Egokitutako menuek betiko eraldatu dituzte eskoletako jangelak
Gero eta ohikoagoa da eskola-jantokietan ikasleek dieta bereziak behar izatea, erlijio-arrazoiengatik, intolerantziengatik, elikagai jakin batzuekiko alergiengatik eta bestelako osasun-arazoengatik. Gaur gaurkoz, EAEko ikastetxeetako jangeletan banatzen diren 8 menutatik 1 egokitutakoa da.
Intolerantzien eta alergien gorakadak, edo menu begetarianoen eskaerek nabarmen areagotu dute egin dute Hego Euskal Herriko eskola-jantokietan zerbitzatzen diren menu berezien kopurua. Duela 15 urte menu guztien % 2a baziren, gaur gaurkoz % 9 dira eskola-sukaldaritzako enpresek prestatu behar dituzten plater bereziak.
Euskal Autonomia Erkidegoan, adibidez, jangeletara joaten diren 88.524 ikasleetatik 10.000tik gora dira menu bereziren bat behar dutenak, hau da, 8 ikasletik 1, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak emandako datuen arabera.
Nafarroan, jantoki zerbitzua erabiltzen duten eskualdeko ikastetxe publikoetako Haur Hezkuntzako, Lehen Hezkuntzako, Hezkuntza Bereziko eta Bigarren Hezkuntzako 6.074 ikasleetatik 404 ikaslek menu bereziren bat behar dute osasun arrazoiengatik edo arrazoi kultural, etiko edo erlijiosoak tarteko, Hezkuntza Departamentutik adierazi dutenez.
Duela urte batzuk ez bezala, gaur egun edozein elikagai da potentzialki alergenoa, eta horrek eragiten du menu bereziak areagotzea. “Gaur egun arroza edo kalabazinari ere sentikorrak diren umeak ditugu, beraz, ikusi dugu bilakaera bat izan dela alergia motetan”, azaldu du Amaia Txakartegi Ausolaneko kalitate-arduradunak.
Hego Euskal Herriko milaka ikastetxeetan ematen du zerbitzua Ausolanek, eta azken 15 urteetan menu berezien kopurua asko hazi dela adierazi du: "Duela 15 urte, haurren % 2k jaten zuen menu berezi bat; gaur egun, berriz, % 9 inguruk", dio.
Ausolanetik adierazi dutenez, gehiegizko higieneak eta mikreoorganismoekiko esposizio txikiagoak alergiak eta gaixotasun autoimmuneak izateko arriskua areagotu dute. Gaur egun gizartearen dieta aldaketak ere (ultraprozesatuak, gehigarriak, osagai berriak) eragina izan dezakete hazkuntza horretan, eta eragileak izan daitezke, baita ere, faktore hereditarioak eta genetikoak eta klima-aldaketa eta ingurumen-kutsadura.
Testuinguru horretan, eskola-jantokietako kudeaketa gero eta konplexuagoa da gaur gaurkoz, eta alergiak areagotu direnez, eskola-sukaldaritzako enpresek oso protokolo zorrotzak jarri dituzte abian, ezustekorik ez izateko: dieta berezietarako bereizitako sukaldeak, kasu.
Zure interesekoa izan daiteke
Eskola jazarpenagatik iaz aztertutako 2.263 kasuetatik 522 baieztatu ditu Hezkuntza Sailak
2024-25 ikasturtean eskola jazarpen kasu gehiago ikertu dira (aurreko ikasturtean baino 364 gehiago) eta baieztatutakoak ere igo egin dira (522). Begoña Pedrosa Hezkuntza sailburuak azaldu duenez, datuek erakusten dute "sentsibilizazio handiagoa, detekzio goiztiarra eta prozeduretan konfiantza handiagoa" dagoela.
San Juan ontziaren uretaratzea, zuzenean
Jarraitu zuzenean Albaolatik Itsas Kultur Faktoria (Pasai San Pedro), San Juan ontziaren uretaratzea, munduko itsas ondarearen historian mugarri izango den gertaera.
Gazteek inoiz baino gutxiago edaten eta erretzen dute, baina Euskal Herrikoak cannabisaren kontsumoaren buruan daude
ESTUDES txostenak egiaztatu duenez, alkoholaren, tabakoaren eta cannabisaren kontsumoak behera egin du Euskadiko nerabeen artean, azken 25 urteetako mailarik baxuenetara. Hala ere, Euskadi kalamuaren kontsumoaren buruan dago 14-18 urte bitarteko adingabeen artean, eta Estatuko mozkorraldien tasarik handiena ere badu.
Albiste izango dira: Eskola jazarpenaren aurkako eguna, klima aldaketari buruzko goi bilera eta abisu horia itsasaldeko arriskuagatik
Gaurkoan Orain-en albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
Adimen Artifiziala, bullyinga egiteko tresna berria: “Hezkuntza digitalean hezi behar ditugu haurrak”
Azken urtean, ziberjazarpena gauzatzeko adimen artifizialaren erabilerak nabarmen egin du gora, hainbat ikerketaren arabera. Gelakideren baten argazki, bideo edo audio bat manipulatuz bideo faltsuak sortzeko erabiltzen da AA, eta sare sozialen bidez zabaltzen dira. Mikel Cerezo gizarte hezitzaile eta adikzioetan adituak adierazi du orain "duela urte batzuk baino askoz bizkorrago" hedatzen direla edukiak, eta ondorioak suntsitzaileak izan daitezkeela.
Dani Alvarezek Euskal Kazetariak Saria jaso du
Dani Alvarez EITB taldeko kazetariarentzat izan da Kazetarien Euskal Elkargoaren aurtengo Euskal Kazetariak Saria. Bilboko BBK aretoan egindako sari-banaketa ekitaldian, pozik agertu da Alvarez, eta esan du "ohore" bat dela aitortza hau jasotzea. EITBren parte-hartzea duen "Natur Bizia" ikus-entzunezko lana ere nabarmendu dute Ingurumen Kazetaritza atalean.
Hiru adingaberi sexu-erasoak egin zizkien masajistari 26 urteko kartzela-zigorra ezarri diote
Gipuzkoako Auzitegiak jada agindu du gizona espetxeratzea. 14 urteko kartzela-zigorra ezarri dio 16 urtetik beherako adingabeei egindako bi sexu-eraso delituengatik (zazpi urte, biktima bakoitzeko), 10 urtekoa, 16 urtetik beherakoari egindako sexu-eraso jarraituagatik, eta, bi urtekoa, haurren sexu-ziberjazarpenagatik. Gainera, beste neurri batzuen artean, espetxetik ateratzen denean 17 urte egin beharko ditu zaintzapeko askatasunean, eta, orotara 40.000 euroko kalte-ordaina eman beharko die hiru biktimei.
Euskalmeten arabera, urria "oso lehorra" izan da: ohiko prezipitazioen erdia egin du
Arabako zenbait eremutan, mende honetan izan den "urririk beroena eta lehorrena" izan dute, eta batez besteko tenperatura ohi baino 1,2 ºC gorago egon da.
NEIKERrek animalia-osasunaren inguruko ikerketa indartu du, segurtasun handiko laborategia berrituta
Euspen Biologikoko 3. mailako laborategia handitu dute, eta laborategi eta gela espezializatu berriak jarri dira. Horrek arrisku handiko patogenoak aztertzeko eta biosegurtasunean aurrera egiteko gaitasuna optimizatzen du, animalien ongizatearen nazioarteko estandarrak errespetatuz.
Horrelakoa da NEIKERren Euspen Biologikoko 3. mailako laborategia (NCB3)
NEIKER Nekazaritza Ikerketa eta Garapenerako Euskal Erakundeak erabat berritu du Euste Biologikoko 3. Mailako Laborategia (NCB3), P3 laborategi gisa ere ezaguna, Derioko egoitzan. Aurrerapen hori funtsezkoa da tuberkulosia eta hegazti gripea eragiten dituzten arrisku handiko agente patogenoen azterketan, besteak beste.