Energia garbi eta mugagabea sortzeko fusio nuklearrean mugarri historikoa iragarri du AEBk
Iragan abenduaren 5ean, Kalifornian egoitza duen Lawrence Livermore laborategi nazionalak egin zuen lorpena, lehen aldiz, fusio bidez kontsumitutako energia baino gehiago sortuta. "Hau hasiera besterik ez da", esan du Jennifer Granholm AEBko Energia idazkariak prentsaurreko batean.
Aurkikuntza aurrerapauso handia izango dela dirudi, baina urteak beharko dituzte oraindik energia mota hori merkaturatzeko. Hori horrela, ikusteke dago noiz izango den eskura erregai fosilak bazter utzi, eta klima aldaketa geldiarazteko beharrezkoa den energia garbi nahikoa.
Segurtasun Nuklearreko Administrazio Nazionaleko (NNSA, ingelesez) idazkariorde Jill Hrubyk hedabideen aurrean adierazi duenez, abenduaren 5ean, zientzialariek fusio nuklearra energia irabazi garbiarekin lortu zutenean, "egun garrantzitsua izan zen zientziarentzat".
"Fusio kontrolatuko esperimentu batean su hartzea 60 urteko garapen, ingeniaritza eta esperimentazio ikerketa globalaren ondoren datorren lorpena da", adierazi du Hrubyk.
192 laser, arto-krispeta baten tamainako helburu baten aurka
Azaldu duenez, balentria hori lortzeko, zientzialariek 192 laser zuzendu zituzten arto-krispeta baten tamainako helburu baten aurka, zehazki, deuteroia eta tritoia zituen kapsula baten aurka, 3 milioi Celsius gradutan.
Horrela, "izar baten baldintzak labur simulatu zituzten eta su hartzea lortu zuten", adierazi du Hrubyk.
Hala ere, Kim Budil Kaliforniako laborategiko zuzendariak zehaztu du oraindik "oztopo esanguratsuak" daudela merkaturatzeko.
"Hau behin erre den kapsula bat besterik ez da izan, eta fusio komertzialeko energia izateko kapsula asko behar dira minutuko fusioko su hartze batzuk sortzeko", onartu du Budilek.
Zentzu horretan, fusio nuklearrarekin funtzionatuko duen instalazio elektriko bat eraikitzeko "hamarkada gutxi batzuk" beharko direla kalkulatu du.
Azkenik, Marvin Adams Defentsa Programetarako NNSAren administratzaileordeak gogorarazi du fusioa "arma nuklear modernoen funtsezko prozesua" dela eta "energia garbi ugari sortzeko ahalmena" duela.
Ziurtatu duenez, aurkikuntza horri esker, laborategiko esperimentuak egin ahal izango dira, NNSAk armak kentzeko programei laguntzeko, "froga nuklearrik gabe, lehergailuak zartarazi beharrik gabe".
Zure interesekoa izan daiteke
Kamioilariek protesta egin dute Iruñean, "Bidesariei ez" lelopean
Ehun kamioi baino gehiagok protesta egin dute larunbat honetan Iruñean. Nafarroako garraioak errepideetan bidesariak "inposatzearen" aurka agertu da, eta eskatu dituzte "bidezko fiskalitatea, azpiegituretako hobekuntzak, belaunaldien arteko erreleboa eta garraiolarien duintasun profesionala bermatuko duten neurri eraginkorrak".
Talgo % 9,7 igo da burtsan Sidenorrek konpainiaren % 30 erosi ondoren
Talgoren kotizazioa ordubete inguru egon da etenda ostiraleko saioan, konpainiak Balore Merkatuaren Batzorde Nazionalari Sidenorrek akzio-pakete hori erosi duela jakinarazi aurretik.
Sidenorren arabera, Talgok "etorkizuneko proiektu sendo batekin" ekin ahalko dio etapa berriari
Mikel Jauregi Eusko Jaurlaritzako Industria sailburuaren esanetan, euskal partzuergoak Talgoren % 29,76 erosteko sinatutako akordioa "mugarri oso garrantzitsua" da urtea amaitu aurretik operazioa gauzatu ahal izateko. EAJk euskal industriaren aldeko apustuaren erakusgarri gisa ospatu du operazioa; EH Bilduk, berriz, albiste ontzat jo du, nahiz eta izen aldaketa eskatuko duen eta beheranzko joera hartua duen euskal ekonomiarentzat lagungarria izatea espero du.
Talgo eta Sidenor, euskal industriaren bi erraldoi
Lehenengoa erreferentea da tren-sektorean; bigarrena, berriz, liderra da siderurgian.
Sidenor buru duen partzuergoak Talgoren % 29,76ren erosketa itxi du 156 milioiren truke
Balore Merkatuaren Batzorde Nazionalak (CNMV) behin-behinean eten du Talgoren kotizazioa, Sidenorrek gidatutako partzuergoak Pegasorekin sinatutako akzioen salerosketa-kontratua sinatu ondoren. Eragiketak otsailean lortutako aurreakordioa berretsi du, eta erosketaren azken faseari ekin dio.
Bizkaiko hegoaldeko trenbide-saihesbidearen obrak urtea amaitu baino lehen hasiko dira
Eusko Jaurlaritzako Mugikortasun Jasangarriaren sailburu Susana Garcia Chuecak azaldu duenez, obrak amaitutakoan merkantzia-trenek ez dute Santurtzi, Portugalete, Sestao eta Barakaldo zeharkatu beharko. "Aldiriko trenek bakarrik zirkulatuko dute, iberiar zabalera baitute trenbide horiek", gaineratu du.
Angula-arrantza denboraldia hastear, Bizkaiko eta Gipuzkoako arrantzaleak lehorrean
Eusko Jaurlaritzak bertan behera utzi du aurtengo angularen arrantza-kanpaina, espeziea galtzear dagoela argudiatuta. Hala, urtebetean, gutxienez, ezingo da angularik harrapatu Bizkaiko eta Gipuzkoako ibaietan. Euskadiko Anguleroen Elkarteak salatu du Europa osoan arrantzatuko dutela angula, Euskal Autonomia Erkidegoan izan ezik.
“Ipar Euskal Herrian, Asturiasen, Kantabrian… Europa osoan ari dira angula arrantzatzen, EAEn izan ezik”
Angula denboraldia hastear den honetan, Gipuzkoako eta Bizkaiko arrantzaleek ezin izango dute angula arrantzatu, Jaurlaritzaren debekua dela eta. Unai Eizagirre Anguleroen Elkartearen lehendakariak onartu du angularen egoera ez dela ona, baina kritikatu du debekua Euskal Autonomia Erkidegoan soilik ezarri dela, eta, bien bitartean, Asturiasen, Galizian... angula arrantzatzen ari direla. Eurak soluzioaren parte direla nabarmendu dute, eta, Frantziako eredua jarri dute mahai gainean.
Gobernantza Sailak 167,5 milioi bideratuko ditu 2026an Administrazioa arinagoa izan dadin
Gainera, Ubarretxena sailburuak iragarri duenez, Eusko Jaurlaritzak 2023, 2024 eta 2025eko Lan Eskaintza Publikoak batuko ditu, eta guztira 1.700 plaza aterako ditu Administrazio Orokorrean, baina ez da deialdi bakarra egingo, eskalen arabera deituko dira.
Eusko Jaurlaritzak 8 ikuskatzaile gehiago kontratatuko ditu etxebizitza turistikoen gaineko kontrola areagotzeko
Javier Hurtado Turismo, Merkataritza eta Kontsumoko sailburuak bere sailari dagokion datorren urteko aurrekontu-proiektua aurkeztu du Eusko Legebiltzarrean. Guztira, 56,5 milioi euroko aurrekontua izango du, aurten baino % 2 gutxiago.