeko aldarriak botako dituzte, nork bere ikuspegitik.

Polizia Nazionalaren arabera, gurasoak Marokotik Espainiara joan ziren, alaba adingabearekin batera. Behin Espainian, bere kasa utzi zuten, bakarrik, autobus batean. Autobusak Granadatik Bilbora eraman zuen, neba adinez nagusia han bizi zen eta. Seme nagusia urte batzuk lehenago abandonatu zuten, antzera jokatuta.

Foessa Fundazioaren (Caritas) azken txostenaren arabera, % 11,8ra arte murriztu da gizarte-bazterkeria Euskadin. Hala ere, nabarmen igo da integrazio prekarioan dagoen biztanleriaren segmentua, % 34,7ra iristen dena, eta murriztu egin da erabateko integrazioa duten etxekoen unitateen ehunekoa.

Gaurkoan Orain-en albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.

Osakidetzak Eleder Rios erizain bizkaitarra izendatu du Larrialdietako zuzendari, Pablo Buscaren ordez (osasun-arrazoiengatik utzi zuen kargua). Izendapenak ikuspegi asistentzial zuzena, lidergo berritzailea eta esperientzia ditu lehen lerroan.

Luma Otaño tolosarrak 24 urte ditu, eta urte eta erdi inguru darama TikToken euskarazko edukiak sortzen. Gaur egun, 15 mila jarraitzailetik gora ditu sare sozial horretan. Alex Etxegibel elgoibartarrak, berriz, 18 urte ditu, eta, umorezko edukiak igotzen ditu, euskaraz. 30.000 jarraitzailerekin baino gehiagorekin, arrebarekin egindako bideoek arrakasta handia dute Euskal Herriko gazteen artean. 

EITB Data txostenaren arabera, gero eta gazte gehiagok hitz egiten du euskaraz sare sozialetan: Gipuzkoako gazteen % 55ek erabiltzen dute euskara sareetan, eta Arabako hazkundea bereziki esanguratsua da (% 24tik % 36ra). Gainera, hizkuntzak % 65eko babesa du, datu historikoa da hori.

EiTB Dataren analisiak baieztatu du euskal hezkuntza-sistemak D eredua finkatu duela aukera nagusi gisa, baina beste datu bat eman du argitara: ikasleek ez dute euskara hein berean erabiltzen eskola-inguruetan eta jolastoki eta espazio informaletan.

Euskararen Eguna dela eta argitaratu den EiTB Data txostenak bistan utzi du EAEko biztanleen % 45 euskaldunak direla, eta hizkuntza asko hazi dela Araban eta Bizkaian. Hala ere, euskararen eguneroko erabilera ez da oraindik nagusi, batez ere hiriburuetan eta hirigune handietan.

Gidak gozogintza prestatzen duten komentuak saritu ditu lehen aldiz, eta horietako bat Basurtuko (Bilbo) Pilarreko Andre Mariarena izan da. Obradorea kudeatzen duten 8 mojak pozarren daude, eta sariak negozioari bultzada bat emango diola espero dute.

Itsas Zaintza Sareak antolatuta, joan den larunbatean egin ziren bilketak. Hondakinak Prebenitzeko Europako Astearen barruan egin zen ekimena. 

73 urteko gizona etxebizitzatik atera dute, konorterik gabe, eta osasun-langileek artatu dute, baina ezin izan dute ezer egin hura salbatzeko.

Talde ekologistak ohartarazi duenez, administrazioek Artxanda (Bilbo), Etxe Uli (Santurtzi), Jata (Lemoiz) eta Premabi (Sondika) zabortegien berri dute aspalditik, eta ingurumena kutsatzen dutela jakin arren, hamarkadak daramatzate ezer egin gabe.

Arau-proiektu honen helburuak dira telekomunikazioen sektoreko segurtasun-neurriak indartzea,  halako gertakariek erabiltzaileen segurtasunean duten eragina saihestea edo murriztea eta komunikazioak ahalik eta lasterren berreskuratzea. Operadoreek legez bermatu beharko dute "lehen mailako" azpiegituren eraginkortasuna gutxienez 24 orduz, eta 12 ordukoa "tarteko mailakoen" kasuan; operadoreek eurek egingo dute sailkapen hori.

Eusko Jaurlaritzak onartutako dekretuari esker, familia horiek akreditazio digitala eskatu ahalko dute, administrazioetako laguntzak eskuratzen laguntzeko. Familia horien % 80 ama batek eta seme-alaba batek edo gehiagok osatuta daude, eta EAEn 21.000 familia inguru dira. 

Euskararen Nazioarteko Egunaren bezperan, Euskalgintzaren Kontseiluak "euskaltzaletasuna indartzearen beharra" azpimarratu du Bilbon egindako agerraldian. Horretarako, ezinbestekotzat jotzen dute indar politikoek eta erakundeek esku hartzea, erantzunkizunez, euskara lehen lerrora ekatzeko.