“Joño, ostia txarrean dabil”; hori ez da “euskara gaiztoa”, Euskaltzaindiaren arabera
Azken sei hilabeteotan, Euskaltzaindiak 646 forma berri jaso eta 1.130 moldatu ditu bere hiztegian, eta, 2016an bigarren argitalpena paperean kaleratu zuenetik sei hilean behin egin ohi duenez, aldaketok sareratu ditu.
646 forma horietatik, 295 hiztegi sarrerak dira, eta 351 azpisarrerak. Moldatu edo findu dituen 1.130 formetatik, berriz, 938 sarrerak dira eta 192, azpisarrerak. Tartean dira artikulu honen lerroburura eramandako "joño" (lagunartekotzat hartua, hori bai), "ostia txar" (arrunkeria egotzi diote esapide honi) eta "euskara gaizto", adibidez.
Miriam Urkia Euskaltzaindiaren Hiztegiko arduradunak azaldu duenez, forma berriak landu dira, noski, baina "adibideak ere berrikusi ditugu, batez ere berdintasunari dagozkionak: emakumeen tratamendua, egungo errealitatea…".
Horren erakusgarri, "amatiar" hitza azaltzeko adibidea. Esaldi hau zekarren hiztegiak orain arte "amari dagokiona" azalpenaren atzetik: "Emaztea emakume zintzoa zen, gizonek gogoko dituzten dohainez betea: emetasun handikoa, amatiarra, fidela, etxeko andere bikaina". Orain, ostera, hau jarri dute horren ordez: "Kontuz ibiltzeko aholku amatiarrei entzungor, eskailera-mailak launaka jaitsi genituen".
Hauek dira Euskaltzaindiaren Hiztegiak gaurdanik jasotzen dituen hitzetako beste batzuk: kieto, gutasun, nabarrismo, pupa, zurgai, mikromatxismo, dudan egon, egia berdadero, pott eman, pott egin, negar-marraska, kokorreraino, liburu elektroniko, indukziozko, afariketan...
Zure interesekoa izan daiteke
“Muga-zerga” izan da aurtengo hitza Euskaltzaindiarentzat eta UZEIrentzat
“Atzerriko produktuei aduanan ezartzen zaien zerga” adiera duen izena aukeratu dute Akademiak eta UZEI terminologia eta lexikografia zentroak urteko hitz gisara. “Aduana-zerga” Euskaltziandiaren Hiztegiak jasotzen duen forma baliokidea “askoz gutxiagotan” erabili da.
!["Dan Flavin
b erdeak berdeetan zehar (Piet Mondrian berdegabeari) [greens crossing
greens (to Piet Mondrian who lacked g reen)], 1966" Guggenheimen](https://eitb.scene7.com/is/image/eitb/danflavin?fmt=webp-alpha&qlt=80)
Goya, Jasper Johns, Steve McQueen, Dan Flavin, Ruth Asawa eta Rosalind Nashashibi, euskal museoetan 2026an
San Telmo Museoak, Artiumek eta Guggenheim Bilbao Museoak datorren urteko programazioa aletu dute.
Gatiburen azken agurra, audientzian lider ETB1en
Musikarik, dantzarik eta festa girorik ez zen falta izan atzo bi ordu eta erdiz BECen. Talde bizkaitarra arrakastara eraman zuen 'Musturrek sartunde' kantuarekin amaitu zen askoren oroimenean iltzatuta geratu den kontzertua.
Milaka pertsonak azken agurra eman diote Robe Iniestari, Extremoduroko abeslariari, Plasencian
Ilara luzeak sortu dira Plasenciako kongresu jauregian, jarraitzaile asko bertaratu baitira musikariari agur esatera. Aurrerantzean, Robe Iniesta izena izango du eraikin horrek.
Urrezko domina eman dio Gipuzkoako Foru Aldundiak Lourdes Iriondo kantariari
Hilondoko aitortza egin dio Urnietako kantari, idazle eta irakasleari eta bere ahizpek jaso dute Foru Aldundiak emandako oroigarria. Ekitaldia omenaldi hunkigarri bilakatu da. Senide eta familiako kideekin batera, eta euskal kulturgintzaren ordezkaritza zabala bildu da.
Balenciaga museoa “josten duten eskuei” begira
Getariako Balenciaga Museoko Igor Uriak hamar urte eman ditu Cristobal Balenciaga jostun handiaren tailerretan lan egin zuten emakumeen lekukotzak eta objektuak biltzen: irudiak, dokumentuak, lanabesak... Paris, Madril, Bartzelona eta Donostian, 2.000 enplegatu izatera iritsi ziren, eta horietako batzuk Getariako museoan batu dira gaur.
Gaztelurrutia: “Bisitari fidelak edukitzea eta bi heren 45 urtez azpikoak izatea dira arrakastaren gakoetako bi”
2025eko Durangoko Azoka bukatu berritan, ETBri emandako lehen balorazioan pozik agertu da Beñat Gaztelurrutia Gerediaga Elkarteko kudeatzeailea. Jendetza ibili dela nabarmendu du, baina erosoa izan dela bai sartzea baita bertan zehar ibiltzea ere. 2026ko Azokak 5 egun izango dituela aurreratu du, eta etorkizuneko erroka kulturaren jaialdi gisa sendotzea izango dela esan du.
60 urteko ibilbidea “borobildu” du Durangoko Azokaren aurtengo edizioak
Lau eguneko topagune oparoa amaitutzat emateko, antolatzaileek aurtengo Azokaren arrakasta nabarmendu dute, baita egitasmoak urte osoan euskal kulturan duen garrantzia ere.
Gazaren aurkako genozidioa, oso presente Durangoko Azokako nobedadeetan
Idazle asko beren nobedadeak aurkezten ari dira egunotan euskal kulturaren plazan, eta horietako batzuek palestinar herriaren aurkako genozidioa jorratu dute, Ekialde Hurbilean gertatzen ari dena azaltzeko asmoz.
Zuloaren silueta hitzez marrazten
Harkaitz Cano eta Eider Rodriguez idazleek “Silueta” eta “Dena zulo bera zen” liburuak aurkeztu dituzte Durangoko Azokaren hirugarren egunean, hutsuneak mamitzeko bi ariketa literario zeharo ezberdin.