Zer ekarriko luke covid-19aren aurkako txertoen patenteen baliogabetzeak?
Covid-19ari aurre egiteko txertoen patenteak behin-behinean baliorik gabe uztearen alde agertu dira Ameriketako Estatu Batuak, eta iragarpen horrek itxaropen handia piztu du nazioartean. Indiak eta Hegoafrikak urrian eraman zuten proposamen hori Munduko Merkataritza Erakundera, baina orain arte herrialde aberatsenak aukera hori eztabaidatzeari uko egin diote.
Txertoak bezalako osasun produktuen gaineko eskubideak Munduko Merkataritza Erakundearen baitan egindako itun batean daude jasota. Patenteak bertan behera geratuz gero, produktu horiek ekoizteko formulak askatasunez kopiatzeko aukera -sortzaileari ordaindu gabe- zabalduko litzateke eta horrek txertoen ekoizpena handitzea ekarriko luke, orain baino enpresa-farmazeutiko gehiago arituko litzatekeelako lan horretan.
Patenteek 20 urteko indarraldia izan ohi dute, baina posible da enpresa batek beste konpainia farmazeutiko batekin akordioa egitea produktu generikoak ekoizteko. Hala egin zuten, adibidez, hiesari lotutako sendagaiekin.
Indiak eta Hegoafrikak egindako proposamena hasieratik babestu dute herrialde txiroenek; izan ere, munduan 1.100 milioi dosi jarri dira orain arte, eta herrialde horiek % 0,3 soilik jaso dituzte.
Kontra agertu dira, berriz, herrialde indartsuenak, besteak beste, AEB –orain jarreraz aldatu badu ere-, Europar Batasuna, Suitza, Japonia edota Australia. Esan gabe doa enpresa-farmazeutiko handienak herrialde horietakoak direla.
Garapen bidean dauden estatuek, giza eskubideen aldeko elkarteek eta gobernuz kanpoko erakundeek hilabete luzeak daramatzate patenteak baliogabetzeko eskatuz. Orain arte ez dute erantzunik jaso, baina Joe Biden presidente estatubatuarrak gaur egin duen iragarpenak ondorioak izan ditu: Europar Batasunak esan du aukera hori aztertzeko prest dagoela eta Errusiak jakinarazi du patenteak kentzearen alde dagoela.
Baina, zein ondorio ekarriko ditu?
RAC-1 irratian egindako elkarrizketa batean, German Velasquez Munduko Osasun Erakundeko sendagaien programako zuzendari ohiak ziurtatu du "mundu osoko herritarrak urtebetean immunizatuta" egongo liratekeela, txertoen patenteak bertan behera utziz gero.
Pozik hartu du Bidenen erabakia, baina, hala ere, proposamen hori gauzatzea "zaila" izango dela ohartarazi du.
Bere esanetan, patenteak kenduz gero, urtean 3.000 milioi dosi ekoiztetik, 14.000 dosi sortzera igaroko dira enpresa-farmazeutikoak.
"Txertoak baldin badaude, munduko biztanleria guztia urtebetean immunizatzea posible izango litzateke. Orain arte bezala jarraituz gero, hiru edo lau urte beharko ditu. Ameriketako Estatu Batuak eta Europar Batasuna immunizatuta egon arren, munduko gainerako herritarrak txertatuta ez baldin badaude, ez dira seguru egongo", adierazi du.
Bestalde, Mugarik Gabeko Medikuen erakundeak ere pauso garrantzitsutzat jo du Bidenen iragarpena, baina gogora ekarri du AEBk bere herritar guztiak immunizatzeko beste dosi badituela eta, hala ere, "500 milioi dosi soberan dituela".
Gauzak horrela, eta pandemiaren amaitu nahi badu, behar ez dituen dosi horiek guztiak Covax programaren bidez herrialde pobreenen esku jar ditzala eskatu dio Gobernu estatubatuarrari.
Zure interesekoa izan daiteke
Gabonetako meza San Pedroko basilikara itzuli da 30 urte baino gehiagoren ondoren
Leon XIV.ak Aita Santu gisa eman duen lehen Gabonetako mezaren buru izan da, eta agertoki historiko bat berreskuratu du: San Pedro basilika, 1994tik liturgia hori egiten ez zen lekua. Aita Santuak Gazako sufrimendua eta munduan dauden errefuxiatuena ekarri ditu gogora bere homilian.
Gutxienez hildako bat Gazan eta Israelek Libanon egindako eraso berriek eskualdearen krisia berpiztu dute
Palestinar bat hil da Israelgo Armadak jaurtitako tiroen ondorioz, Israelek Hamasi su-etena haustea leporatzen dion bitartean eta Libano hegoaldean Hezbolaren posizioak bonbardatzen dituen bitartean.
Gazarako su-etenak bueltan ekarri ditu Gabon ospakizunak Betleemera
Gazako inbasioak Gabon giroa itzali du Betleemen bi urtez, baina, su-etenak, ahula bada ere, ospakizunak bueltan ekarri ditu, kristau tradizionalen arabera, Jesus jaio zen hirira. Zuhaitz handia jarri dute berriro Natibitatearen elizaren inguruan, eta, urteetan egin duten bezala, eskauten desfilea egin dute hiriko kaleetan.
Greta Thunberg atxilotu dute Londresen, kartzelan dauden Palestine Actioneko kideen aldeko protesta batean
Greta Thunberg atxilotu dute Londresen, palestinar preso batzuk babesteko elkarretaratze batean; alegia, Palestine Actioneko zortzi militante gose greban babesteko kontzentrazioan.
Siriako agintariek eta milizia kurduek elkarri leporatzen diote 2 hildako eta hainbat zauritu utzi dituzten erasoen ardura
Bi aldeek elkarri leporatzen diote indar kurduak Siriako Estatuan sartzeko akordioa hautsi izana. Bitartean, liskarrak gero eta ugariagoak dira.
Errusiako Estatu Nagusiko operazio burua hil dute Moskun, bonba-auto batekin egindako atentatu batean
Hasiera batean, Errusiako Instrukzio Batzordeak Ukrainako inteligentziari egotzi dio erasoa.
IRAren garaitik inoiz izan den gose greba luzeena egiten ari dira Palestina Actioneko kideak Erresuma Batuko kartzeletan
Gose greban denbora gehien daramatenak Amy Gardiner-Gibson eta Qesser Zuhrah dira, 50 egun, eta oso ahul daude. Justizia ministroarekin bilera eskatu dute euren abokatuek baina Gobernuak ezezkoa eman die.
Israelek beste 19 kokaleku legeztatu ditu Zisjordanian
Kolonoguneak legez kanpokoak dira nazioarteko araudiaren arabera, baina Netanyahuren gobernuak urteak daramatza estatus legala ematen; dagoeneko 69 kokaleku legeztatu ditu 2022tik. Hamasek "urrats kolonialtzat" jo du erabakia, eta "Palestinako lurraldea arpilatu" nahi izatea egotzi dio Israeli.
AEBk hirugarren petrolio-ontzi bat atxiki du Venezuelan
Bigarren ontzia abordatu ondoren, Venezuelako Gobernuak "pirateria" ekintzatzat jo du gertaera, eta tripulazioaren "bortxazko desagerpena" ere salatu du. Nazio Batuen Segurtasun Kontseiluak bilera egingo du datorren asteartean, hilaren 23an, egoera aztertzeko.
130.000 pertsona inguru argindarrik gabe geratu dira San Frantziskon
Pacific Gas and Electric (PG & E) konpainiak zabaldu duenez, 130.000 pertsona inguru argindarrik gabe geratu dira San Frantziskon (AEB), eta egoera konpontzeko lanean ari dira. Garraio publikoa eten egin da eta hainbat tokitan semaforoak ez dira martxan egon. Horrek zailtasunak eta atzerapenak eragin ditu trafikoan. Agintariek kaltetutako eremuetara ez joateko eskatu diete herritarrei, eta behar-beharrezkoa denean soilik jotzeko larrialdi zerbitzuetara.