Zika birusari buruz jakin behar duzun guztia
Zer da?
Zika 'Aedes aegypti' moskitoak transmititzen duen birus bat da.
Lehen aldiz, 1947an identifikatu zuten birusa, Indiako tximino batzuetan. Gizakietan 1952an atzeman zuten, Ugandan eta Tanzanian.
Sintomak
Dengearen antzekoak dira: sukar arina, legenak, buruko mina, ondoeza, mina artikulazioetan eta giharretan eta konjuntibitisa.
Moskitoak ziztatu eta 2-7 egunera ager daitezke sintomak.
Larria ote?
Gaixotasuna haurdunen kasuan izan daiteke larria. Izan ere, fetua hil egin daitekeela edo malformazioak izan ditzakeela dirudi, oraindik guztiz baieztatuta ez dagoen arren.
Transmisioa
Ameriketako inguru tropikaletan ohikoa den Aedes aegypti moskitoak transmititzen du birusa.
Nolanahi ere, AEBko agintariek baieztatu dute sexu harremanen bidez transmititutako lehen kasua atzeman dutela. Kaltedunak harremanak izan zituen beste herrialde batean gaixotu zen pertsona batekin.
Ba al dago txertorik edo tratamendurik?
Zika birusa arina izan ohi da, eta ez du tratamendu berezirik behar. Gaixo daudenek atsedena hartu behar dute, likido ugari edan eta analgesiko arruntak hartu. Sintomek txarrera eginez gero, medikuarenera jo beharra dago.
Egun, ez dago txertorik gaixotasunaren aurka. AEBko agintariek aurreratu dute bertako bi konpainia ikerketa egiten ari direla, eta urte amaierarako entsegu klinikoak hasiko dituztela. Dena dela, dena ondo joanez gero, urte batzuk joango dira oraindik txertoa merkatuan egoteko.
Ba al dago arriskurik Euskal Herrian?
Alfonso Alonso Espainiako Gobernuko Osasun ministroak azaldu du Estatuan arriskua "oso txikia" dela. Hala ere, protokolo bat diseinatuko dute autonomia erkidegoekin batera, badaezpada ere, birusaren balizko hedapena geldiarazteko.
Martxoaren 14a arte, 43 kasu identifikatu dituzte Espainiako Estatuan; horietako bi, EAEn eta Nafarroan. Dena dela, birusa oso hedatuta dagoen herrialdeetatik etorri diren pertsonen kasuak izan dira.
Europako Batzordeak ere nabarmendu du birusa Europar Batasunean transmititzeko arriskua "oso txikia" dela, eta eman daitezkeen kasuak kaltetutako herrialdeetatik etorritako pertsonak direla gaineratu du.
Bideoa: Haurdun dauden eta zika duten bi emakumeren testigantza
Haurdunentzako aholkuak
Espainiako Gobernuak "zuhurtzia" eskatu die haurdun dauden eta kaltetutako herrialdeetara joan nahi duten emakumeei.
Horren ildotik, bidaia egin aurretik Nazioarteko Txertatze Zentro batera joatea aholkatu die, moskitoak uxatzeko produktuei eta prebentzio neurriei buruzko informazioa jaso dezaten.
Prebentzio neurriak
Zikak kaltetutako herrialde batean bizi bazara edo leku horretako batera bidaia egin nahi baduzu, kontuan hartu osasun arloko agintariek emandako aholku hauek:
- Erabili moskitoak uxatzeko produktuak, gutxienez % 35-45eko DEET dutenak
- Jantzi kolore argiko arropak, eta gorputza ahalik eta gehien estali
- Turista bazara, saia zaitez aire girotua duten lekuetan lo egitea, edota eltxo-sareak eta permetrinak dituzten oheetan
- Jarri oztopo fisikoak etxeetan eta oheetan (eltxo-sareak adibidez) eta itxi ateak eta leihoak
- Hustu eta garbitu ura pilatu daitekeen objektuak, hala nola ontziak eta loreontziak
- Ez pilatu zaborrik, eta bota ezazu poltsa itxietan
Zeintzuk dira birusa hedatu den herrialdeak?
Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) ohartarazi du 3-4 milioi kasu eman daitezkeela Amerikan; horietako 1,5 milioi, Brasilen, hori baita zikak gehien astindutakoa.
Urtarrilaren 29a arte, 24 herrialdetan hedatu da birusa: Barbados, Bolivia, Brasil, Kolonbia, Ekuador, Salvador, Guadalupe, Guatemala, Guyana, Guyana Frantziarra, Haiti, Honduras, Birjina Uharteak, Martinika, Mexiko, Nikaragua, Panama, Paraguai, Puerto Rico, Dominikar Errepublika, San Martin, Surinam eta Venezuela.
Zure interesekoa izan daiteke
Emakume batek sexu erasoa egin diotela salatu du Eibarren
Erasoa igandean gertatu zen, eta Ertzaintzak ikerketa zabaldu du. Oraingoz ez dute atxiloketarik egin.
Barakaldoko 54 urteko emakumearen heriotza hilketa matxista izan dela baieztatu dute
27 urteko gizon bat atxilotu dute ustezko hiltzaile gisa. Agintariek hilketa gaitzetsi eta elkarretaratzea deitu dute biharko: 12:00etan, Barakaldoko Herriko Plazan. Argitan talde feministak, bestalde, beste bilkura bat deitu du astearterako, 19:00etan Bide Onera plazan.
Auto baten gidaria hil da GI-636 errepidean, Lezon, kamioi batekin aurrez aurre talka eginda
Errepidea itxita egon da bi noranzkoetan larrialdi zerbitzuak lanean aritu direnean eta errepidea garbitzeko lanek iraun duten bitartean. 17:45ak aldera zabaldu dute eta egoera normaltasunera itzuli da.
Olentzerok eta Mari Domingik ilusioz beteko dituzte Bilboko kaleak astearte honetan
Kalejira 17:30ean hasiko da Moyua plazatik eta Kale Nagusia zeharkatuko du Arriaga Antzokiraino. Bertan, ikuskizuna, tailerrak eta Euskal Herriko Gabonetako pertsonaiarik maitatuenen bisita izango dira.
2026ko txertaketa egutegia eguneratu du Osasun Sailak, helduentzat arnas birus sintzitialaren aurkako txertoa sartuz
34,5 milioi euro bideratuko ditu Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailak txertoetara 2026an, Euskadiko Txertoen Aholku Batzordearen gomendioak aintzat hartu, eta txerto berriak sartuz heldu zein haurren egutegietan, herritarren immunitatea indartzen jarraitzeko.
Abadiñoko bizilagunak, hunkituta, sari nagusiko dezimoak kultur elkarte bati esker eskuratu dituzte eta
79432 zenbakiari egokitu zaio Gabonetako Loteriaren zozketa bereziaren sari nagusia, seriko lau milioi euroko saria dakar (dezimo bakoitzeko 400.000 euro).
Bimba y Lola saltokiko langileei bigarren saria egokitu zaie
Bigarren sariak (70.048) zoriona banatu du Bilboko eta Donostiako Bimba y Lola moda kateko saltzaileen artean, zenbaki horrekin jokatzen baitzuen enpresak. 125.000 euro jasoko dituzte dezimo bakoitzeko.
Lau bosgarren sarik (23112, 60649, 77715 eta 41716) 400.000 eurotik gora utzi dituzte Euskal Herrian
Lehenak, 23112ak, 180.000 euro banatu ditu Usurbilgo Urbil merkataritza-gunean eta Bilbon. 60649aren serie bat Gasteizen, Leclerc saltokian, jausi da, eta 41716ren beste bat, Donostian . 77715 zenbakia oso banatua egon da eta Iruñean, Bilbon eta Leioan jausi da.
Igorreko errugbi taldeak 14 milioi banatu ditu hirugarren sariarekin (90693)
Hirugarren saria (90.693) oso txoko askotan banatu da. Zenbakia toki askotan saldu da. Igorren, adibidez, 14 milioi euro baino gehiago utzi ditu. Arratiko Zekorrak errugbi taldeak eskuratu zituen saritutako hirugarren zenbaki horretako serie guztiak.
Honela ospatu dute Leioan Gabonetako Loteriaren laugarren eta bosgarren sariak
Leioako Artea merkataritza-gunean 2025eko Gabonetako Loteriaren zozketa bereziko bi sari banatu dituzte, zehazki, laugarren sari bat (78477) eta bosgarren bat (77715).