Itzalaldiaren galde-erantzunak: Zergatik gertatu zen? Nola berrezarri zen hornidura? Aurrerantzean, zer?
Euskal Herria bete-betean kolpatu zuen itzalaldi masiboaren ondotik ia 24 ordu igaro diren honetan, gertatutakoaren inguruko galdera ugari daude oraindik erantzun gabe. Itzalaldia zerk eragin zuen argitzeke dago, baina adituak hasi dira hainbat zertzelada ematen. Itziar Zubia EHUko Ingeniaritza Elektrikoko irakaslea elkarrizketatu dute gaur Euskadi Irratiko "Faktoria" saioan. Lerrotan bildu ditugu energian adituak emandako argibide nagusiak:
Zer gertatu zen?
Espainiako Gobernuak atzo arratsaldean emandako azalpenaren arabera, itzalaldi historikoa gertatu zenean, 12:30 aldera, argindar saretik 15 gigawatt 'galdu' ziren "bat-batean" (une horretan kontsumitzen ari zen energiaren % 60).
Zubiak zehaztu du argindarra ez zela desagertu, "sortzeari utzi" zitzaiola edota "sortutakoa sarera banatu ezinda" geratu zirela. Horren esanetan, argindarraren arazoa da "etengabe" sortu behar dela, ezin dela "kopuru handietan metatu". Hala, argitu du Red Electrica erakundeak kontrolerako zentro bat duela, eta handik, eskariaren arabera, aginduak ematen dizkiela beste zentralei zehazteko zein sorgailuk lan egin behar duten eta zenbat energia ekoitzi behar den. Adituaren arabera, erakundea prest dago "ezohiko egoeretarako", baina oraingoa "oso handia" izan zen.
EHUko doktoreak uste du atzokoan "gaizki irten zitezkeen gauza asko gaizki irten" zirela, eta ez zela "akats bakarra izan, pilatu" egin zirela, alegia. "Elur bola handi baten moduan gertatu zen", erantsi du.
Argindar eskaintza eta eskaria "oso berdinduta" egon behar direla adierazi du. "Desorekatzen denean, babes sistemak salto egiten du eta deskonexioak gertatzen dira".
Europako argindar sareak elkarrekin konektatuta badaude, nola liteke itzalaldia egotea?
Espainiako Red Electrica konpainiaren arabera, "potentzia-fluxuaren oszilazio handia" atzeman zuen atzo, eta horren ondorioz, argindar sorreran galera "handia" gertatu zen. Hori dela eta, penintsulako argindar sistema Europako gainerako sistemetatik deskonektu egin zen, hau da, Frantziarekiko interkonexioa galdu zen.
Zubiak ez du erantzunik izan horretarako, ez daki eten hori nahita egin ote zuten, edota babesgailuren batek huts egin ote zuen. Azaldu duenez, Europa mailan sareak elkarrekin konektatuta daude, eta batak besteari laguntzen dio, baina "egia ere bada akatsak daudenean partekatu egiten direla".
Ukaezina da, horren hitzetan, Iberiar penintsula argindar "sorkuntzarik gabe geratu zela, isolatuta, eta tentsioa guztiz erorita".
Itzalaldi honek badu aurrekaririk?
Ez, ez behintzat tamaina horretan. Izan dira deskonexio arriskuak, baina ez horrenbestekoak. Zubiak aipatu du Espainiak gizonezkoen futboleko mundiala irabazi zuenean, herritarrak kalera atera zirela eta bapatean argindar eskaria asko jaitsi zela. Orduko hartan, arazoari ondo erantzun zitzaion.
Nola berrezarri zen hornidura? Zergatik egin zen apurka-apurka?
Frantziako Estatutik gertu egoteak lagundu egin zion Euskal Herriari argindar hornidura "azkar" berrezartzen, Zubiak azaldu duenez. Izan ere, halako egoeretan, "oso zaila" da zentral elektrikoak berriz abiatzea, "normalean txikiekin egiten da, hidraulikoak eta gasezkoak".
Erabaki zen Espainiaren mugak baliatzea, eta mugetan zeuden "tentsioak aprobetxatzea". Horregatik berreskuratu zuten argindarra Gipuzkoan ordu gutxitan, adibidez.
Arian-arian etorri zen argindarra, izan ere, "sarerik ez dagoenean oso zaila da kolpetik berrezartzea; korrika hasiz gero, berriz erortzeko arriskua dago, eta zerotik hasi beharko litzateke berriro", argitu du. "Oso kontuz ibili behar ziren", Zubiaren aburuz.
Nola eutsi zioten ospitaleek eta beste azpiegitura kritikoek?
Argindar sorgailu edo generadoreei esker. Sorgailu horiek erregaiarekin dabiltza, eta eraikinaren dimentsioa eta beharren araberako (ez da gauza bera ospitale bat eta eraikin publiko bat) tamaina izaten dute. Neurriaren araberako argindar hornidura sortzen dute gailuok.
Zubiak adibidea eman du argigarri: EHUko Donostiako Ingeniaritza Eskola bi orduz eraikinaren heren bati hornidura emateko beste argindar sortzeko gai da.
Gerta litezke halakoak etorkizunean?
Argi du Zubiak. Aurrerantzean ere gertatuko dira akatsak, baina espero du "horren handiak" ez izatea.
Nabarmendu duenez, apirilaren 28an gertatutako ingeniaritza elektrikoko "liburuetan jasoko da, azterketarako".
Itzalaldi masiboak zerbaitetarako balio badu, izan dadila halakoak "azkarrago" konpontzen ikasteko. Herritarrei, aldiz, "pazientziaz hartzeko" gomendioa eman die.
Albiste gehiago gizartea
Getxoko Areetako hondartza hustu dute lehergailu bat izan zitekeen objektu bat agertu ostean
Pertsona batek "objektu herdoildu bat" aurkitu du itsasertzean, 10:30ean, eta abisua eman du. Ertzaintzako artezilariek ezingo dute ezer egin gauean marea jaitsi arte. Hori dela eta, Ertzaintzak eta Getxoko Udaltzaingoak hondartza itxita izango dute.
Fiskaltzak zazpi urteko tratamendu psikiatrikoa eta inhabilitazioa eskatu du Kabiezeseko erizainarentzat
Alberto Martinez Osasun sailburuak ziurtatu duenez, Osakidetzak pertsona bat jarri zuen Santurtziko Kabiezes osasun zentroan txertaketak simulatzea egotzita epaitu duten erizaina "zaintzen", gertatzen ari zenaren berri izan bezain laster, lehen kexak jaso ondoren.
Robert Treviñok auzitara eraman du Euskadiko Orkestra, kaleratzeagatik
Euskadiko Orkestraren Administrazio Kontseiluak urtarrilean erabaki zuen Treviño zuzendari artistikoaren eta Roch orkestraren zuzendari nagusiaren zikloari amaiera ematea.
2023an Tolosako inauterietan foam pilotakada batek zauritutako gaztearen auzia berriz irekitzeko agindu dute
Gipuzkoako Probintzia Auzitegiak iaz artxibatutako auzia berriro irekitzeko agindu dio Tolosako Instrukzioko 1 zenbakiko Epaitegiari. Bere ustez, beharrezkoa da beste eginbide batzuk egitea Ertzaintzaren foam-pilotakada batek zauritutako gaztearen kasuan.
Hiru urteko kartzela zigorra ezarri diote entrenatzaile bati Barakaldon, hiru adingaberi sexu erasoak egiteagatik
Pauldarrak futbol taldean 20 urte zeramatzan gizonari zera egotzi diote: adingabeei sexu-erasoa egitea, exhibizionismoa eta osotasun moralaren aurkako delitua.
Barakaldon entrenatzaile baten sexu-erasoak jasan dituzten nesken abokatua: "Pozik gaude epaiarekin, ez dugu helegiterik aurkeztuko"
Bizkaiko Auzitegiak hiru urteko kartzela-zigorra ezarri dio Barakaldoko Pauldarrak futbol taldeko entrenatzaile bati, 14 eta 15 urte bitarteko lau jokalariri sexu-erasoa egiteagatik. Juan Carlos Soto salaketa jarri duten familien abokatuak azpimarratu duenez, "beste frogarik ez egon arren, epaileak sinesgarritasuna eman die adingabeen testigantzei".
Iruindarren % 52 ados daude zezenketekin, eta % 46, kontra
Zezenketak nahi dituztenen artean, % 31 erabat ados daude, eta % 20,6 ados. Ezezkoen artean, berriz, % 26,3 ez daude batere ados, eta % 19,3 ez daude ados. Herritarren % 2k ez dute gai horri buruzko iritzirik eman nahi izan.
Nobel satirikoek alkoholari buruzko ikerketa bat goraipatu dute hizkuntzak ikasteko duen paperagatik
Herbehereetako, Erresuma Batuko eta Alemaniako zientzialariek Bakearen Ig Nobel saria eskuratu dute, alkohol dosi txiki batek batzuetan atzerriko hizkuntza bat hitz egiteko gaitasuna hobetzen duela ondorioztatu duen ikerketagatik; dirudienez, alkoholak norberarengan konfiantza handitzen du.
Osakidetzak urrian hasiko ditu Basurtuko ospitaleko kanpo-kontsulten eraikin berriaren obrak
Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailak 135 milioi euroko inbertsioa egin du 38.000 metro koadroko azalera izango duen azpiegitura berri horretan. Guztira, 175 kontsulta berri zabalduko dituzte, bi bloketan banatuta. Obra hiru urte barru amaituko dute.
9.900 eurorainoko isunak zazpi akusaturentzat, Aroztegia proiektuaren aurkako hertsapenagatik
Magistratuak akusazioek egotzitako talde kriminaleko delitutik absolbitu ditu auzipetuak; izan ere, “lekukoen eta agirien froga ugari” aztertu ondoren, ezin da egiaztatu talde kriminaleko deliturik dagoenik, horretarako “ezinbestekoa” baita adostasuna.