Société

EHUko Nor ikerketa taldeko Josu Amezagak hizkuntza gutxituek ikus-entzunezko plataformetan duten presentzia azaldu du Eusko Legebiltzarrean. Europako herrialdeetan ingelesezko edukiak nagusi direla ohartarazi du, “askotan herrialdeko hizkuntza ofizialaren gainetik”. Hizkuntza gutxituen presentzia, “urria izanagatik ere, hobea da kontzientzia daukaten herrietan”. Bere ustez, politika publikoek eragina izaten dute.

Dokumentuak lau agertoki definitzen ditu eta horietako bakoitzean hartu beharreko neurriak proposatzen ditu. Ministerioaren arabera, gripearen, covid eta beste infekzio batzuen aurrean "erantzuna hobetzeko" balioko du.

Euskararen Eguna herri guztietan ospatzen da, aldarri eta aisirako hainbat ekintza eginda. Horren adibide dira mintzodromoak, askotariko gaiei buruz hitz egiteko biltzen diren pertsona talde txikiak.

Elgetako Arantzeta baserrian hazia, Poxpolinek 350 kilo pisatzen ditu. Aire zabalean bizi bada ere, Peio Bilbao zaintzaileak dio etzanik igaro ohi duela eguna. 

16 eta 17 urteko gizonezkoak eta Euskadin jaiotakoak dira arau-hausle gehienak. % 28 gizon atzerritarrak dira. Arau-hausleek erantzukizunak hartzea, biktimei eragindako kalteak konpontzea eta berriro delituak ez egitea ahalbidetzen dute justizia errestauratiboko neurriek.

"Hizkuntza bat bizirik dago, baldin eta emozioak, ezagutzak eta kultura transmititzeko balio badu", esan du lehendakariak Euskararen Egunean, eta gaineratu du hizkuntzek "tradizioak, historiak, ezagutza zientifikoa eta mundua ikusteko moduak gorde eta babesten" dituztela.

Abenduaren 3a Euskararen Nazioarteko eguna da eta Euskal Herri luze-zabaleko alderdi politiko, sindikatu eta eragile askok euskararen aldeko aldarriak botako dituzte, nork bere ikuspegitik.

Polizia Nazionalaren arabera, gurasoak Marokotik Espainiara joan ziren, alaba adingabearekin batera. Behin Espainian, bere kasa utzi zuten, bakarrik, autobus batean. Autobusak Granadatik Bilbora eraman zuen, neba adinez nagusia han bizi zen eta. Seme nagusia urte batzuk lehenago abandonatu zuten, antzera jokatuta.

Foessa Fundazioaren (Caritas) azken txostenaren arabera, % 11,8ra arte murriztu da gizarte-bazterkeria Euskadin. Hala ere, nabarmen igo da integrazio prekarioan dagoen biztanleriaren segmentua, % 34,7ra iristen dena, eta murriztu egin da erabateko integrazioa duten etxekoen unitateen ehunekoa.

Gaurkoan Orain-en albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.

Osakidetzak Eleder Rios erizain bizkaitarra izendatu du Larrialdietako zuzendari, Pablo Buscaren ordez (osasun-arrazoiengatik utzi zuen kargua). Izendapenak ikuspegi asistentzial zuzena, lidergo berritzailea eta esperientzia ditu lehen lerroan.

Luma Otaño tolosarrak 24 urte ditu, eta urte eta erdi inguru darama TikToken euskarazko edukiak sortzen. Gaur egun, 15 mila jarraitzailetik gora ditu sare sozial horretan. Alex Etxegibel elgoibartarrak, berriz, 18 urte ditu, eta, umorezko edukiak igotzen ditu, euskaraz. 30.000 jarraitzailerekin baino gehiagorekin, arrebarekin egindako bideoek arrakasta handia dute Euskal Herriko gazteen artean. 

EITB Data txostenaren arabera, gero eta gazte gehiagok hitz egiten du euskaraz sare sozialetan: Gipuzkoako gazteen % 55ek erabiltzen dute euskara sareetan, eta Arabako hazkundea bereziki esanguratsua da (% 24tik % 36ra). Gainera, hizkuntzak % 65eko babesa du, datu historikoa da hori.

EiTB Dataren analisiak baieztatu du euskal hezkuntza-sistemak D eredua finkatu duela aukera nagusi gisa, baina beste datu bat eman du argitara: ikasleek ez dute euskara hein berean erabiltzen eskola-inguruetan eta jolastoki eta espazio informaletan.

Euskararen Eguna dela eta argitaratu den EiTB Data txostenak bistan utzi du EAEko biztanleen % 45 euskaldunak direla, eta hizkuntza asko hazi dela Araban eta Bizkaian. Hala ere, euskararen eguneroko erabilera ez da oraindik nagusi, batez ere hiriburuetan eta hirigune handietan.

Gidak gozogintza prestatzen duten komentuak saritu ditu lehen aldiz, eta horietako bat Basurtuko (Bilbo) Pilarreko Andre Mariarena izan da. Obradorea kudeatzen duten 8 mojak pozarren daude, eta sariak negozioari bultzada bat emango diola espero dute.

Itsas Zaintza Sareak antolatuta, joan den larunbatean egin ziren bilketak. Hondakinak Prebenitzeko Europako Astearen barruan egin zen ekimena. 

73 urteko gizona etxebizitzatik atera dute, konorterik gabe, eta osasun-langileek artatu dute, baina ezin izan dute ezer egin hura salbatzeko.