2024ko maiatza, azken urteetako euritsu, ilun eta freskoena
Euskal Herrian eguraldiari buruz hitz egitea ohiko kontua omen da. Aurtengo maiatzean izaten ari garena bereziki ari da irteten batzuen eta besteen solasaldietan: han eta hemen asko dira hotz egiten duela, eguzkirik ia ez dugula ikusi edota euri asko egiten ari dela esaten dutenak.
Horiek guztiek arrazoia ote duten jakin nahi izan dugu eta datuei erreparatu diegu horretarako. Abetxukun (Gasteiz), Arrasaten, Biarritzen, Miramonen (Donostia), Iruñean eta Paganosen dauden meteorologia estazioetako datuak aztertzen eta aurreko urteetakoekin konparatzen aritu gara. Konparazio hauek egiteko bi datu sorta begiratu ditugu: alde batetik, azken lau urteetako maiatzeko datuak eta, bestetik, azken 30 urteetako datuak kontutan hartuta ateratzen den bataz bestekoa.
Hau guztia begiratuta, gauza bat dago nahikoa argi: aurtengo maiatza ohikoa dena baino euritsuagoa eta ilunagoa izan da; baita azken lau urteetako hotzena ere.
Eguzkiak goxatu gaituen orduei dagokionez, denok nabaritu dugu eguzki gutxiago ikusi dugula, batik bat, Kantauri isurian. Biarritzeko estazioan, adibidez, 151 eguzki ordu zenbatu dituzte maiatzaren 27a arte, bataz bestekotzat hartu bataz besteko datua baino % 23 gutxiago.
Prezipitazioetan ere alde nabarmena egon da urte batetik bestera. Esate baterako, Donostian maiatzeko bataz bestekoa 120 litro metro karratuko baldin bada, aurten 176 litrotik gora jaso dira (% 46 gehiago) eta maiatzeko 22 egunetan egin du euria. Hori bera gertatu da aztertutako gainerako eguraldi-estazioetan ere, guztietan egin du euria bataz besteko mailatik gora.
Euri horrek ipar isuriko urtegiak betetzea eragin du. Gipuzkoan, esate baterako, ia iritsi dira euren maila gorenera. Bizkaian, berriz, % 87aren bueltan daude Bilbao Bizkaia Ur Partzuergoaren arabera.
Aurtengo euri-ur kantitatearen datuak bereziki deigarriak dira azken bi urteetako garai berarekin alderatzen badira. Izan ere, 2022 eta 2023ko maiatzak oso lehorrak izan ziren. Adibide bat jartzearren, Arabako Errioxako Paganos herrian, iaz baino bost aldiz euri gehiago egin du aurten. Maiatzaren 28a arte, metro koadroko 40 litro jaso dituzte. Azken bi urteetan, berriz, datu horretatik oso urrun gelditu ziren: 7,5 litro 2022an eta 7,2 litro 2023an.
Iruñeko datuetan ere aldea esanguratsua da. Nafarroako hiriburuan 69 litro da maiatzean bataz beste egin ohi duena. Bada, duela bi urte ia ez zuen euririk egin (2,9 litro metro koadroko) Meteo Navarraren datuen arabera. Maiatza osoan lau egunetan soilik busti zuen apur bat eta hil osoan bota zuen ia guztia egun bakarrean egin zuen: maiatzaren 11an 2,4 litro egin zituen. Aurten, berriz, 20 egunetan egin du euria Iruñean eta, guztira 76 litrotik gora pilatu dira.
Halaber, tenperaturari ere begiratu diogu. Orokorrean, azken lau urteetako maiatzik hotzena izan da 2024 honetakoa.
Hileko bataz besteko tenperatura orokorrari so eginda, aldaketa handirik nabarmentzen ez bada ere, egunez eguneko tenperatura maximo eta minimoak aztertuta, maiatza freskoa izan dela esan daiteke. Arrasateko estazioan, adibidez, 19 egun zenbatu dituzte aurten 20 gradutik beherako tenperaturarekin eta kostaldean, Miramonen, 20 izan dira. Horrez gainera, 25 gradutik gora neurtu diren 3 egun izan ditugu kantauri isurian.
Iaz, ordea, 25 gradutik gorako 6 egun izan genituen eta horietako batean 30ak ere gainditu ziren. 2022ko maiatza, berriz, are beroagoa izan zen barneko bailaretan. Arrasaten 10 egun zenbatu ziren 30 graduren bueltako tenperaturekin. Maiatzaren 21ean, esate baterako, 34,4koa izan zen maximoa.
Mediterraneo isurian ere aldea nabaritu dute. Paganosen, aurtengo maiatzean, 16 egunetan gelditu da tenperatura 20 gradutik behera eta, gainditu dituenean, gehienetan, 23ren bueltan errenditu dira termometroak. 2023ko hilabete berean, ostera, 14 egunetan egin zuen 20 gradu baino tenperatura hotzagoa, baina 25 gradutik gorako egunak 6 izan ziren.
Barnealdean ere, 2022ko maiatza bereziki beroa izan zen. Paganosen 20 gradukoak baino tenperatura altuagoak izan ziren ia hil osoan eta 5 egunetan 30 graduren bueltan ibili ziren.
2024ko apirila inoiz neurtutako beroena izan zen mundu mailan Copernicus zerbitzuak zabaldutako datuen arabera. Baliteke maiatzak ere mundu mailan halako datuak uztea, baina Euskal Herrian behintzat oso bestelakoa izan da hil honetako eguraldia.
Albiste gehiago gizartea
Hiru adin txikiko zauritu dira Castro Urdialesen, atrakzio batean istripua izanda
Gurutzetako Ospitalera eraman dituzte hiru zaurituak. Batek pronostiko erreserbatuko zauriak ditu, eta beste biak arin zauritu direla jakitera eman da.
Maiatzean Bakion desagertutako gizonarena izan daitekeen gorpua aurkitu dute Asturiasen
Maiatzaren 27an, 52 urteko gizon bat desagertu zen Bakioko hondartzara joan ostean. Euskadiko larrialdi zerbitzuek abisua jaso bezain pronto hasi zituzten desagertua aurkitzeko lanak baina ez zuten lortu. Matxitxakoko lurmuturraren eta Lemoizen artean itsasoan egin ziren miaketak.
“Elkartasun zapia”, Gazako herriari elkartasuna adierazteko kanpaina
Gernika-Palestina herri ekimenak “Elkartasun zapia” udako kanpaina aurkeztu du gaur Gasteizen. Zapia jaietan erabiltzeko proposatu dute, Gazako herriari elkartasuna adierazteko. Hiri eta herrietako jai eragile askorekin elkarlanean, Gernika-Palestinak gazatarren aldeko aldarrikapena jai guztietan presente egotea nahi du.

Baso-suteak sortzeko arrisku "handia" eta "oso handia" Nafarroan
Horren aurrean, tenperatura altuak diren bitartean, sua eragin dezakeen edozein jarduera saihesteko gomendatu du SOS Nafarroak.
Gasteizko Udalak "itzalitzat eta erabat kontrolatutzat" jo du LEA fabrikan izandako sutea
Udaleko Larrialdi Plana desaktibatu dute eta oraindik itxita zeuden errepideak zabaldu dituzte dagoeneko.
EITBk aitortza jaso du EHUko Gizarte eta Komunikazio Zientzien Fakultateko graduazio ekitaldian
Dozenaka ikaslek jaso dute diploma, eta ekitaldia aprobetxatuz, EITBri saria eman diote gizarteari egiten dion ekarpenagatik. Bertan egon dira Andoni Aldekoa EITBko zuzendari nagusia, Arantza Ruiz Albistegietako zuzendaria eta Lontzo Sainz EITBko Estrategia eta Ikerketa burua.
Gasteizko LEA enpresaren lantegiko sutearen aireko irudiak
Gaur arratsaldean izandako sute handia kontrolatutzat jotzen da, ez baita zabaltzerik espero, baina erabat itzaltzeko "denbora" beharko da. Suteak ez du zauriturik utzi, baina bi auzo konfinatu behar izan dituzte bi orduz, ke handia dela eta. Sutea 13:45 inguruan hasi da, eta litekeena da enpresara produktu kimikoak eramaten ari zen zisterna-kamioi batek eragitea ezbeharra.
"6 edo 7 leherketa izan dira, baina bat oso handia izan da eta eraikin osoa dardarka jarri du"
Abetxuku eta Arriaga auzoetako bizilagunek ez dakite oraindik noiz itzuli ahalko diren etxera. Gasteizko Udalak iragarri du Arriaga Gizarte Etxera eramango dituztela Aramangelu kaleko atarietan, ezbeharraren ingurutik gertu, bizi diren hainbat pertsona.
Sutea piztu da LEA fabrikan, eta Arabako hiriburu osotik ikus daiteke kea
Sute handia piztu da Gasteizko LEA lantegian, eta Arabako hiriburu osotik ikus daiteke kea. Langileak barrutik atera, eta suhiltzaileak bertaratu dira. Sua bertan dagoen oxigeno biltegira ez heltzeko lanean ari dira. Segurtasun Sailak etxeko leihoak itxita izateko gomendatu die inguruko bizilagunei.
LEAko langilea: "Shock egoeran gaude, eta ez dakigu zer gertatuko den gure lanpostuekin"
Ana Esther Condek ia 20 urte daramatza Lascaray-LEA enpresan lanean. EITB Mediari adierazi dionez, 13:30ean suteen aurkako alarma jotzen hasi da, eta alde egin behar izan dute, korrika. "Irtetean, sugarrak ikusi ditugu, eta beldurtu egin gara", gaineratu du.