Emakume maputxe batek gidatuko du Konstituzio berria idazteko batzordea
Txileko Konstituzio berria osatzeko ardura duen batzordeko 155 kideek Elisa Loncon politikari maputxea aukeratu zuten atzo, igandean, prozesuaren buru izateko. Augusto Pinochet diktadorearen garaiko (1973-1990) Konstituzioa dago indarrean orain, eta helburua da hori ordezkatzea.
Lancon 58 urteko emakume akademikoa, linguista eta aktibista indigena maputxea da, eta gehiengo osoz aukeratu zuten bigarren itzulian, batzarraren inaugurazio-saioan. Ekitaldia ia ordubetez gelditu behar izan zen, saioaren hasieran eserlekua hartzeari uko egin zion talde batek egindako protestengatik.
Haren aukeraketaren ondoren, politikari maputxeak bere izendapena ospatu eta ama-hizkuntzan egin zituen lehenengo adierazpenak: "Eskerrak eman nahi dizkiot Txileko herri osoari, herrialdearen historia eraldatzeko asmoz emakume maputxe baten alde bozkatzeagatik". Horren ondoren, adierazpen berberak egin zituen gaztelaniaz.
Kontuak horrela, Konstituzio berria idazteko prozesuari ekin dio Txilek; organo paritario batek zuzendutako lehenengoa izango da munduan, baita herri indigenak barne hartuko dituen lehenengoa ere estatuan. Talde horrek biztanleriaren % 12,8 osatzen du Txilen.
Prozesu eratzaile hori 2019an abiatu zuten, alderdi politikoek hala adostuta, azken hamarkadetako krisi sozial eta ekonomiko handienari aurre egiteko asmoz. Manifestazioak eta protestak etengabeak izan ziren urte horretako urritik 2020ko otsailera bitartean; tarte horretan, 30 pertsona hil eta milaka zauritu egon ziren.
Batzordeak urtebeteko epea izango du Konstituzio berria osatzeko. Ondoren, hori bozkatu beharko dute plebiszitu berri batean, 2022an, oraingoa ordezkatu ahal izateko. Gaur egun indarrean dagoena 1980an onartu zen, Augusto Pinocheten diktaduran, eta herrialde justuago bat eraiki ahal izateko oztopo handia dela salatu dute herritarrek. Izan ere, deitoratu dutenez, kutsu neoliberala du horrek, eta oinarrizko zerbitzuak pribatizatu ditu, hala nola ura, hezkuntza eta pentsio-sistema.
Zure interesekoa izan daiteke
AEBk beste petrolio ontzi bat "lapurtu" diola salatu du Venezuelak
Gobernu chavistak "pirateria" ekintzatzat jo du gertaera, eta tripulazioaren "desagerpen behartua" ere salatu du.
Gutxienez bederatzi pertsona hil eta beste hamar zauritu dituzte Johannesburgetik gertu egindako eraso batean
Oraingoz, ez dakite zergatik egin duten erasoa, eta polizia-indarrek "beharrezko baliabide guztiak" jarri dituzte abian hura argitzeko.
Trumpen gobernuak Epstein auziko artxiboen zati bat kaleratu du
Pederastaren biktimek pozez hartu dute argitalpena, baina informazioa eta artxiboak falta direla salatu. Kaleratutako irudiotan, Bill Clinton presidente ohia ageri da jacuzzi batean.
Ukrainak Errusiarekin hitz egin nahi izatearen "seinale batzuk" jaso dituela azpimarratu du Putinek
Errusia "gatazka bide baketsuan amaitzeko" prest dagoela azpimarratu du, "joan den ekainean Atzerri Ministerioaren aurrean azaldu nituen printzipioetan oinarrituta" eta "gatazka eragin zuten jatorrizko arrazoiak ezabatuz gero".
AEBko Gobernuak Epstein pederastaren artxibo klasifikatuak argitaratuko ditu ostiral honetan, partzialki bada ere
Pasa den azaroan, AEBko Ordezkarien Ganberak Trumpen gobernua Jeffrey Epstein pederastaren artxiboak sekretupetik ateratzea behartzen duen legea onartu zuen. Lege-testuaren arabera, material hori "kontsultatzeko eta deskargatzeko" moduan egon beharko da.
Europar Batasunak 90.000 milioi euroko mailegua emango dio Ukrainari, zor bateratuaren bidez finantzatuta
Momentuz, 27 herrialdeetako agintariek ez dituzte aktibo errusiarrak erabiliko Ukraina finantzatzeko.
EBk akordioa iragarri du asilo-eskatzaileak "hirugarren herrialde seguruetara" deportatzea errazteko
Europako Kontseiluaren eta Europako Parlamentuaren arteko behin-behineko akordioak babes-eskaerak ez onartzeko kasuistikak zabalduko ditu.
Ospea minimoetan duela, Trumpek bere lorpenak puztu ditu nazioari egindako diskurtso batean
Ia egunero egiten dituen agerraldi publikoetan esaten dituen gauza asko errepikatuz hasi du hitzaldia agintariak: etorkinei eta Joe Biden bere aurrekoaren gobernuari eraso egin die, eta hilabete gutxi batzuetan AEBk "okerrenetik onenera" egin dutela ziurtatu du, deportazioak egin dituelako, mugaetako kontrolak zorroztu dituelako eta beste herrialde batzuen aurka muga-zergak ezarri dituelako.
Venezuelak, AEBri: "Ez duzue gure petroliorik izango, ez oparituta, ezta lapurtuta ere"
Etxe Zuriak atzo adierazi zuenez, AEBk sortu zuen Venezuelako petrolio-industria, eta Caracasen 1976an industria hori nazionalizatzea, estatubatuarrei inoiz egindako "lapurretarik handiena" izan zen.
Alemaniak umeei hilean 10 euro ematea onartu du, erretiro-pentsioetan aurrezteko
"Goiz hasteko pentsioa" delakoa Alemaniako Gobernuak abian jarri duen pentsio sistema pribatuaren erreforma sorta zabalago baten parte da.