Euskadin delituak egiten dituzten adingabeen kopurua % 11ra jaitsi da, eta justizia errestauratiboaren arrakasta % 73ra iritsi da
Arau-hausle gehienak 16 eta 17 urteko gizonezkoak dira, gehienak Euskadin jaiotakoak eta horietako % 28 atzerritarrak. Arau-hausleek erantzukizunak hartzea, biktimei eragindako kalteak konpontzea eta berriro delituak ez egitea ahalbidetzen dute justizia errestauratiboaren neurriek.
Euskadin gazte-justiziako neurriak aplikatzen zaizkien adingabeen berrerortze-tasa % 13tik % 11ra jaitsi da 2018 eta 2024 artean, Maria Jesus San Jose Eusko Jaurlaritzako Justizia eta Giza Eskubideetako sailburuak jakinarazi duenez. Horren aburuz, ezarritako neurrien % 73k emaitza positiboa dute, arau-hausleek erantzukizunak beren gain hartzea errazten dutelako, biktimei eragindako kaltearen ordaina errazten dutelako eta berriro delituak egiteko arriskua murrizten dutelako.
San Josek '2020-2024 Gazte Justiziaren V. Planaren' ebaluazioa aurkeztu du asteazken honetan Eusko Legebiltzarreko Justizia eta Giza Eskubideen Batzordean, eta planaren seigarren edizioaren ildo nagusiak aurreratu ditu.
Sailburuak gogorarazi duenez, Gazte Justiziaren V. Plana "gazte-justizia eraginkorra, prebentiboa eta hezitzailea bermatzeko diseinatu zen, sistema judizialarekin harremanetan jartzen den adingabe bakoitzaren errealitate indibidualera egokituta ".
Helburu horrekin, ebaluatutako aldian , adingabeek egindako 11.751 arau-hauste erregistratu ziren; horietatik 9.784 delituak izan ziren — lapurretak, lesioak eta etxeko eta generoko indarkeria, batez ere —, eta 1.967 delitu arinak.
Arau-hauste horien aurrean 3.611 neurri aplikatu ziren, batez ere zaintzapeko askatasunari, barneratzeei eta gizartearentzako prestazioei buruzkoak. Era berean, 2.738 zigor-epai eman ziren, eta 222 absoluzio-epai. Sailburuaren ustez, datu horiek erakusten dute planak "bete egin duela ebazpen judizialen betearazpen eraginkorra ziurtatzeko helburua, neurriak modu proportzionalean eta adingabe bakoitzaren beharretara egokituta aplikatuz".
Adingabe arau-hausleen profila
Adingabe arau-hausleen profilak erakusten duenez, gehienak 16 eta 17 urteko gizonezkoak dira, bere lehen delitua egin dutenak, "Euskal Autonomia Erkidegoan jaiotakoak gehienak", % 28 atzerritarrak badira ere. Gehienek arau-hauste bakarra egiten dute eta neurri bakarra hartzen dute, nahiz eta portzentaje handi batek hainbat esku-hartze eskatzen dituen, eta horrek agerian uzten du "erantzun egokitu eta malguen beharra".
San Josek azaldu duenez, Euskadik beste autonomia-erkidego batzuek baino "adingabe atzerritar arau-hausle gehiago du", eta horren faktoreetako bat da Euskadik "harrerarako eta babeserako gaitasun handiagoa duela", eta horren ondorioz, "profil ahul batzuk autonomia erkidego honetara iristen" direla.
Gainera, gogorarazi duenez, "adingabe migratzaile asko beren familia-sarerik gabe iristen dira, baita ibilbide oso gogorrekin ere "; hori dela eta, ospitaleratze eta arreta protokoloak" berrikusi eta eguneratu egingo dituzte. "Babes bera, eskubide eta betebehar berberak guztientzat, hemen jaiotakoak izan edo kanpoan jaiotakoak izan ", adierazi du.
Ebaluazioak erakusten du justizia errestauratiboaren garrantzia, 2.470 bitartekaritza egin baitziren aldi horretan, eta horietatik % 73k emaitza positiboa izan zuten. Bitartekaritza horiei esker, "adingabeei erantzukizuna egotzi ahal izan zaie, biktimei egindako kaltearen ordaina erraztu da eta berrerortzea murriztu da", kasu bakoitzeko banakako eta familiako faktoreei erreparatuta. Sailburuak adierazi duenez, mekanismo horrek, "erraza izan beharrean, konpromisoa eta ahalegina eskatzen du, hezkuntza eta erantzukizun pertsonala indartuz".
Zure interesekoa izan daiteke
Pradales lehendakariak euskararen funtzio praktikoa azpimarratu du, bere etorkizuna bermatzeko
"Hizkuntza bat bizirik dago, baldin eta emozioak, ezagutzak eta kultura transmititzeko balio badu", esan du lehendakariak Euskararen Egunean, eta gaineratu du hizkuntzek "tradizioak, historiak, ezagutza zientifikoa eta mundua ikusteko moduak gorde eta babesten" dituztela.
Euskal alderdi eta eragileek euskara babesteko deia egin dute
Abenduaren 3a Euskararen Nazioarteko eguna da eta Euskal Herri luze zabaleko alderdi politiko, sindikatu eta eragile askok euskara aldarrikatu dute, bakoitzak bere ikuspegitik, era batera edo bestera.
Bi pertsona seme-alaba adingabeak abandonatzeagatik atxilotu dituzte Bilbon
Polizia Nazionalaren arabera, gurasoak Marokotik Espainiara joan ziren alaba adingabearekin, eta bakarrik utzi zuten autobus batean. Autobus horrek Granadatik Bilbora eraman zuen, eta han bizi zen anaia adinez nagusia. Urte batzuk lehenago ere antzera abandonatu zuten, adingabea zenean.
Behera egin du gizarte-bazterketak Euskadin, baina gora egin du "hari batean" bizi direnen kopuruak
Foessa Fundazioaren (Caritas) azken txostenaren arabera, % 11,8ra arte murriztu da gizarte-bazterkeria Euskadin. Hala ere, nabarmen igo da integrazio prekarioan dagoen biztanleriaren segmentua, % 34,7ra iristen dena, eta murriztu egin da erabateko integrazioa duten etxekoen unitateen ehunekoa.
Albiste izango dira: Euskararen Nazioarteko Eguna, Nafarroaren eguna eta txerri izurria
Gaurkoan Orain-en albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
Osakidetzak Eleder Rios izendatu du Larrialdietako zuzendari
Osakidetzak Eleder Rios erizain bizkaitarra izendatu du Larrialdietako zuzendari, Pablo Buscaren ordez (osasun-arrazoiengatik utzi zuen kargua). Izendapenak ikuspegi asistentzial zuzena, lidergo berritzailea eta esperientzia ditu lehen lerroan.
Ospakizunekin batera, aldarrikapen ekitaldi ugarik beteko dute Euskararen Eguneko agenda
Dokumental eta ikus-entzunezkoen emanaldiak, bertso-saioak, jolasak edota hitzaldiak izango dira gure herri eta hirietan. Horrez gainera, ordea, euskarak bizi duen egoerarekin kezkatuta, hainbat elkarretaratze eta manifestazio deitu dituzte elkarte eta erakundeek, asteazken honetarako.
Influencerrak, euskararen hauspoak Z belaunaldian: “Edukiak euskaraz egiteak ateak zabaltzen dizkizu”
Luma Otaño tolosarrak 24 urte ditu, eta urte eta erdi inguru darama TikToken euskarazko edukiak sortzen. Gaur egun, 15 mila jarraitzailetik gora ditu sare sozial horretan. Alex Etxegibel elgoibartarrak, berriz, 18 urte ditu, eta, umorezko edukiak igotzen ditu, euskaraz. 30.000 jarraitzailerekin baino gehiagorekin, arrebarekin egindako bideoek arrakasta handia dute euskal herriko gazteen artean.
Gazteek gero eta euskara gehiago erabiltzen dute sareetan, eta euskal gizarteak hizkuntza inoiz baino gehiago babesten du
EITB Data txostenaren arabera, gero eta gazte gehiagok hitz egiten du euskaraz sare sozialetan: Gipuzkoako gazteen % 55ek erabiltzen dute euskara sareetan, eta Arabako hazkundea bereziki esanguratsua da (% 24tik % 36ra). Gainera, hizkuntzak % 65eko babesa du, datu historikoa da hori.