Iktus Kodea: Sintoma bakar bat esku hartzeko nahikoa motibo da
Aurpegiaren alde bat geldirik duzula sentitzen duzu, ahoa okertu zaizu, ez duzu indarrik beso edo hankaren batean, edo gorputzaren alde bat geldiarazi zaizu? Hitzak edo esaldiak totelka ateratzen zaizkizu edo ezin dituzu esan, bat-batean itsutu zara edo uste duzu buruko min handi hori zure bizitzako txarrena dela? Sintoma horietako bat edo gehiago badituzu edo gertuko norbaitek baditu, garun isuri kasu baten aurrean egon zaitezke; iktusa, alegia.
Hain zuzen ere, gaur, urriak 29, Iktusaren Munduko Eguna da, eta kontzientzia piztea da egun honen helburu nagusia. Izan ere, estatistiken arabera, biztanleriaren laurden batek iktus bat izango du bere bizitzako uneren batean.
Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan 5.000 kasu gertatzen dira urtero. Garun isuria izaten duten pertsonen % 55 sendatu egiten dira edo afekzio txikiekin bizi dira; bizirik irteten direnen % 30ek desgaitasunen bat dute, eta % 15 hil egiten dira.
100.000 biztanleko heriotza-tasa 43,2koa da, eta iktusa da Euskadiko emakumeen heriotza-kausa nagusia, desgaitasun-kausa nagusia eta dementzia-kausen artean bigarrena.
Onena, aurrea hartzea
Iktus kasuen % 80 baino gehiago saihestu daitezke, bizimodu osasungarria izan, ariketa fisikoa egin eta arrisku baskularreko faktoreak kontrolatuz gero.
Iktus bat edukitzeko arrisku-faktore garrantzitsuena hipertentsioa da, eta horren atzetik datoz diabetesa, hiperkolesterolemia eta fibrilazio aurikularra.
Baina beste faktore batzuek ere, hala nola tabakismoak, sedentarismoak, dieta ez-osasungarriak, muturreko obesitateak, alkoholismoak, drogen kontsumoak edo estresak, eragina izan dezakete, eta faktore horiek alda edo kontrola daitezke.
Kalkuluen arabera, bizi-ohitura osasungarriei lotutako neurriak hartzen ez badira, hurrengo 10 urteetan, Europan, % 45 handituko dira iktusak eragindako heriotzak, eta % 25, berriz, iktusetatik bizirik atera eta desgaitasunen batekin gelditu direnak.
Gaitz honek gizartean duen eragina horren handia izanik, funtsezkoa da herritarrak kontzientziatzea, iktusaren seinaleak identifikatzen jakin dezaten, baita sotilenak ere, zeinuak ez baitira beti modu nabarmenean agertzen. Izan ere, sintomak goiz detektatzea eta azkar esku hartzea funtsezko faktoreak dira hilkortasuna eta kalte zerebrala murrizteko.
Osakidetzak gogorarazi du bat-batean sintomaren bat agertuz gero berehala deitu behar dela larrialdi zerbitzuetara, eta gogoratu du sintoma bakar bat nahikoa motibo dela deitzeko.
Zure interesekoa izan daiteke
Ikusmin handia EITBren Bilboko egoitzan, Olentzero eta Mari Domingi agurtzeko eta azken gutunak emateko
Haurren gutunak jasotzen eta haiekin argazkiak egiten izan dira biak ostiral arratsaldean, Bilboko kaleetan zehar egingo duten kalejiraren aurretik. Abenduaren 23an izango da hori, eta zuzenean jarraitu ahal izango da streaming bidez eitb.eus-en, 18:30etik aurrera, Anabel Arrizaren eta Aritz Mendiolaren kontakizunarekin. Emanaldia asteazken arratsaldean emitituko da ETB1en.
Migrazioa delinkuentziarekin eta zerbitzu-abusuarekin lotzen dutenen kopurua jaitsi da
Ikuspegi Immigrazioaren Euskal Behatokiak egindako azterlan baten arabera, euskal herritarren % 10ek baino gutxiagok aipatzen du immigrazioa herrialdeko arazo nagusietako gisa, eta % 2,7k baino ez dio modu pertsonalean eragiten diola.
Gipuzkoako Auzitegiak absolbitu egin ditu haurra hiltzen saiatzeagatik akusatu zituzten gurasoak
Gipuzkoako Probintzia Auzitegiak absolbitu egin ditu gurasoak, haurra hiltzen saiatzeagatik akusatu ostean; ondorioztatu du ezin izan dela frogatu, neskatoaren lesioek jatorri traumatikoa zutenik edo kolpe baten ondorio zirenik.
3I/ATLAS kometa Lurrera ahalik eta gehien hurbildu da, eta ezustekorik gabe urruntzen ari da
Zientzialari errusiarrek baztertu egin dituzte, berriro ere, estralurtarren ustezko ontzi bat zela zioten teoriak.
Etxebizitzak gero eta gehiago kezkatzen du euskal gizartea, eta Osakidetzarekiko eta Ertzaintzarekiko konfiantza hobetzen ari da
Etxebizitza eskuratzea da euskal gizartearen arazo nagusia, azken Deustobarometroaren arabera; bitartean, osasunaren, segurtasunaren eta migrazioaren inguruko kezkak behera egin du, eta zerbitzu publikoekiko konfiantza berreskuratu da.
Guardia Zibilak erietxera eraman ditu Beloradotik joandakoekin Urduñan bizi ziren mojetako bost, osasun-baldintza kaxkarretan zeudelakoan
Ostegun honetan Santa Klarako monastegitik 87 eta 101 urte arteko bost moja atera dituzte eta Basurtuko erietxera eraman dituzte azterketa egitera, epailearen aginduz. Guardia Zibilak jakitera eman duenez, emakumeak osasun-baldintza txarretan bizi zirela egiaztatu ahala izan dute. Adierazpen horiek gezurtatzeko helburuz, etxeko mojetako batek sareetan zabaldu ditu eraikin barruko irudiak.
Fiskalak erretiratu egin ditu Zestoako akusatu nagusiaren aurkako akusazio guztiak, eta gainerako bostentzat isuna eskatu du
Salatzailearen bikotekide ohiaren deklarazioa entzun ostean, fiskalak frogatutzat jo du gizonarekiko beldur gaindiezina izan zuela eta zigor eskaerak aldatu ditu. Absoluzioa eskatu du akusatu nagusiarentzat eta gainerakoentzat, berriz, espetxe zigorra beharrean isunak eskatu ditu hertsatze delituagatik.
Moto gidari bat zauritu da Donostian, GI-20an hainbat ibilgailuren artean izandako istripuan
08:00ak aurretik izan da ezbeharra eta errepidea itxita gelditu da momentuan, auto ilara luzeak eraginez. Geroxeago zabaldu ahal izan dute erreietako bat.
Gabonak, inoiz baino garestiago: trikimailuak eta alternatibak, gure menua merkatzeko
Arkumea, bisigua, turroia, ostrak, anana... Gabonetan pairatzen dugun prezioen gorakadaren ondorioz, produktu batzuk gure mahain izatea ia ezinezkoa izaten da. Baina ez etsi, alternatiba goxoak egon badaude gure Gabonetako menua hain garestia ez izateko.
Elkartasun uholde bati esker, EITB Maratoiak 361.665 euro batu ditu zahartze osasuntsuaren aldeko ikerketarako
Beste urte batez, ehunka pertsonak eta erakundek euren onena eman dute zahartze osasungarria ikertzeko dirua biltzeko. Guztira, egun osoan zehar, EITB Maratoiak 361.665 euro batzea lortu du, eta kopuru horrek hazten jarraituko du datozen egunetako dohaintzei esker.