Giza papilomaren birusaren kontrako txertoa mutilei ere jartzea aztertzen ari dira
Duela 15 urte hasi ziren Espainiar Estatuan GPB edo giza papilomaren birusaren kontrako txertoa jartzen neskei, umetoki-lepoko minbizia gutxitzeko, eta orain, Txertaketa Programa eta Erregistroaren Ponentzia -Txertoen Ponentzia deitu ohi dena- txerto hori mutilei ere ematea aztertzen ari da.
Kataluniak hala egitea erabaki du eta datorren kurtsotik aurrera, formula nonabalentea jarriko die LH 6ko (11 eta 12 urte) mutilei. Gainontzeko autonomia erkidegoak, EAE eta Nafarroa tartean, gaia aztertzen ari dira baina Txertoen Ponentziaren ebazpenari itxarongo diote erabakia hartzeko. Laster izan daiteke hori.
Espainiako Pediatria Elkarteak (AEP) hiru urte daramatza mutilak ere txertatzea eskatzen; besteak beste, Australian, AEBn eta Dinamarkan egiten duten bezala. "Ez dago genero ezberdintasunik sexu bidez transmititzen den gaixotasun batean: ekidin nahi baduzu, minbiziaz haratago, eta horretarako eraginkorra den txerto bat baduzu, gizonei eta emakumeei jarri behar diezu; bestela, ezin da infekzio hori desagerrarazi" azaldu du Valentin Pineda Kataluniako Txertaketaren Kontseilu Aholkulariko kide eta AEPko Txertaketa Batzorde Aholkulariko kide denak.
"Ikusi da sexu harremanak hasi baino lehen txerto hau emateak minbizia izateko arriskua asko murrizten duela" defendatu du Felix Zubia Donostia Ospitaleko ZIUko zerbitzu buruak ere igandeko Osasun Etxea saioan: "Kontua da birus hau bai gizonezkoek bai emakumezkoek dutela. Txertoa neskei ematen zaie minbizia beraiek garatzen dutelako. Orduan, zein da mutilei emateko arrazoia? Bada, mutilek ere transmititu dezaketela eta hainbat ikerketek erakutsi dute transmisioa eteteko askoz ere eraginkorragoa dela biei ematea. Emakumeen minbizia kasuetan murrizketa handiago da bi sexuak txertatzen direnean; beraz, denentzat da onura" azaldu du Zubiak, "urteak daramatzan txertoa da, ez du albo ondorio berezirik eta eraginkortasuna ondo frogatua du".
Sexu harremanak izaten dituztenen % 80 kutsatzen dira papilomarekin, gehienak modu arin edo asintomatikoan, baina batzuetan, gaiztotu eta tumorea eragin dezake. Praktikan, cervix edo umetoki-lepoko minbizia kasuen % 99 birus honek eragiten ditu. Ebidentzia zientifikoa dago, gainera, birus honen eta aluko zein baginako minbiziaren artean, baita soilik emakumeenak ez diren beste minbizia mota batzuen artean ere: uzkikoa, zakilekoa eta orofaringekoak -ahoa, mingaina, laringea eta faringea-, adibidez. Azken kasu horiek aregotu egin dira azken urteotan gizonezkoen artean eta horiek ere murriztu ahal izango lirateke mutilak txertatuta.
Gaur egun 12 urteko neskei jartzen zaie GPBaren kontrako txertoa, bi dositan banatuta, 5-6 hilabeteko tartearekin. Adin horretatik aurrera, eta 18 urtera arte, txertatuta ez dauden edo partzialki txertatuta dauden emakumeak ere txertatu daitezke. 15 urte baino gehiago izanez gero, 3 dosi jartzen dira.
Arrisku taldeetako pertsonei ere gomendatzen diete: WHIM sindromea dutenei, Hiesa dutenei, gizonekin sexu harremanak dituzten gizonei, prostituzioan aritzen diren pertsonei eta umetoki-lepoko kirurgia jasan duten emakumeei.
2020ko datuei erreparatuz gero, Espainiar Estatuko GPB txertaketa tasa % 81,8koa izan zen. Euskal Autonomia Erkidegoan % 88,8koa izan zen txertaketa tasa eta Nafarroan, % 94,2koa.
Albiste gehiago gizartea
“Online bideojoko hauen diseinua baliatuz pedofiloek haurrak hurbiltzea lortzen dute”
Pediatrek ohartarazi dute hainbat bideojoko arriskutsuak direla haur eta nerabeentzako, online jolastekoak, batik bat. Eta horien artean ezagunena Roblox da, munduan 380 milioi erabiltzaile baino gehiago baititu. Telmo Lazkano hezkuntza eta osasun digitalean adituak horrelako plataformek nola funtzionatzen duten kontatu du.
Arreta non jarri, seme-alabak online bideojokoetan ibiltzen badira?
Online bideojokoek hainbat arrisku dakartzate, sareekin eta Internetekin lotura duen heinean. Horren aurrean gurasoek arreta non jarri behar duten azaldu du Telmo Lazkano hezkuntzan eta haurren osasun digitalean adituak. Besteak beste, adierazi du jokalari bat baino gehiagorentzako jokoetan jarri behar dela fokua, eta txatak dituztenetan bereziki.
Madril erdiguneko eraikin baten zati bat behera etorri da eta hainbat lagun daude agertu barik
Erreskate lanetan Madrilgo Udaleko suhiltzaileak, Polizia Nazionalaren eta Udaltzaingoaren txakurrak eta droneak ari dira lanean. Oraingoz, hiru langile artatu dituzte: bat, larr,i eta bi, arin. Ezbeharra 13:00etan gertatu da, eta alboko beste eraikin bat ere hustu behar izan dute.
Aldirietako tren-zerbitzuak izango duen izena aukeratu ahal izango dute herritarrek
Irekia webgunearen bitartez bozkatu ahal izango da, eta hiru aukera daude: Besaide, Lottu eta Lurbil.
Zortzi zauritu eta lau desagertu Madrilen, Opera inguruan, obretan ari zen eraikin baten zati bat erori da eta
Hileras kaleko eraikin bat behera etorri da, 13:00ak aldera. Lanean ari ziren zazpi langileetako hiru zauriturik atera dituzte, eta lau desagertuta daude.
Ramiro Gonzalez: "Bernedoko udalekuak, modu horretan, ez ziren egin behar"
"12 salaketa daude balizko delituengatik. Ez dut epaituko deliturik dagoen ala ez, baina salaketa asko dira", onartu du Arabako ahaldun nagusiak. Ramiro Gonzalezek adierazi du ez duela eztabaidetan sartu nahi erakundeek gai horretan dituzten eskumenak direla eta. "Erakunde guztiek koordinazioa hobetzeko behar adina lan egiteko unea da", gaineratu du.
Istripua izan da Sestaoko ACB altzairutegian, eta bi langile zauritu dira
Zauritutako langileak Gurutzetako Ospitalera eraman dituzte, erre egin direlako. Enpresak azaldu duenez, arku elektriko bat sortu da (deskarga elektrikoa), eta erredurak eragin dizkie bi langileei.
Kontseiluak milaka euskaltzale bildu nahi ditu abenduaren 27an Bilbon, "euskararen soinu banda" ardatz hartuta
Ekitaldirako sarrerak urriaren 16tik aurrera izango dira eskuragarri Pizkundea.eus webgunean, 10 euroren truke. Antolatzaileek adierazi dute "euskara lehen lerrora ekarri eta benetako jauzia eragiteko" garaia dela. Horregatik, euskarari "pizkunde" berria ematera gonbidatu ditu euskaltzale oro.
Ane, Laia eta June, eta Oihan, Martin eta Markel dira neska-mutil jaioberrien izen ohikoenak
Ane da, 1998tik, neska izena aukeratzeko orduan gurasoen kutunena Euskal Autonomia Erkidegoan, hirurteko datuak kontuan hartuta. Mutil izenen kasuan, Oihan izena laugarren tokitik lehenengora igaro da.
Leioako animalia-probak ez egitea eskatu dute
Leioa contra el Maltrato Animal taldeak salatu duenez, abuztuan herrian egindako asto probetan "irregulartasunak" izan ziren; besteak beste, "700 kiloko harria erabili zen, astoak jotzeko makilak erabili ziren, eta epaileek ez zuten esku hartu, animalien sufrimenduaren ageriko zantzuen aurrean".