Bizi itxaropena txikitu egin da EAEn 2022an, 2017ko mailan kokatzeraino
2022an, gizonen bizi itxaropena 80,5 urtekoa zen Euskal Autonomia Erkidegoan, eta emakumeena 86,1 urtekoa —2019an baino bost hamarren gutxiago—, Eustatek argitaratutako datuen arabera. Covid-19aren pandemiak eta 2022ko uztailean izandako bero boladak zerikusia izan zuten horretan.
Bizi itxaropena txikitu bada ere, Europar Batasunean (orokorrean hartuta) baino handiagoa da oraindik ere —2,5 urte handiagoa gizonen kasuan, eta 2,7 urte handiagoa emakumeen kasuan—. Hain zuzen ere, Espainiak du EBko bizi itxaropen tasa handienetakoa, eta EAEkoa baino txikiagoa da —hamarren bat gizonetan, eta bi hamarren emakumeetan—.
1976ko datuei (69,6 urteko bizi itxaropena gizonentzat, eta 76,9 urtekoa emakumeentzat) erreparatuz gero, argi dago batzuek zein besteek bizitza luzatu dutela nabarmen —9,2 urte emakumeetan eta 10,9 urte gizonetan—.
Bizitza luzatzeko bide horretan baina, tumoreak dira oztopo nagusia. Horiek desagertzea lortuko balitz, gizonek 3,9 urte luzatuko lukete bizitza, eta emakumeek 3 urte.
Jaiotzak
Ugaltasun tasa maila zeharo baxuan dago. Hain zuzen ere, 2022an, emakume bakoitzeko 1,21 jaiotza zenbatu zituzten, aurreko urtean baino lau hamarren gutxiago, eta Europar Batasuneko batezbestekotik (1,53 jaiotza) urruti. Are urrunago dago batezbestekoa 1976ko datuekin alderatuz gero (2,7 jaiotza emakume bakoitzeko). Bizkaiak du tasa txikiena (1,12 jaiotza). Araban eta Gipuzkoan 1,28 jaiotza zenbatu zituzten emakume bakoitzeko, iaz.
Ezkontzak
Lehenengo ezkontzen portzentajea % 44,2koa izan zen gizonetan 2022an, eta % 48,4koa emakumeetan. 2020ko eta 2021eko datuekin erkatuta, gora egin du ezkontza kopuruak.
Batez beste 38,3 urterekin ezkontzen dira lehenengoz gizonak, eta 36,5 urterekin emakumeak.
Zure interesekoa izan daiteke
Kirola, musika eta lan gogorra: 110 urteko Isabel donostiarraren sekretua
Isabel Etxeberriak, 110 urterekin, pianoa jotzen jarraitzen du, arratsaldero, Bartzelonako bere etxean. Betidanik egin izan du kirola, eta gaur egun ere oso bizimodu aktiboa duela kontatu digu. Bere iritziz, sasoiz zahartzeko, garrantzitsuagoa da maitasuna kontu materialak baino.
Eider Gotxi (Guggenheim Urdaibai Stop): "Herritarron lanari esker lortu da Guggenheim Urdaibai proiektua bertan behera geratzea"
Guggenheim Urdaibai egitasmoa behin betiko bertan behera gelditu eta biharamunean, erakundeen jarrera "zurrun eta inposatzailearen aurrean" herria garaile atera dela azpimarratu du Eider Gotxi Guggenheim Urdaibai Stop plataformaren bozeramaileak. Garaipena jai giroan ospatzeko otsailaren 7rako Gernikan antolatu duten ospakizunean parte hartzeko deia egin die herritarrei. Bestalde, Gotxik ohartarazi du plataformaren bidea ez dela bukatzen eta ontziola Muruetatik ateratzea izango dela hurrengo erronka.
Gutxienez 11 kilometroko auto-ilarak AP-8an, Irunen, eta kamioiak ezin dira Biriatuko mugan zehar pasa
AP-8an, gutxienez 11 kilometroko auto-ilarak daude Irun parean, Baionarako noranzkoan, eta 0 kilometroan kamioientzako trafikoa arautzeko neurri bereziak aktibatu dira. Ibilgailu astunen murrizketak 05:00etatik 20:00etara egongo dira indarrean.
ETB ON aurkeztu dute, EITBren telebista plataforma digital berria
ETB ON plataforman zuzenekoen eskaintza handia eta EITB Taldearen edukirik onenak klik bakar batean topatuko ditu erabiltzaileak, nahi duen unean eta moduan ikusteko. Teknologia berri bat ardatz hartuta, Nahieran plataforma historikoa birformulatu eta etorkizunera begira jarri du EITBk.
Gernika, Bermeo eta Mundakako herri plataformek Busturialdea-Urdaibairako plan estrategikoa kritikatu dute
Ez daude ados Eusko Jaurlaritzak eta Bizkaiko Foru Aldundiak eskualderako egin duten inbertsio planarekin. Eskualdea zahartzen ari dela diote, gazteak kanpora joaten ari direlako ez dutelako bertan lan egin eta bizitzeko aukerarik. Beraz, lehendabizi enplegua eta etxebizitza planak behar direla diote.
Urdaibaiko Guggenheim museoa baztertu dute, proiektua iragarri eta 17 urtera
Bi urteko azterketa eta hamaika eztabaidaren ondoren, Urdaibaiko Guggenheim proiektua baztertzearen erabakia hartu du Patronatuak. Orain hilabete, Elixabete Etxanobe Bizkaiko ahaldun nagusiak azaldu zuen luze joko zuela museoa eraikitzeko lurrak garbitzea, bai eta egitasmoaren aurkako salaketak epaitegietan argitzea ere. Eta kalean proiektuak kritika andana jaso izan du talde ekologisten eta herritarren aldetik.
Guggenheim Urdaibai egitasmoa behin betiko baztertu du museoko Patronatuak
Arratsaldean egindako bileran aho batez hartu dute azken erabakia, proiektuaren bideragarritasun faltagatik. Egitasmoa aurrera eramateko zailtasun handiena Murueta ontziola dagoen lur zatiaren egoera juridikoa dela jakinarazi du Elixabete Etxanobe diputatu nagusiak.
163 postuk eta hogei bat jarduerak girotuko dute Donostiako San Tomas azoka
Datorren igandean, Gipuzkoako hiriburuan izango den azokara hurbilduko direnek, salmenta postuez gozatzeaz gain, gustu eta adin guztietarako jardueretan parte hartu ahal izango dute.
Entzute prozesuak islatzen du Guggenheim Museoa Urdaibain zabaltzerik "ez" dela nahi, baina eskualdeko garapenari begi onez begiratzen zaiola utzi du agerian
Herritarren artean entzute-prozesua gidatu duen Agirre Lehendakaria Centerrek azaldu duenez, "hasierako narratiba" horien zati handi bat "beste joera bat" hartu du hilabeteetan zehar. Izan ere, Urdaibaiko Guggenheimen aurkako iritziak jaso dira, baina baita eskualdearen garapenaren aldeko jarrerak ere.
Korrika egin, osasuntsu zahartzeko: Fernando eta Leopoldo, 81 eta 76 urterekin atxintxika egiten jarraitzen duten beteranoak
Fernandok 31 Behobia daramatza, azken bi urteetan beteranoena izanik, eta Leopoldo erretiroa hartu baino pixka bat lehenago hasi zen kilometroak egiten. Korrika egitea botikarik onena da bientzat, ez bakarrik ongizate fisikoagatik, gaixotasunak prebenitzen eta sasoiz zahartzea atzeratzen ere laguntzen baitie.