Gorroto-delituen kopuruak "modu esponentzialean" egin du gora EAEn, batez ere 2021etik 2022ra bitartean
Eusko Jaurlaritza 'Euskadiko Gorroto Gertakariei buruzko Txostena' egiten hasi zen lehen urteko (2016) datuekin alderatuta, delituen kopurua "modu esponentzialean" hazi da, batez ere 2021 eta 2022. urteen artean. "Gorroto-delituen benetako gorakada, kontzientzia handiagoa eta tolerantzia sozial txikiagoa, polizia-eraginkortasun handiagoa, lege-bilakaera eta abar" daude horren atzean.
Irudia: EITB
Josu Erkoreka Eusko Jaurlaritzako lehen lehendakariorde eta Segurtasun sailburuak agerraldia egin du gaur goizean Eusko Legebiltzarrean, berak eskatuta, txosten horren berri emateko. Jon Mirena Landa EHUko Giza Eskubideen eta Botere Publikoen UNESCO Katedraren zuzendariaren zuzendaritzapean eta koordinaziopean egindako lana da.
Ikerketak Ertzaintzak 2022an izandako 438 gorroto-gertakariak aztertu ditu; horietatik gehienak, 435 (% 99,3), gorroto-delituak dira, eta 3 (% 0,68), berriz, gorroto-arau-hauste administratiboak. Aztertutako 435 delituetatik 9tan askotariko diskriminazioak izan dira; horregatik, kolektibo babestuen aurkako delituak 444 dira guztira, eta 2022an jazotako gorroto-delituen kopurua baino handiagoa da.
Erasotutako kolektiboei dagokienez, gehienek arrazakeriaren eta xenofobiaren biktima izaten jarraitzen dute (231 kasu, % 52, 2021ean baino % 42,6 gehiago), eta, ondoren, sexu-orientazioaren eta -nortasunaren ondoriozko erasoak daude (96 kasu, % 21,6, 2021ean baino % 31,5 gehiago). Urrutiago geratu dira beste eragile batzuk, hala nola ideologia edo orientazio politikoa, dibertsitate funtzionala, adina edo aporofobia.
Irudia: EITB
Arabiarren aurkako erasoak
Arrazakeriak eta xenofobiak eragindako gorroto-delitu nagusien artean, diskriminazio nagusiak arabiarren aurkako erasoak dira oraindik: 68 kasu, ia % 30.
2022an, Ertzaintzak 44 pertsona atxilotu (2021ean halako bi baino gehiago) eta 246 inputatu zituen gorroto-delituak egitea leporatuta. Gorroto-delitu bat egin ondoren Ertzaintzaren esku jarritako pertsonen profilari dagokionez, txostenaren arabera, gehienak, % 74 (182 pertsona), Espainiako Estatukoak dira, eta horietatik 148 (% 81,3) Euskadikoak. % 76,8 gizonak dira eta % 22,7 emakumeak.
Delitu motaren arabera sailkatuta, lesio-delitua da ohikoena (180 kasu, % 41,3), eta, ondoren, mehatxu-delitua (90 kasu, % 20,69) eta derrigortzeak (50 kasu, % 11,5) daude. Horietan guztietan, zauritutako, mehatxatutako edo hertsatutako kolektibo nagusiaren kontrako erasoak arrazakeriak edo xenofobiak eragin ditu.
2022an, gorroto-delitu gehienak Bizkaian, Gipuzkoan eta Araban egin ziren, hurrenez hurren. Bilbo, Gasteiz, Donostia, Barakaldo eta Irunen izaten dira maizen, hurrenkera horretan.
Irudia: EITB
Delitu horietako gehienak kalean egiten dira (189 kasu, % 43,5), eta etxe barruan % 15,1 baino ez dira egiten (66 kasu).
Albiste gehiago gizartea
Oñatiko Larraña Etxeak 20 nazionalitateko 100 errefuxiatu hartzen ditu
Zentroa kudeatzen duen Zehar-Errefuxiatuekin elkarteak salatu du Erregelamenduaren erreforma berriak nazioarteko babesa eskatzen duten pertsonak "zigortzen" dituela. 3.000 pertsonak baino gehiagok eskatu dute nazioarteko babesa Euskadin aurten.
Bittor Arginzonizen Etxebarri erretegiak munduko bigarren jatetxe onena izaten jarraitzen du
Peruko Maido jatetxea munduko onena izendatu dute The World 's 50 Best Restaurants 2025 sarietan. Bestalde, Etxebarri erretegiko Mohamed Benabdallah aljeriarra munduko sommelier onena izendatu dute.
Abadia Saria jaso du Gure Zirkuak
Gure Zirkuak aurtengo Abadia Saria jaso du gaur arratsaldean, Arrateko gainean (Eibar) egindako ekitaldian, komunitate oso bati “elkarrekin euskaraz bizi eta sentitzeko plaza berritzailea” eskaintzeagatik. Eider Mendoza diputatu nagusiaren eskutik jaso dute Abadia Sariaren oroigarria –Iñigo Aristegui Telloren Zazpi Petaloak eskultura– Gure Zirkuko kideek.
Musika, nagusi: EAEko 10 kultur ekitalditatik hiru musikari lotutakoak dira
6.342 kontzerturekin, musika euskal agendan gehien agertzen den forma kultural gisa finkatu zen iaz. Ondoren antzerkia (4.239 ekitaldi) eta, urrunago, zinema/ikus-entzunezkoak (2.349) eta dantza (860).
EAEko kultur ekitaldien ia erdiak euskarazkoak edo elebidunak dira
2024an programatutako kultur ekitaldien % 32,8 euskara hutsean izan ziren, eta % 13,1 elebidunak, gaztelaniarekin edo beste hizkuntza batekin batera.
EAEko kultur sarea: bizia, baina asimetrikoa
2024an, ia 20.000 ekitaldi inguru erregistratu ziren hiru lurraldeetan, Kulturklik atariaren arabera. Beste era batera esanda: egunean, batez beste, 55 kultur saio izan ziren EAEko udalerrietan.
Kultur programazioa urte osoan zehar ereiten da EAEn, baina udazken-negua da sasoirik emankorrena
Orokorrean orekari eusten zaion arren, eskualdeen arteko aldeak egon badaude. Eremu batzuetan programazioa batik bat uda sasoira bideratzen dute, eta beste batzuetan, aldiz, ekitaldiak hilez hil sakabanatzen dituzte.
Beskoitzek ikastola berria izango du 2026-2027 ikasturtean
Egun dauden prefabrikatuetatik gertu, lursail bat erosi du Beskoitzeko Udalak eta bertako zati bat ikastolarentzat izango da. Herri Urratsen lortutako diruari esker eta Euskal Herri osotik iritsitako elkartasunari esker, Seaskak milioi bat euroko inbertsioa egingo du. Irailean lanak hasiko dira, eta hurrengo ikasturtean hasiko lirateke Beskoitze aldeko 50 haur inguru baldintza duinetan euskaraz ikasten.
Ehgamek Bilbao Bizkaia Harro ekimena boikoteatzeko deia egin du
EAJk Harrotasunaren Nazioarteko Eguna “bereganatu eta turistifikatu" nahi duela salatu du eta E28 Koordinadorak ekainaren 28rako deitutako manifestazio “herrikoi eta aldarrikatzailera” joateko deia egin du.
500 ekitalditik gora antolatu dituzte 2025eko sanferminetarako
Ostegun honetan aurkeztu dute sanfermin jaien egitarau ofiziala, eta iragarri dutenez, hilaren 14an Sorotan Bele talde gipuzkoarrak emango dio amaiera bederatzi eguneko zoramenari, Gazteluko plazako agertokian.