Nafarroak 11 tularemia kasu baieztatu ditu aurten, eta horietako zazpik ospitaleratzea behar izan dute
2024an, bi kasu diagnostikatu ziren. Ultzama, Larraun eta Iza ibarretan izan dira kasu gehien. Lau kasutan gaixoek karraskarien gorpuak ukitu zituzten, eta beste lautan, berriki izan zuten kaparren ziztada. 2025ean 60 kasu baino gehiago baieztatu dira Espainiako Estatuan.
2025ean 11 tularemia kasu baieztatu dituzte Nafarroan, eta horietatik zazpik ospitaleratzea behar izan dute. 2024an bi kasu diagnostikatu ziren, eta ordura arte "noizean behin bakarrik diagnostikatzen zen (kasu bat 2021ean eta beste bat 2023an)", jakinarazi du Nafarroako Osasun Publikoaren eta Lan Osasunaren Institutuak bere txosten epidemiologikoan.
Zehaztu duenez, Ultzama, Larraun eta Iza ibarretan izan dira kasu gehien, baina Nafarroako beste toki batzuetan ere atzeman dituzte. Lau kasutan gaixoek karraskarien gorpuak ukitu zituzten, eta beste lautan, berriz, kaparren ziztada berriki izan zuten. "Litekeena da diagnostikatu gabeko kasuak egon izana", adierazi du erakundeak.
Foru erakundeak azaldu duenez, "gizakietan kasuen gorakadak adierazten du tularemia dagoela basa-karraskarietan". 2025ean 60 kasu baino gehiago baieztatu dira Espainian.
Tularemia 'Francisella tularensis' bakterioak sortzen du, eta karraskariak kutsatzen ditu: arratoiak, saguak, lursaguak, basa-untxiak, erbiak, urtxintxak eta, neurri txikiagoan, beste animalia batzuk, ibai-karramarroak kasu.
Kutsatzea eta sintomatologia
Gizakietan, kutsatzea karraskariekin, ibai-karramarroekin edo kapar ala artropodoen ziztadagatik gertatzen da. Karraskariek kutsatutako hautsa arnastea edo haien gorpuak manipulatzean sortzen dena kutsagarria izan daiteke gizakientzat.
"Ez da pertsonatik pertsonara kutsatu. Karga infektiboa oso txikia da, eta, beraz, kutsatzea esposizio txikien ondorioz gerta daiteke. Inkubazio aldia 2-5 egunekoa izaten da, baina 21 egunera arte luza daiteke ", azaldu dute Nafarroako osasun erakundeak.
Sintoma asko izan daitezke, baina ohikoa da sukarra eta adenopatia lokalak agertzea. Batzuetan, sukarra, larruazaleko edo mukosetako ultzerak, konjuntibitisa, pneumonia edo sepsia izaten dira. Diagnostiko mikrobiologikoa lesioen edo odolaren laginen PCRaren eta serologiaren bidez egin daiteke. Gaixotasuna tratamendu antibiotiko egokiarekin sendatzen da.
Gomendioak
Egoera horren aurrean, institutuak gomendio batzuk eman dizkie ehiztariei, ehizakiak manipulatzen dituzten pertsonei, arrantzaleei, nekazariei, abeltzainei, txangozaleei eta landa-ingurunera joaten diren pertsonei, nahiz eta noizbehinka aipatzen diren arriskuekiko esposizioa duten pertsona guztiei zuzentzen zaizkien.
Hala, dei egiten du hildako karraskariekin, gaixoekin, ultzerak dituztenekin edo portaera naturala ez dutenekin kontakturik ez izateko, eskularruak eta maskarak erabiltzeko hildako karraskariak manipulatzen edo kentzen direnean, eta babes arropak eta produktu uxagarriak erabiltzea, intsektuen edo kaparren ziztadak saihesteko.
Beste neurri batzuk hauek dira: osasun kontrolik gabeko ura ez kontsumitzea, karraskariak ugaritzen diren lekuetan hautsetik babestea eskularruekin eta maskarekin, haurrei hildako animaliak ukitzen ez uztea, edo erbiak eta basa-untxiak larrutzeko eta manipulatzeko gomazko eskularruak erabiltzea.
Era berean, foru erakundeak ehiza-animalien haragia gutxienez 5 minutuz 55 gradutan "behar bezala sukaldatzeko" eskatu du, eta ohartarazi du okela izozteak ez duela "tularemia indargabetzen".
Zure interesekoa izan daiteke
Espetxera bidali dute Bilboko portuan 120 kilo droga zeramatzala atzemandako guardia zibila
Guardia Zibileko agenteak lankide bat ikertzen ari ziren, narkotrafikoarekin zerikusia zuelakoan. Lankide horrek Fiskalaren eta Mugen arloan egiten zuen lan eta aduanetan eta mugako pasabideetan segurtasuna bermatzea zuen zeregin. Guardia Zibileko iturriek baieztatu dutenez, joan den igandean atxilotu zuten autoan eta portuko instalazioetan 120 kilo kokaina zeramatzala.
Albiste izango dira: Abisu horia elurragatik eta hotzagatik, 50 urte Franco hil zela eta Brouarden eta Muguruzaren hilketen urteurrena
Gaurkoan Orain-en albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
Santurtziko institutu bateko irakasle baten aurkako jazarpen-kasu bat ikertzen ari da Adingabeen Fiskaltza
Adingabeen Fiskaltzak ikerketa abiatu du, Kantauri institutuko irakasle batek hainbat ikasle salatu ostean, ikasgelan hura grabatzeagatik eta mugikorraren bidez haren irudi bat manipulatu eta zabaltzeagatik.
Euskal errepideen egoera berrezarri da, goizeko lehen orduan gorabehera asko izan ostean
Bi errei itxi dituzte AP-8an, Zornotzan, eta lau kilometro arteko auto-ilarak izan dira; kamioi batek GI-636 errepidea blokeatu du Lezon, Errenteriarako noranzkoan, eta Santurtzin ere zirkulazioa kaltetu da. Gainera, errei bat itxi dute AP-1 autobidean, Soraluzen, kamioi batek matxura izan duelako.
Marlaska ministroak dio atxilotuen jatorria argitaratzeak ez duela delitua prebenitzen laguntzen
Ertzaintzak ildo honetan hartutako erabakiaren inguruko iritzia eman du eta jatorriagatik inor ez estigmatizatzearen alde agertu da.
Bengoetxeak azpimarratu du EHUk 192 milioi euro behar dituela inbertsio gehigarrietarako
Joxe Ramon Bengoetxea EHUko errektoreak bere ustez unibertsitate publikoak behar dituen beharrak azaltzen jarraitu du. Asteazken honetan, Eusko Legebiltzarrean izan da, eta azpiegiturak zaharkituta ez geratzeko plan batek 190 milioi euro baino gehiago izan beharko lituzkeela esan du.
Barakaldoko Lasesarre kiroldegia jendez hustu dute, sute baten ondorioz
Suhiltzaileek dagoeneko kontrolpean dute sua, eta lanean jarraitzen dute itzaltzeko.
Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Zarauzko Udalak udalerrian izandako azken eraso matxista gaitzetsi dute
Bi erakundeek gaitzespen "irmoa" adierazi dute emakume batek jasan duen erasoagatik, eta ostegunean, 12:00etan, Udaletxe plazan egingo den elkarretaratzean parte hartzera deitu dute.
Etxepare Euskal Institutuak euskal ikasketen katedra berri bat sortuko du Sorbonako Unibertsitatean
Esther Ferrer artista donostiarraren izena hartuko du katedrak, eta "unibertso frankofonoan euskararen eta euskal sorkuntzaren proiekzioa indartzea" bilatuko du.
Asier Abaunza: "Martzanako zenbait ostalarik ez dute terrazak kentzeko agindua bete nahi izan"
Bilboko Hirigintza zinegotziak azaldu du terrazak kentzeko agindua Kosta Zuzendaritzak ezarri duela. Era berean, ohartarazi du 3.000 eurorainoko zehapenak izan ditzaketela neurria bete ezean, eta gogorarazi du zer kautelazko neurri ezarri agindua eman zutenek erabaki behar dutela.