EAEko kultur ekitaldien ia erdiak euskarazkoak edo elebidunak dira
2024an programatutako kultur ekitaldien % 32,8 euskara hutsean izan ziren, eta % 13,1 elebidunak, gaztelaniarekin edo beste hizkuntza batekin batera.
Euskara, hizkuntza baino gehiago, euskal kultura-nortasunaren elementu egituratzailea da. Hizkuntzaren osasunari buruzko eztabaidak erakundeak eta kalea zeharkatzen dituen une honetan, 2024ko EAEko kultur programazioaren datuek euskarak bizitza publikoan duen tokiari buruzko erradiografia argigarria egiten dute. Kulturklik Eusko Jaurlaritzak bultzatutako erreferentziazko plataformaren erregistroetatik abiatuta, ikusi da EAEn egiten diren ia 20.000 kultura-ekitaldien erdiak inguru euskarazkoak edo elebidunak izan zirela. Tarte horren horren baita, ordea, lurralde-kontraste handiak daude.
Gipuzkoa, euskararen gotorlekua
Gipuzkoa da euskararen gotorleku nagusia kultur arloan. Zazpi eskualdeetatik seitan ekitaldien % 50 baino gehiago hizkuntza horretan egin ziren —euskaraz edo euskaraz eta beste hizkuntza batean. Donostialdeak, adibidez, kultura-eskaintza handia du —bertan 4.300 ekitaldi baino gehiago egiten dira urtean—, eta euskararen presentzia handia da: % 34,7 euskaraz egin ziren, eta % 15,4, ele bitan. Urola Kostan, Debagoienan eta Tolosaldean, berriz, % 50eko muga nabarmen gainditu zuten, eta lurraldea euskarazko kulturaren erreferente bihurtu.
Bizkaia: aniztasuna eta konpromiso desberdina
Bizkaian 8.600 ekitaldi baino gehiago izan ziren 2024an, eta egoera heterogeneoagoa da lurralde horretan. Zazpi eskualdeetatik bostek programatu zituzten ekitaldien erdiak euskaraz edo formatu elebidunetan. Enkarterrin eta Bilbo Handian, aldiz, erdarazko ekitaldiak nagusi izan ziren, tarte handiarekin nagusi izan ere.
Araba, gainditu gabeko ikasgaia
Arabak du erronkarik handiena. Eskualde bakar batek ere ez zuen gainditu euskararen aldeko % 50eko langa hori. Aiaraldea soilik hurbildu zen zifra horretara (% 49,8) bai euskarazko programazioa bai ele bitan egindakoa kontuan hartuta. Arabako Lautadan, Gasteiz barne hartuta, ekitaldien % 34 egin ziren euskaraz edo ele bietan: iaz erregistratutako 2550 ekitaldietatik soilik 490 izan ziren euskara hutsean, eta 254, ele bietan.
Zenbakiez haratago
Kulturan euskararen aldeko apustua ez da uniformea, baina aurrerapena ukaezina da. Bi ekitalditik bat (gutxi gorabehera) euskaraz egiteak, dela hizkuntza bakar gisa, dela gaztelaniarekin batera, argi islatzen du hura sustatzeko egiturazko konpromisoa egon badagoela. Hala eta guztiz ere, lurraldeen arteko kontrasteek agerian uzten dute konpromiso hori tokiko hizkuntza-errealitateetara egokitu beharra dagoela, eta oraindik ere euskararen presentzia indartzeko aukerarik badela.
Gizarteari buruzko albiste gehiago
Euskal Selekzioak eta Palestinak lagunarteko futbol partida jokatuko dute San Mamesen azaroaren 15ean
Espainiako agintarien arabera, ez da kirol ekitaldi huts bat izango, eta Palestinan pairatzen ari diren "giza eskubideen urraketa guztiak" ikusarazteko ere baliatuko dute lagunartekoa.
Baso-sute arriskua oso handia izango da Nafarroan ostegunetik larunbatera
Aurreikuspenen arabera, arriskua nabarmen murriztuko da larunbateko azken orduan, prezipitazio-fronte bat sartuko baita.
Euskararentzat "arkitektura juridiko berria" eskatu du Kontseiluak, "langile publikoek euskararen ezagutza izatea" bermatzeko
Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bagera Donostiako euskaltzaleen elkarteak deituta, bilkura egin dute, arratsaldean, Donostiako epaitegi batek euskararen aurka kaleratu berri duen epai bat salatzeko. Idurre Eskisabel Kontseiluko idazkari nagusiaren hitzetan, "ezinbestekoa da euskarari behar duen arkitektura juridiko berria eskaintzea", "botere judizialetik ezarritako blokeoa gainditzeko".
Palestinaren aldeko mobilizazioak egingo dituzte ostegunean Hego Euskal Herrian
Protestak eguerdian eta arratsaldean izango dira, Gasteizen, Bilbon eta Iruñean.
EHUk 247 milioi euroko egitasmoei uko egin die Israelen parte hartzea dutelako
Joxerramon Bengoetxea errektorearen hitzetan, “herri palestinarraren genozidioaren auzia lehentasuna da” EHUrentzat. Gogorarazi du 2024ko apiriletik ez dutela harremanik Palestinan egindako krimenak gaitzesten ez dituzten unibertsitate eta erakundeekin.
EHUk uko egin dio 247 milioi euroko ikerketa-proiektuetan parte hartzeari, Israelekin loturak zituztelako
Joxerramon Bengoetxea Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) errektoreak asteazken honetan berretsi duenez, "Palestinako herriaren genozidioaren auzia lehentasuna da gure unibertsitatean", eta aditzera eman du EHUk uko egin diela, azken hilabeteetan, 247 milioi euroko ikerkuntza-proiektuei, biomedikuntzaren edo konputazio-zientzien arloetan, proiektu horiek Israelgo estatuarekin zuten loturagatik. Agerraldian, Bengoetxeak Europako Batzordeari eta Espainiako Gobernuari eskatu die Israelgo unibertsitateak, ikerketa-zentroak eta erakundeak bazter utz ditzatela ikerketa elkarlanak, akademikoak edo kulturalak laguntzeko europar funtsetatik.
Labar pinturak dituen historiaurreko aztarnategi bat aurkitu dute Gamiz-Fikan
Bizkaiko Foru Aldundiak jakinarazi duenez, Juan Carlos Lopez Quintanak eta Juan Carlos Izagirrek aurkitu zuten, Atxispeko San Pedro ermitaren ingurunea berreskuratzeko interbentzio programa baten baitan, 2025eko ekainaren 26an. Haitzuloa ikertu duten adituen arabera, eremu kantauriarrean dokumentatutako lehen hipogeo mistoa da.
Pertsona bat hil da Tafallan furgoneta baten eta uzta biltzeko makina baten artean izandako istripuan
Polizia-iturriek jakitera eman dutenez, istripua 09:00etan gertatu da, NA-132 errepidean, Tafalla parean, eta hildako pertsona furgonetan zihoana da.
San Mamesera sartzeko inguruak jarraitzaile zuri-gorriz bete dira, Txapeldunen Ligako hitzorduan
Zuri-gorriek Arsenalen aurka neurtuko dituzte indarrak astearte honetan, Txapeldunen Ligako 1. jardunaldiko neurketan. Athleticeko milaka zale bildu dira gaur arratsaldean partida honetan, taldea animatzeko helburuarekin.
Osakidetzak 10.000 haurtxo immunizatuko ditu bronkiolitis akutuaren aurka
Hasieran, katarroaren antzeko sintomak agertzen dira, hala nola mukiak, eztula edo sukarra, baina egun batzuen buruan beste sintoma batzuk ager daitezke, adibidez, arnasa hartzeko zailtasunak, txistuak edo nekea, eta neke horrek esnea hartzean eragiten die haurtxoei.