Tigre-eltxoa, EAEn: zergatik da arriskutsua? Nola aurre egin?
"Ziztada bortitza du, bai eta gaixotasunak kutsatzeko gaitasuna ere"; hala dio Joseba Goikoleak, alegia, tigre-eltxoa EAEn kontrolatzeko Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailak duen programaren arduradunak. Eitb.eus-i nabarmendu dionez, erakundeak "sarean ari gara lan egiten", eltxo horren eraginari aurre egiteko xedearekin. Irungo eta Basauriko Udalek, adibidez, oso gertutik jarraitzen dute haren bilakaera; izan ere, udalerri horretako hiriguneetan antzeman dute.
Baina, zein ezaugarri ditu? Zergatik da arriskutsua? Nola saihestu ahal da agertzea? Tigre-eltxoa (aedes albopictus), Osasun Sailak zabaldutako triptikoak zehazten duenez, eltxo inbaditzailea da, asiar jatorria du, eta aurreko mendearen 70eko hamarkadatik darama munduan zehar etengabe zabaltzen. 2014ko urrian identifikatu zen estreinakoz Euskadin. Tamaina txikiko eltxoa da (5 milimetrokoa, gutxi gorabehera), eta buruan eta toraxean dituen marra zuriengatik identifikatu daiteke. Ziztada mingarria du eta erreakzio handia eragin dezake.
Emeek arrautzak erruteko erabiltzen dituzten tokiak ur gutxikoak eta geldirik dagoen urak osaturikoak dira; adibidez, loreontzien platerak bilatzen dituzte, estoldak, ontzi txikiak, bidoiak, pneumatikoak edo teilatuetako erretenak. Hori dela eta, Goikoleak azaltzen duenez, "garrantzitsua da metatutako ura kentzea", aipatutakoak bezalako puntuetan.
Hiriguneetan
Duela bost urte identifikatu zen tigre-eltxoa lehen aldiz EAEn, baina azken hilabeteotan kontuan izateko aurrerapausoa gertatu da haren bilakaeran: Irunen eta Basaurin, estreinakoz, hiriguneetan agertu dira larbak, hau da, ez bakarrik udalerri horietako kanpoaldean. Norbaitek tigre-eltxo baten erasoa pairatzekotan, dio Goikoleak, "normalean, ziztada ez da gaizkoatzen, baina pertsonaren araberakoa da hori". Tigre-eltxo ugari dauden guneetan, nolanahi ere, horren ziztada jasanez gero, komenigarria da osasun-zentrora joatea.
BIDEOA | Tigre-eltxoa Irungo erdigunean agertu da
Joseba Goikoleak gogora ekarri du nola berriki, Frantziako hego-ekialdeko Var departamentuan (Toulon da hiriburua, Donostiatik 800 bat kilometrora dago), zika kasu bat gertatu zen, tigre-eltxo batek eraginda. Hainbat gaixotasunen igorle ona da, dengearena edo chikunguya izenekoarena kasu. Dengea latitude tropikaletan da ohikoagoa, Euskal Herrian baino. Dangeak gripe-sintomak ekar litzake, eta, kasurik txarrenetan, baliteke hilkorra izatea. Chikunguyak dengearenak bezalako sintomak ditu, eta gehienez bizitzan behin eragiten dio pertsona bakoitzari. Sintomen artean dago gorputz-adarretako artikulazioetako min handia.
Herritarrek tigre-eltxoaren agerpena saihesten lagun dezakete, hainbat ekintza errazen bidez. Horietako bat da aldizkako berrikusketak egitea ura metatzeko modukoak izan daitezkeen ontzi eta tresnetan, bai eta horiek kentzea, ahal bada. Komenigarria da uraren pilaketa galaraztea drainatze-guneetan, eta ura etengabe pilatu daitekeen zuloak estaltzea. Loreontziak, loreontzien azpiko platerak, ontziak, edo plastikozko igerilekuak, Osasun Sailaren esanetan, astean bi aldiz hustu beharko genituzke, eta kainu-zuloetan, aldiz, astean behin bota beharko genuke ura. Animalien askako ura bi edo hiru egunetik behin aldatu beharko genuke, halaber. Azkenik, eltxo-sareak erabiltzea oso lagungarria izan daiteke, intsektua ez sartzeko.
"Bilboko, Donostiako eta Gasteizko udal-teknikariek", dio Goikoleak, "tigre-eltxoari aurre egiteko lan egiten dute". Tigre-eltxo bat detektatuz gero, gure gailu mugikorra erabili dezakegu argazki bat atera eta Mosquito Alert aplikaziora bidaltzeko; gainera, edonork lagundu ahal du zeregin horretan, horren inpaktua gutxitzea helburu duen talde honetako kide bilakatuta.
Zure interesekoa izan daiteke
Baserritar jantziak, maileguan: “Sarerik ez duten familiak etortzen dira gehienbat”
Orioko Herri Ikastolan baserritar jantziak maileguan uzteko egitasmoa antolatu dute, bigarren urtez jarraian, "piztu eta eragin" ekimenaren baitan. Arropak berrabiltzea du helburu, baita herrian sarerik ez duten familiei laguntzea ere. Abarkak, gonak, zapiak, artilezko galtzerdiak... Denetarik bildu dute, eta egunotan familiak hurbilduko dira behar duten hori jasotzera.
Zestoako kasuari buruz gizarte-zerbitzuek egindako txostena "ez zen zuzena", Arartekoaren teknikari baten arabera
Zestoako sei herritarren aurka atzo abiatutako epaiketaren bigarren saioan deklaratu du Herriaren Defendatzailea erakundeko langileak, defentsaren lekuko gisa.
Kirola, musika eta lan gogorra: 110 urteko Isabel donostiarraren sekretua
Isabel Etxeberriak, 110 urterekin, pianoa jotzen jarraitzen du, arratsaldero, Bartzelonako bere etxean. Betidanik egin izan du kirola, eta gaur egun ere oso bizimodu aktiboa duela kontatu digu. Bere iritziz, sasoiz zahartzeko, garrantzitsuagoa da maitasuna kontu materialak baino.
Eider Gotxi (Guggenheim Urdaibai Stop): "Herritarron lanari esker lortu da Guggenheim Urdaibai proiektua bertan behera geratzea"
Guggenheim Urdaibai egitasmoa behin betiko bertan behera gelditu eta biharamunean, erakundeen jarrera "zurrun eta inposatzailearen aurrean" herria garaile atera dela azpimarratu du Eider Gotxi Guggenheim Urdaibai Stop plataformaren bozeramaileak. Garaipena jai giroan ospatzeko otsailaren 7rako Gernikan antolatu duten ospakizunean parte hartzeko deia egin die herritarrei. Bestalde, Gotxik ohartarazi du plataformaren bidea ez dela bukatzen eta ontziola Muruetatik ateratzea izango dela hurrengo erronka.
Gutxienez 11 kilometroko auto-ilarak AP-8an, Irunen, eta kamioiak ezin dira Biriatuko mugan zehar pasa
AP-8an, gutxienez 11 kilometroko auto-ilarak daude Irun parean, Baionarako noranzkoan, eta 0 kilometroan kamioientzako trafikoa arautzeko neurri bereziak aktibatu dira. Ibilgailu astunen murrizketak 05:00etatik 20:00etara egongo dira indarrean.
ETB ON aurkeztu dute, EITBren telebista plataforma digital berria
ETB ON plataforman zuzenekoen eskaintza handia eta EITB Taldearen edukirik onenak klik bakar batean topatuko ditu erabiltzaileak, nahi duen unean eta moduan ikusteko. Teknologia berri bat ardatz hartuta, Nahieran plataforma historikoa birformulatu eta etorkizunera begira jarri du EITBk.
Gernika, Bermeo eta Mundakako herri plataformek Busturialdea-Urdaibairako plan estrategikoa kritikatu dute
Ez daude ados Eusko Jaurlaritzak eta Bizkaiko Foru Aldundiak eskualderako egin duten inbertsio planarekin. Eskualdea zahartzen ari dela diote, gazteak kanpora joaten ari direlako ez dutelako bertan lan egin eta bizitzeko aukerarik. Beraz, lehendabizi enplegua eta etxebizitza planak behar direla diote.
Urdaibaiko Guggenheim museoa baztertu dute, proiektua iragarri eta 17 urtera
Bi urteko azterketa eta hamaika eztabaidaren ondoren, Urdaibaiko Guggenheim proiektua baztertzearen erabakia hartu du Patronatuak. Orain hilabete, Elixabete Etxanobe Bizkaiko ahaldun nagusiak azaldu zuen luze joko zuela museoa eraikitzeko lurrak garbitzea, bai eta egitasmoaren aurkako salaketak epaitegietan argitzea ere. Eta kalean proiektuak kritika andana jaso izan du talde ekologisten eta herritarren aldetik.
Guggenheim Urdaibai egitasmoa behin betiko baztertu du museoko Patronatuak
Arratsaldean egindako bileran aho batez hartu dute azken erabakia, proiektuaren bideragarritasun faltagatik. Egitasmoa aurrera eramateko zailtasun handiena Murueta ontziola dagoen lur zatiaren egoera juridikoa dela jakinarazi du Elixabete Etxanobe diputatu nagusiak.
163 postuk eta hogei bat jarduerak girotuko dute Donostiako San Tomas azoka
Datorren igandean, Gipuzkoako hiriburuan izango den azokara hurbilduko direnek, salmenta postuez gozatzeaz gain, gustu eta adin guztietarako jardueretan parte hartu ahal izango dute.