Minbiziaren biziraupena % 55ekoa da gizonezkoengan, eta % 61ekoa emakumezkoengan
Espainian minbizia diagnostikatu zaien pertsonen artean, hiru puntu hobetu da 5 urteko biziraupena azken 12 urteetan, bai gizonezkoengan (% 55,5), bai emakumezkoengan (% 61,7), Minbiziaren Erregistroen Espainiako Sarearen (REDECAN) azken txostenaren arabera.
Astearte honetan, urtarrilaren 21ean, Iruñean aurkeztutako ikerketak, Marcela doktorea izan du ikertzaile nagusi izan duenak, 2008tik 2012ra bitartean diagnostikatutako tumoreei dagozkion datuak plazatu ditu.
Jaume Galceran REDECANeko presidenteak adierazi duenez, bizi-ohituren prebentzioak, diagnostiko goiztiarrak, prozedura arinagoek eta tratamendu farmakologiko zein kirurgikoek baldintzatzen dute biziraupenik handiena.
Hobekuntza hori, ordea, desberdina da minbizi motaren arabera. Biriketakoak biziraupen "baxua" du, % 13koa gizonezkoengan eta % 18koa emakumezkoengan. Kontrako muturrean, prostatako eta bularreko minbiziak daude, % 90eko eta % 85eko indizeekin, hurrenez hurren.
Tumore mota guztietan, "emakumezkoen biziraupena handiagoa izan ohi da" adierazi du. Halere, ikertzaileak nabarmendu du "tumore bakar batek ere ez duela behera egin biziraupenean", nahiz eta alkoholaren eta tabakoaren kontsumoarekin lotutakoek datu "pobreagoak" eman; "horrek prebentzioak duen garrantzia zehazten du".
Horren ildoan, gizonezkoen biziraupena % 80ra iristen dela edo barrabiletako eta tiroideetako tumoreen kasuan gizonezkoak zifra hori gainditzera heltzen direla zehaztu du. Beste tumore mota batzuen kasuan honakoa da biziraupena: maskuria % 74, koloneko minbizia % 63, ondesteko minbizia % 60, leuzemia eta mieloma % 40 eta 45 artean, faringea % 38, urdaila % 27, garuna % 21 eta pankrea % 8.
Emakumezkoengan, tiroideko minbizia da % 90etik gorako biziraupena duena, eta jarraian, larruazaleko melanoma eta bularreko minbizia kokatzen dira. Umetoki-lepokoa % 74an dago, kolonekoa % 64an, ondestekoa % 63an, laringekoa % 58an, leuzemiak % 42an, urdaila %30ean, gibela % 16an eta pankreakoa % 10ean.
Datu horiekin, Guevarak zehaztu du gizonen artean biziraupenaren gorakadarik handiena leuzemia eta tiroideen kasuan izan dela, 10 puntu eta 8 puntu hobetu baitira, hurrenez hurren. Kolon, linfoma no Hodgkin, giltzurrun, mieloma eta ondestearen kasuan, berriz, hobekuntza % 4 eta % 6 artekoa izan da. Prostata, maskuri eta biriketan, % 2koa.
Emakumezkoen kasuan, mieloma minbizia da biziraupenean gehien hazi dena (% 9), eta ondoren, leuzemiak (% 8), faringea, ondestea, giltzurruna, tiroideak eta kolona (% 4 eta % 6) eta bularra (% 2) daude. Birika eta umetoki-gorputza, aldiz, egonkor mantentzen dira.
Guevarak gehitu du biziraupenak okerrera egiten duela adinarekin; izan ere, minbizia duen gaixoak, urteek aurrera jo ahala, aukera handiagoa izaten du beste gaixotasun batzuk ere pairatzeko. Horrek eragina izaten du egoera orokorrean: aukerak kentzen dizkio gaixoari, eta tratamenduekiko tolerantzia murrizten dio.
Hala, 15 eta 44 urte bitarteko gaixoei erreparatuta, batez besteko biziraupena % 84koa da emakumezkoengan, eta % 75ekoa gizonezkoengan. 45 eta 54 urte artekoak aztertuta, behera egiten du biziraupenak, eta % 78koa eta % 67koa da, hurrenez hurren. 55 eta 64 urte bitartekoen artean, biziraupena % 72koa da emakumezkoengan, eta % 61ekoa gizonezkoengan. 65-74 urtekoen biziraupena % 62koa da emakumezkoengan eta % 60koa gizonezkoengan, eta 75-99 urte bitarteko gaixoen artean % 41ekoa da, emakumezkoengan zein gizonezkoengan.
Azkenik, nahiz eta autonomia erkidegoetako daturik eman ez, Galceranek zehaztu du minbiziak Estatuko iparraldean duela hegoaldean baino eragin handiagoa. Europa mailan ere gertatzen omen da hori.
Albiste gehiago gizartea
Giro nahasia izango da datozen egunetan, baina, abisurik gabe jada
Euri-zaparrada trumoitsuen arriskuagatik indarrean izan dira abisuak 15:00etatik 21:00etara, baina ez du bezperan bezainbeste bota. Nafarroan egin du larunbat honetan euri gehien; ostiraletik larunbaterako gauean baino dezente gutxiago, hala ere.
"Mugak Zabalduz" karabana abiatu da Irundik, migranteen errealitatea ikusarazi eta Europako migrazio politikak salatzeko
Irungo Etorbideko zubian omenaldi berezia egin diete Bidasoa gurutzatzen bizia galdu dutenei. Hurrengo geldialdiak Baionan eta Uztaritzen egingo dituzte, eta ondoren Paris, Dunquerke edota Toulouse zeharkatuko dituzte datozen asteetan.
Kataluniak abiadura handiko trenen zirkulazioa berreskuratu du, abisu laranjaren ondorioz
Renfek iragarri du Kataluniako tren zerbitzua pixkanaka berreskuratuko dutela 19:00etatik aurrera, eta Madrilekiko konexioa berreskuratu dutela jada.
Zenbait adin txikiko atxilotu dituzte Hondarribian, hainbat ibilgailutan kalteak eragiteagatik
Udalak jakinarazi du kalteak jasan dituzten herritarrek Udaltzaingoaren egoitzara jo dezaketela salaketa jartzera.
Urte osoan zehar santua zaintzeaz eta babesteaz arduratzen da Hornacina kuadrila
Santuaren irudia udaletxean izaten da sanferminetan, baina urtean zehar bere etxean izaten du santua Maribi Esparzak, eta 47 urte daramatza lan horretan. Sanferminetan, goizero hartu eta horma-hobira eraman du taldeak, eta ezinbestekoak diren osagaiekin batera (zapiak, kandelak) atontzen dute santua.
Intentsitate handiko sexu-eraso bat salatu dute Iruñeko etxebizitza partikular batean
San Fermin jaietan goizero egiten den segurtasun-batzordean, intentsitate txikiko emakumeen sexu-askatasunaren aurkako bi indarkeria-kasuren berri eman dute (ukituak), eta pertsona bat atxilotu dute. Mugimendu feministak eta konpartsek elkarretaratzea deitu du uztailaren 13rako, 21:00etan, Gaztelu plazan, jaietan izan diren eraso sexistak gaitzesteko.
Kokapena partekatzea: segurtasuna edo kontrola?
Geroz eta pertsona gehiagok beren kokapena partekatzen dute une oro, aplikazio baten bidez edota sare sozialetan, adibidez. Adituek ohartarazi dutenez, dinamika horiek kontrolarekin lotuta egon daitezke, bereziki bikoteen kasuan, kontrola eta indarkeria lotuta egon daitezkeelako kasu askotan.
'Parar la Guerra' plataformak Gazaren kontrako sarraskia gelditzeko elkarretaratzeak egin ditu Euskal Herriko hainbat udalerritan
Gazaren kontrako sarraskia gelditzeko elkarretaratzeak egin ditu gaur 'Parar la Guerra plataformak' Euskal Herriko hiriburuetan eta hainbat udalerritan. Bilbon, ehunka lagun bildu dira Areatzan, eta "behin betiko su-etena" eskatu dute bertan.
Hegazkin baten aurrean eroritako tximista bat grabatu dute, Loiuko aireportuan lur hartzen ari zela
Ostiral honetako 23:00ak aldera, Valentziatik zetorren Vueling konpainiako hegaldiaren bidaiariak ekaitz elektrikoaren lekukoa izan dira, Bilboko Aireportuan lurreratzen ari zirela.
Euri zaparrada handiak bart Araban
Eltziegoko eta Guardiako irudi hauetan argi ikus daiteke ekaitzak denbora gutxian nolako arazoak eragin zituen.