Zer ikusiko dugu zeruan 2021ean?
2020an astronomiaz gozatu ahal izan genuen zenbait fenomeno astronomikorekin, Neowise kometarekin edo Jupiter eta Saturnoren superkonjuntzioarekin, besteak beste. Halaber, 2021ak hainbat ekitaldi astronomiko oparituko dizkigu; hiru superilargi, bi ilargi-eklipse eta bi eguzki-eklipse, tartean.
Superilargiak
"Superilargi" terminoa duela hamarkada gutxi sortu zen, eta astronomoek apogeoko ilargi betea (Ilargia Lurretik gertuen dagoen unean gertatzen den ilargi betea) aipatzeko erabiltzen da.
"Superilargia" Lurretik ilargi betearen diametroa eta distira hautemateko modua aipatzeko erabiltzen da. Fenomeno hau izaten denean, Ilargiaren itxurazko diametroa % 14raino igo daiteke eta bere distira % 30eraino.
Aurten hiru superilargi izango dira: apirilaren 27an, maiatzaren 26an eta ekainaren 24an.
Eklipseak
2021ean lau eklipse (bi eguzki- eta bi ilargi-eklipse) izango dira, horietako bat Euskal Herritik ikusi ahalko da.
Maiatzaren 26ko superilargiak ilargi eklipse osoa izango du lagun. Planeta Eguzkiaren eta Ilargiaren artean kokatuko da, sateliteari itzal eginez, eta gorriz ikusten da. Eklipse hau Asiako ekialdean, Australian, Ozeano Barean eta Amerikan ikusi ahalko da.
Urteko lehen eguzki eklipsea ekainaren 10ean izango da. Ilargia Eguzkiaren eta Lurraren artean jarriko da, lehena erabat estali gabe, eta, horrela, satelitearen itzalaren inguruan eraztun distiratsu bat sortuko da. Kanadako iparraldean, Groenlandian eta Errusian ikusi ahalko da. Ipar Amerikan, Europan eta Asian modu partzialean ikusiko da, eta, beraz, Euskal Herrian horrela ikusi ahalko dugu.
Azaroaren 19an, Ilargiaren eklipse partziala gertatuko da eta Amerikan, Europa iparraldean, Asiako ekialdean, Australian eta ozeano Barean ikusgai izango dena.
Azkenik, urteko azkena abenduaren 4an gertatuko den eguzki eklipsea izango da. Eklipse osoa ikusiko da Antartikatik, eta partziala, berriz, Antartikatik, Afrikako hegoaldetik eta Ozeano Atlantikoaren hegoaldetik.
Zure interesekoa izan daiteke
Itsasadarrak gainezka egin du Zorrotzaurren, marea biziak direla eta
Bilboko itsasadarrak gainezka egin du berriro ere ostegun honetan Zorrotzaurreko zenbait tokitan, marea biziak direla eta. Euskalmeten abisu horiak, itsasaldeko arriskuagatik, larunbatera arte iraungo du.
Forondak Madrilekin eta Bartzelonarekin lotzen dituen hegaldiak estreinatu ditu
Astean lau izango dira Gasteiz eta bi hirien artean, baina aldi baterako astean bi izango dira urtarrilean.
Euskaltzaletasunaren giharra indartu, euskararen pizkunde berri bat abiarazteko
“Euskaltzaleon garaia da” izenburuko adierazpena aurkezteko agerraldia egin du Euskalgintzaren Kontseiluak, Arantzazuko Santutegian. Euskararen pizkunde berri baterako abiapuntua jarri nahi da, eta horretarako, abenduaren 27an Bilbao Arena milaka euskaltzalez betetzeko deia egin dute berriro.
Gripe kasuen kopurua "murrizten" ari da Bizkaian, txertaketari esker
Azken datuen arabera, 417.744 pertsonak jarri dute arnas-gaixotasun horren aurkako txertoa EAEn, iaz baino % 11 gehiago.
EAEko udalekuek euren jarduerari buruzko "erantzukizunpeko adierazpena" sinatu beharko dute
Bernedon gertatutakoaren ondotik, Eusko Jaurlaritza, hiru aldundiak eta EUDEL udalekuei buruzko protokolo berri bat ari dira lantzen.
Hegazti-gripeari aurre hartzeko neurri prebentiboak agindu ditu Espainiako Gobernuak
Arrisku- eta zaintza-eremu zehatzetan etxeko eta haztegietako hegaztiei eragingo dieten neurriak indarrean sartuko dira azaroaren 10etik aurrera. Horrelako eremuak daude Arabako eta Nafarroako zenbait udalerritan. Nolanahi ere, Europatik datorren birusaren aurrean arretaz eta arduraz jardutea eskatu dute agintariek, kutsatzeek eta birusaren hedapenak ekar ditzaketen kalteak saihesteko.
Vuelingek kalte-ordaina eman beharko dio esklerosia duen emakume bati, motoa hegazkinera sartzen ez uzteagatik
2021ean gertatu zen, Sevilla-Bilbo hegaldi batean. Salaketa jarri zuen emakumeak mugikortasun arazoak ditu, esklerosi anizkoitzak eragindakoak. Motoa behar du bidaiatzeko.
Zer protokolo aktibatzen dira ikastetxe batek jazarpen kasu bat egon daitekeela susmatzen duenean?
522 ikasle eskola-jazarpenaren biktima izan ziren joan den ikasturtean EAEn. Zenbakien atzean atzean ikasleen bizipenak daude; beldurra eta isiltasuna protagonista. Ikastetxeetan geroz eta sentsibilizazio handiagoa dago, eta kasuak goiz atzematea oso lagungarria da.
Iaz eskoletan abiatutako 2.263 protokoloetatik 522 eskola jazarpen kasuak izan zirela baieztatu du Hezkuntza Sailak
2024-25 ikasturtean aurrekoetan baino eskola jazarpen kasu gehiago ikertu dira (aurreko ikasturtean baino 364 gehiago) eta baieztatutakoak ere igo egin dira (522). Begoña Pedrosa Hezkuntza sailburuak azaldu duenez, datuek erakusten dute "sentsibilizazio handiagoa, detekzio goiztiarra eta prozeduretan konfiantza handiagoa" dagoela.
San Juan ontziaren uretaratzea, zuzenean
Jarraitu zuzenean Albaolatik Itsas Kultur Faktoria (Pasai San Pedro), San Juan ontziaren uretaratzea, munduko itsas ondarearen historian mugarri izango den gertaera.