Xuntako presidente izateko hautagai nagusiak: profilak eta proposamenak
Aspaldiko urteetako ikusmin handiena piztu dute datorren iganderako deituta dauden Galiziako Parlamenturako hauteskundeek. Lehia estua aurreikusten da, eta ikuskizun dago Alderdi Popularrak azken lau legealditan izan duen gehiengo osoari eusten dion.
CIS Espainiako Ikerketa Soziologikoen Zentroak joan den astean zabaldutako inkestaren arabera, BNGk nabarmen egingo luke gora (24-31 eserleku), eta PPk irabazi bai (34-38), baina ez luke gehiengoa izango. PSdeGk hirugarren postuari eutsiko lioke (9-14), ordezkariren bat edo beste galtzeko arriskuarekin.
Alfonso Rueda (PP), Ana Ponton (BNG), Jose Ramon Gomez Besteiro (PSdeG) eta Marta Lois (Sumar) dira Xuntako presidente izateko hautagai nagusiak. Ponton izan ezik, gainerako hirurak berriak dira lasterketa honetan.
75 eserleku daude jokoan —25, A Coruñatik; 14na, Lugotik eta Ourensetik, eta 22, Pontevedratik—, eta 2,6 milioi galiziar daude deituta bozkatzera. Atzerriko botoa (ia % 18) erabakigarria izango omen da.
Alfonso Rueda (Alderdi Popularra)
Alberto Nuñez Feijook 2022an Galiziako presidente kargua eta herrialde horretako popularren buruzagitza utzi zituenetik, Alfonso Ruedak (Pontevedra, 1968) hartu zuen haren lekukoa bi postuotan. Urte horretan bertan, maiatzean, hautatu zuten Xuntako presidente. Oraingo bozetan, bera da popularren hautagaia.
Zuzenbidean lizentziaduna, herri-administrazioko funtzionario lanetan aritu zen politikarako pausoa eman aurretik. "Funtzionatzen duen Galizia" lelopean, osasungintzan, hezkuntzan edota etxebizitzan jarri du fokua kanpainan, "gertutasuna eta zintzotasuna" aginduz. Bere erronka nagusia, PPk Galizian duen gehiengo osoari eustea.
Ana Ponton (BNG)
Ana Ponton (Lugo, 1977) hirugarren aldiz aurkeztu da Xuntako presidentetzara BNG alderdiarekin, eta itxura guztien arabera, oraingoan baditu Galiziako lehen presidente emakumezkoa izateko aukerak. Duela lau urte emaitza historikoak lortu ondoren, oposizioko buru izan da azken legealdian Parlamentuan.
Ikasketaz, Zientzia Politikoetan eta Administrazioan lizentziaduna da eta oso gazte zela sartu zen politikagintzan; 26 urte zituenetik da parlamentaria. Bere asmo nagusia da "aro berri bat" zabaltzea Galizian, BNGk gidatuta. Zerbitzu publikoak indartuko dituela agindu du kanpainan, eta gizarte-gaietan azpimarra berezia jarri du. Galiziarren artean ondoen ikusita dagoen hautagaia da, inkesta guztietan notarik altuena jaso duena.
Jose Ramon Gomez Besteiro (PSdeG-PSOE)
PSdeG alderdiaren hautagaia Jose Ramon Gomez Besteiro (Lugo, 1967) da, PSOEren apustua Galizian "ziklo aldaketa" abiatzeko. Kanpaina osoan zehar behin eta berriz esan du "Galiziako historia aldatzera" datorrela, eta horretarako agindu dituenen artean daude zerbitzu publikoak eta autogobernua indartzea zein ekonomia berdea sustatzea.
Egun, Espainiako Kongresuan diputatua da, Lugotik. Zuzenbide ikasketak ditu eta unibertsitatea amaitu orduko batu zen PSdeGra. Lugoko Diputazioko presidentea izan zen 2007-2015 aldian, ardura hori 24 urtez popularren esku egon ondoren. Espainiako Gobernuaren ordezkaria ere izan zen Galizian 2023an.
Marta Lois (Sumar)
Kongresuan Sumarren bozeramailetza utzi berri duen Marta Lois (Pontevedra, 1969) da alderdi horren presidentegaia igandeko bozetan. 2015-2019 artean Berdintasun, Garapen Ekonomiko eta Turismo zinegotzia izan zen Santiagoko Udalean (Coruña), eta Sumar mugimenduko presidentea da sorreratik. Zientzia Politikoetan doktorea da.
Zerbitzu publikoak indartzeko konpromisoa agertu du, berdintasuna eta aniztasuna ardatz dituen programa batekin. Duen erronka nagusia Parlamentuan ordezkaritza lortzea da, 2020an En Marea eserlekurik gabe geratu eta gero.
Albiste gehiago politika
Maider Etxebarriak EH Bilduri leporatu dio "hautesleen zati bati aurre egin nahi ez izatea" eta GKSri "hauspoa ematea"
Maider Etxebarria Gasteizko alkateak EH Bilduri leporatu dio "hautesleen zati bati aurre egin nahi ez izatea" eta GKS kolektiboari "hauspoa ematea", Ertzaintzari "zilegitasuna kentzeagatik". Hitzok esan ditu alkateak Radio Euskadin egindako elkarrizketa batean, uztailaren 23an izandako istiluei buruz galdetuta.
Sare eta Etxerat elkarteek Bizkaiko eta Gipuzkoako 11 hondartzatan egin dute mobilizazioa
Urteroko ekimena izan dute gaur, Sare eta Etxerat elkarteek deituta, Gipuzkoako eta Bizkaiko 11 hondartzatan. Elkarbizitzarako jauzia egin ahal izateko, ETAko preso, iheslari eta deportatuen auziari behin betiko konponbidea ematea ezinbestekotzat jotzen dute. Biktimek horrenbeste merezi eta behar duten egia, aitortza eta erreparazioaren garrantzia ere azpimarratu dute.
Maider Etxebarria Gasteizko alkatea: "Asko poztuko ninduke jaien amaieran zero erasoren balantzea egin ahal izateak"
2025eko Andre Maria Zuriaren jaien atarian, festak "bizikidetzatik eta errespetutik, alaitasun eta ilusio handiz bizitzeko" deia egin die Gasteizko alkateak herritarrei eta bisitariei.
EAEko Justizia Auzitegi Nagusiko presidentea: "Zenbait sektorek ez diote modu argi batean indarkeria politikoari zilegitasunik kendu"
Hainbat gazteen eta ertzainen artean azken asteetan izandako istiluei buruz, Iñaki Subijana EAEKo Justizia Auzitegi Nagusiko presidenteak adierazi du "lehia bat" dagoela "Zuzenbide-Estatuaren eta Estatu beraren artean". "Biktima-justiziaren esparruan ezartzen ari garen neurrien inguruko hausnarketa egitera behartzen gaituzte", ondorioztatu du.
Bertan behera geratu da Puyko jaitsiera, bigarren urtez jarraian
Txosnek jai-eremu tradizionala aldarrikatu dute jaitsieraren kalean, udalaren debekuaren aurrean: "Jaiak herriarenak dira". Gogoratu beharra dago Udalak bigarren urtez jarraian debekatu duela hirigunean txosnen jai-esparrua jartzea, kanpoaldera mugituz.
AEBko Euskal Etxeetan euskararen irakaskuntza indartzeko hitzarmena sinatu dute
Etxepare Euskal Institutuak eta NABOk (North American Basque Organizations) sinatu dute lankidetza hitzarmena. Pradalesek adierazi duenez, "akordio hau konpromiso pedagogikoa baino gehiago da, urrats estrategikoa da euskararen nazioartekotzean".
Dobaranek eta Angulok Arkauti utziko dute urtebete eskas bete ondoren
Agur gutun batean, akademiaren eraldaketarako faseak abian jarri dituztela azaldu dute, baina ez dute irteeraren arrazoia zehaztu.
Eusko Jaurlaritzak Diasporaren Lege berri bat sustatuko du 2026an, egungo erronketara egokitzeko
Euskal herritarrek atzerrian duten presentzia aprobetxatzea da helburua, eta "Euskadi Globala" estrategian eragile diplomatiko gisa interesgarriak izan daitezkeen pertsona guztiak sare horretan sartzea.
Aukera berriak aprobetxatzeko AEBrekin harremanak estutzearen alde agertu da lehendakaria Boisen
Imanol Pradalesek esan du beharrezkoa dela zarata gainditzea eta AEBren eta EAEren arteko lankidetza "zubiak eraikitzen jarraitzea", enpresa aukera berriak aprobetxatzeko. "Ez gara hutsetik hasi. Bilera honekin jarraipena ematen diogu Estatu Batuen eta Euskadiren arteko harreman transatlantikoak sendotzeko helburuari", gaineratu du.
Cerdanen koinatu batek igeltsero gisa lan egin zuen Servinabar enpresan, eta 61.000 euro baino gehiago kobratu zituen
Antonio Muñoz Canok, zehazki, 3.363,36 euro jaso zituen 2019an, 16.255 euro 2020an, 21.233 euro 2021ean eta 20.818 euro 2022an. Igeltseroak bi alditan lan egin zuen eraikuntza konpainian, eta 61.669 euro jaso zituen guztira.