Energia garbi eta mugagabea sortzeko fusio nuklearrean mugarri historikoa iragarri du AEBk
Iragan abenduaren 5ean, Kalifornian egoitza duen Lawrence Livermore laborategi nazionalak egin zuen lorpena, lehen aldiz, fusio bidez kontsumitutako energia baino gehiago sortuta. "Hau hasiera besterik ez da", esan du Jennifer Granholm AEBko Energia idazkariak prentsaurreko batean.
Aurkikuntza aurrerapauso handia izango dela dirudi, baina urteak beharko dituzte oraindik energia mota hori merkaturatzeko. Hori horrela, ikusteke dago noiz izango den eskura erregai fosilak bazter utzi, eta klima aldaketa geldiarazteko beharrezkoa den energia garbi nahikoa.
Segurtasun Nuklearreko Administrazio Nazionaleko (NNSA, ingelesez) idazkariorde Jill Hrubyk hedabideen aurrean adierazi duenez, abenduaren 5ean, zientzialariek fusio nuklearra energia irabazi garbiarekin lortu zutenean, "egun garrantzitsua izan zen zientziarentzat".
"Fusio kontrolatuko esperimentu batean su hartzea 60 urteko garapen, ingeniaritza eta esperimentazio ikerketa globalaren ondoren datorren lorpena da", adierazi du Hrubyk.
192 laser, arto-krispeta baten tamainako helburu baten aurka
Azaldu duenez, balentria hori lortzeko, zientzialariek 192 laser zuzendu zituzten arto-krispeta baten tamainako helburu baten aurka, zehazki, deuteroia eta tritoia zituen kapsula baten aurka, 3 milioi Celsius gradutan.
Horrela, "izar baten baldintzak labur simulatu zituzten eta su hartzea lortu zuten", adierazi du Hrubyk.
Hala ere, Kim Budil Kaliforniako laborategiko zuzendariak zehaztu du oraindik "oztopo esanguratsuak" daudela merkaturatzeko.
"Hau behin erre den kapsula bat besterik ez da izan, eta fusio komertzialeko energia izateko kapsula asko behar dira minutuko fusioko su hartze batzuk sortzeko", onartu du Budilek.
Zentzu horretan, fusio nuklearrarekin funtzionatuko duen instalazio elektriko bat eraikitzeko "hamarkada gutxi batzuk" beharko direla kalkulatu du.
Azkenik, Marvin Adams Defentsa Programetarako NNSAren administratzaileordeak gogorarazi du fusioa "arma nuklear modernoen funtsezko prozesua" dela eta "energia garbi ugari sortzeko ahalmena" duela.
Ziurtatu duenez, aurkikuntza horri esker, laborategiko esperimentuak egin ahal izango dira, NNSAk armak kentzeko programei laguntzeko, "froga nuklearrik gabe, lehergailuak zartarazi beharrik gabe".
Albiste gehiago ekonomia
Udan egiten dira dendetako lapurreten % 26, eta ardoa, hestekiak eta aurpegiko kremak lapurtzen dira gehien-gehien
Jan-edatekoak daude Nielsenek egindako Estatu mailako rankingaren buruan. Horien atzetik zaintza pertsonalerako produktuak daude.
Debekatu egin dituzte zenbait nekazaritzako lan Nafarroan, sua dela eta
Nafarroako lurralde osoan debekatuta egongo da lurzoru urbanizaezinean nekazaritzako, basogintzako eta beste edozein motatako jarduerak egitea, baldin eta sua, makinak edo ekipoak erabiltzen badituzte eta horien funtzionamenduak baso-suteak eragin baditzake leherketen, txinparten edo deskarga elektrikoen bidez.
Etxebizitzen salerosketa-kopurua % 29 igo zen ekainean Euskadin
2.314 da eragiketen zenbatekoa. Interes-tasek behera egin dute, eta horrek finantzaketa merkatzea eragin du.
Euskadiko etxebizitza berrien prezioa, maximo historikoetan: 3.450 euro metro koadroko
Nafarroa aurretik (% 6,4) dago etxebizitza berrien prezioaren urtebeteko igoerari erreparatuta. Hiriburuei banan-banan begiratuta, batez besteko preziorik altuena Donostian dago, gero, Bilbon, eta azkenik, Gasteizen.
Iazko datuekin alderatuta, 3.074 langabe gutxiago zenbatu dira Euskadin uztailean, eta 78.743 kontratu sinatu dira
Ekainean baino 1.600 langabe gehiago daude, 104.991 guztira. Nafarroan duela urtebete baino 801 langabe gutxiago zenbatu dira, eta Espainiako Estatuan, oro har, 1.357 langabe gutxiago daude, eta 21.865.503 kotizatzailera iritsi dira. Kotizatzaile-kopuruaren gaineko datua maximo historikoa da.
Kutxabank, Espainiako bankurik kaudimendunena Europako Banku Zentralaren arabera
Erakundeak aise gainditzen du Europako batezbestekoa erresistentzia-testetan, eta Espainiako finantza-sektoreko kapital- eta palanka-adierazle nagusien buru da.
Ardo-ekoizleek AEBko muga-zergen eragin handiaz ohartarazi dute: "Ardoa % 50 garestituko da"
Mariasun Saenz de Samaniegok (Ostatu) Europako ardoaren garestitzeaz ohartarazi du, eta merkatu berriak bilatzeko deia egin du, Estatu Batuetan salmentak galduko direlako.
BBVAk 5.447 milioi euro irabazi ditu ekainera arte, % 9,1 gehiago, Espainian eta Mexikon izandako negozioari esker
Entitateak merkatuaren aurreikuspenak gainditzeaz gain, datozen urteetarako aurreikuspenak hobetu ditu, Sabadell erosteko eskaintza publikoaren harpidetza irekitzeko atzerako kontaketa bete-betean murgilduta dagoela. Hala ere, erakundeak ez du baieztatzen abiaraziko dutenik eta atzera egiteko aukera zabalik uzten du.
Bruselak baieztatu du ardoak AEBn % 15eko muga-zerga izango duela ostiraletik aurrera
Arabako Errioxarentzat, Ameriketako Estatu Batuak oso garrantzitsuak dira, bigarren merkatua baita bolumenari dagokionez eta lehena balioari dagokionez. Horregatik, Amaia Barredo Nekazaritza sailburuak "bide diplomatikoa eta negoziazioa azken minutura arte agortzea" eskatu du, ardoa salbuespena izan dadin.
ArcelorMittalen mozkinak % 80 handitu dira mundu mailan, 2.268 milioi euroraino
Sestaon, Basaurin, Legution, Agurainen, Olaberrian, Bergaran, Berriobeitin, Legasan eta Lesakan fabrikak dituen taldeak 2025eko bigarren hiruhilekoari dagokion txostena argitaratu du.