EAEko kultur ekitaldien ia erdiak euskarazkoak edo elebidunak dira
2024an programatutako kultur ekitaldien % 32,8 euskara hutsean izan ziren, eta % 13,1 elebidunak, gaztelaniarekin edo beste hizkuntza batekin batera.
Euskara, hizkuntza baino gehiago, euskal kultura-nortasunaren elementu egituratzailea da. Hizkuntzaren osasunari buruzko eztabaidak erakundeak eta kalea zeharkatzen dituen une honetan, 2024ko EAEko kultur programazioaren datuek euskarak bizitza publikoan duen tokiari buruzko erradiografia argigarria egiten dute. Kulturklik Eusko Jaurlaritzak bultzatutako erreferentziazko plataformaren erregistroetatik abiatuta, ikusi da EAEn egiten diren ia 20.000 kultura-ekitaldien erdiak inguru euskarazkoak edo elebidunak izan zirela. Tarte horren horren baita, ordea, lurralde-kontraste handiak daude.
Gipuzkoa, euskararen gotorlekua
Gipuzkoa da euskararen gotorleku nagusia kultur arloan. Zazpi eskualdeetatik seitan ekitaldien % 50 baino gehiago hizkuntza horretan egin ziren —euskaraz edo euskaraz eta beste hizkuntza batean. Donostialdeak, adibidez, kultura-eskaintza handia du —bertan 4.300 ekitaldi baino gehiago egiten dira urtean—, eta euskararen presentzia handia da: % 34,7 euskaraz egin ziren, eta % 15,4, ele bitan. Urola Kostan, Debagoienan eta Tolosaldean, berriz, % 50eko muga nabarmen gainditu zuten, eta lurraldea euskarazko kulturaren erreferente bihurtu.
Bizkaia: aniztasuna eta konpromiso desberdina
Bizkaian 8.600 ekitaldi baino gehiago izan ziren 2024an, eta egoera heterogeneoagoa da lurralde horretan. Zazpi eskualdeetatik bostek programatu zituzten ekitaldien erdiak euskaraz edo formatu elebidunetan. Enkarterrin eta Bilbo Handian, aldiz, erdarazko ekitaldiak nagusi izan ziren, tarte handiarekin nagusi izan ere.
Araba, gainditu gabeko ikasgaia
Arabak du erronkarik handiena. Eskualde bakar batek ere ez zuen gainditu euskararen aldeko % 50eko langa hori. Aiaraldea soilik hurbildu zen zifra horretara (% 49,8) bai euskarazko programazioa bai ele bitan egindakoa kontuan hartuta. Arabako Lautadan, Gasteiz barne hartuta, ekitaldien % 34 egin ziren euskaraz edo ele bietan: iaz erregistratutako 2550 ekitaldietatik soilik 490 izan ziren euskara hutsean, eta 254, ele bietan.
Zenbakiez haratago
Kulturan euskararen aldeko apustua ez da uniformea, baina aurrerapena ukaezina da. Bi ekitalditik bat (gutxi gorabehera) euskaraz egiteak, dela hizkuntza bakar gisa, dela gaztelaniarekin batera, argi islatzen du hura sustatzeko egiturazko konpromisoa egon badagoela. Hala eta guztiz ere, lurraldeen arteko kontrasteek agerian uzten dute konpromiso hori tokiko hizkuntza-errealitateetara egokitu beharra dagoela, eta oraindik ere euskararen presentzia indartzeko aukerarik badela.
Gizarteari buruzko albiste gehiago
Jaialdiak amaiera borobila eman dio Boisen, sei egun zirraragarriren ostean
Ekitaldiak zortzigarren edizioa itxi du, 1987an sortu zenetik izandako arrakastatsuenetako eta jendetsuenetako bat bezala.
Palestinarekin Elkartasuna plataformak euskal hiriburuetako jaietan mobilizatzeko deia egin du
Plataformak "hipokrisia" leporatu die gobernuei eta hedabideei, eta manifestazioak deitu ditu Gasteizen (abuztuaren 6an), Donostian (abuztuaren 10ean), Bilbon (abuztuaren 15ean) eta manifestazio nazionala Iruñean (urriaren 4an).
Bilboko kale-saltzaileen aurkako sarekadak areagotu direla salatu dute
Udaltzainenganako errespetua eskatu du Bilboko Udalak. Manteroek diote euren egoera legeztatzea ezinbestekoa da bestelako lanetarako aukera izateko. Sarekadak salatzeko protesta deitu du biharko Bizkaiko Manteroen Elkarteak.
Bi atxilotu Gasteizen, gizon bati indarkeriaz lapurtzea leporatuta
04:15 aldera jazo da lapurreta, hiriburuko parke baten inguruan. 31 eta 29 urteko atxilotuak epailearen esku utziko dituzte, beharrezko izapideak amaitutakoan.
Atxilotu bat Ordizian kokaina, 10.000 euro eta kontrabandoko tabakoa zeramala
Gidaria atxilotu dute substantzia estupefazienteen trafikoko ustezko delitua egotzita, eta deklaratu gabeko tabakoa edukitzeagatik.
Tigre-eltxoaren kontrako fumigazio lanak egin dituzte bart Hendaian
Lapurdin chikungunya gaitzaren lehen kasua agertu ondoren egin dituzte desinfekzio lanak, Hendaiako igerilekutik, tren geltokiraino. 22:00etatik 07:00ak arte kaleak erabat itxita egon dira, eta bizilagunek agintarien aginduak errespetatu behar izan dituzte. Herritarrak kezkatuta agertu dira, ez dakitelako zer-nolako eragina izan dezakeen erabilitako produktuak haien egunerokotasunean. Fumigazioaz arduratutako enpresak dio erabilitako produktua ez dela kaltegarria, eta tigre-eltxoen % 80 bat hiltzea lortzen dutela.
20.000 sinadura, txosnak Euskal Herriko ondare inmaterial izendatzeko
Bizkaiko, Gipuzkoako eta Arabako txosnen batzordeek adierazi dute jaigune horiek "arriskuan" daudela, eta ondare inmaterial izendatzeko eskaera sinatzen eta zabaltzen jarraitzeko deia egin dute.
Zeledonek prest ditu aterkia eta ardo-zahatoa, kanpandorretik jaitsi eta Andre Maria Zuriaren jaiei hasiera emateko
Zuzeneko musikak, kalejirek, ekintza herrikoiek eta familia guztientzako proposamenek beteko dituzte Gasteizko kaleak abuztuaren 4tik 9ra, sei eguneko jai giroan.
Karabela portugaldarrak topatu dituzte Bakioko hondartzan beste egun batez uda honetan
Goizean, marmokak ikusi dituzte Bizkaiko zazpi hondartzatan, eta, atzo arratsaldean, Zurriolako hondartzan bainua hartzea debekatu behar izan zuten, karabela portugaldarrek eragindako "ziztada ugari" zenbatu baitzituzten, horietako batzuk nahiko larriak.
Auroroek Gasteizko Alde Zaharrean barrena abestu dute, Andre Maria Zuriaren jaietarako deia eginez
Igande honetan izandako Arrosarioaren Prozesioak milaka gasteiztar bildu ditu, Andre Maria Zuriaren horma-hobiaren aurrean hasita eta San Migel elizan egindako meza batekin bukatuta.