COP28ko akordioaren giltzarriak: "trantsizioa", karbono neutraltasuna jomugan
Zaila da oso Dubaiko COP28ko klimaren goi bileran adostutako akordioa hitz gutxitan azaltzea. Diplomazia ariketa nabarmena egin dute sinatzaileek, 21 orrialdetan barrena, 200 herrialderen eskakizunak asebetetzen. Negoziatzaileak, ekilibristak bailiran, petrolio herrialde ekoizleen (LPEE, Lurralde Petrolio Esportatzaileen Erakundeko herrialdeak, batez ere Saudi Arabia) eta 100 herrialde baino gehiagok "harago" joateko eskeak testu bakarrean bildu dituzte.
Adierazpenak letra txiki asko du, eta asmoak nola finantzatuko diren zehaztasun gutxi ematen ditu.
Honako hauek dira hartutako konpromiso garrantzitsuenak:
1). Halako testu batean lehen aldiz, "erregai fosilak" hitzak ageri dira Balantze Globala deitu duten horretan. Zientzialarien arabera, erregai mota horiek dira klima larrialdiaren erantzule nagusiak. Adierazpenean ikatza, petrolioa eta gasa erabiltzen uzteko "trantsizioa" proposatu dute, azken bi horien inguruko hitzez hitzezko aipamenik ez badago ere. Erregai fosilak atzean uzteko bide hori modu "ordenatuan eta berdinzalean" egin behar dela zehaztu dute, gainera.
2). Parisko Akordioan ezarritako muga ez gainditzeko "berotegi efektuko gasen isuriak modu sakon, arin eta iraunkorrean murriztu behar dira", sinatzaileen ustez. Hartara, berotze globalak ezin du 1,5 graduko langa igaro (industrializazioaren aurreko batez besteko tenperaturarekin alderatuta).
3) Ildo beretik, karbono dioxidoaren isuriak gutxitzen jarraitzeko konpromisoa berretsi dute. 2030erako (hamarkada hau "kritikoa" dela aitortu dute testuan) % 43 murriztu beharko lirateke, eta % 60 2035erako. 2050ean karbono neutraltasuna dute helburu (zero isuri garbi).
4). Karbono dioxidoa ez diren beste gasen isuriek ere behera egin beharko lukete 2030erako, metanoarenak, adibidez.
5). Datorren hamarkada jomugan, bi helburu ezarri dituzte: energia berriztagarrien ahalmena hirukoiztea, eta eraginkortasun energetikoaren batez besteko tasa bikoiztea.
6). Isuri apaleko edo zero isuriko teknologiak bultzatzeko deia egin dute. Horien artean aipatu dituzte, berriztagarriez gain, energia nuklearra, karbonoa xurgatu eta biltzeko sistemak eta isuri apaleko hidrogenoa ekoiztea, batez ere deskarbonizatzeko zailak diren sektoreetan.
7). Errepideko garraioaren isuriak jaisteko deia ere egin dute, zero isuriko ibilgailuak edo azpiegiturak erabilita.
8). Erregai fosilei "alferrik" emandako laguntzak kentzeko eskatu dute, ez dutelako trantsizio ekologiko berdinzale bat bermatzen.
Albiste gehiago mundua
Trumpek dio badakitela non dagoen Jamenei, baina ez dutela "oraingoz" hilko: "Jomuga erraza da"
"Gure pazientzia agortzen ari da", azpimarratu du AEBko presidenteak, eta Irani "baldintzarik gabe amore emateko" eskatu dio.
Aire erasoek ez dute etenik Israelen eta Iranen artean
Gaur arratsaldean Iranek alarma antiaereoak piztu ditu Israelgo hegoaldean, ostiraletik egindako hamargarren erasoan. Iranen ere, bonbardaketak izan dira berriro Teherango kaleetan.
Zer dakigu Trumpek bere izenarekin martxan jarri nahi duen telefono zerbitzuari buruz?
Ameriketako Estatu Batuetako presidenteak 'Trump' eta 'T1' markak erabiltzea eskatu du telekomunikazio, dispositibo mugikor eta telefono sektoreetan.
Melissa Hortman Minnesotako kongresista demokrataren hilketaren susmagarria atxilotu dute
Hortmanez gain, senarra ere hil zuen Vance Boelter susmagarriak. John Hoffman senatari estatala eta haren emaztea ere zauritu zituen erasoan.
Gutxienez 51 gazatar hil dituzte giza-laguntza banatzeko gune batean, Gaza hegoaldean
Agintariek adierazi dutenez, gainera, 200dik gora zauritu daude, horietatik 20 larri. Israelek berak eta Ameriketako Estatu Batuek babesten dute fundazioa janari-kaxen banaketa egiten hasi zenetik izan den kopururik handiena da.
New York Timesen ikerketa baten arabera, Leon XIV aita santuak Kantabriako sustraiak ditu
Ikerketak azaldu du hamaikagarren belaunaldiko lau herenaitonamonak Isla herriko kapareak zirela XVI. mendean.
Trumpek G7 goi-bilera utzi du, amaitu baino lehen, Israelen eta Iranen arteko gatazkagatik
Karoline Leavitt Etxe Zuriko bozeramaileak sare sozialetan iragarri duenez, Trumpek ez du bilerarik egin Claudia Sheinbaum Mexikoko presidentearekin, ezta Volodímir Zelenski Ukrainako buruzagiarekin, aurreikusita zegoen bezala.
Israelek Irango telebista publikoa bonbardatu du, Teherango auzo batzuk husteko agindu ostean
Israelek Teherango bizilagunei berehala alde egiteko eskatu die, erasoak hasiko zituztela ohartaraziz. Iranek ere Tel Aviveko auzo batzuetako biztanleei bertatik alde egiteko abisatu die.
Iranek Israelekin duen gatazkari amaiera eman nahi dio, 'The Wall Street Journal' AEBko egunkariaren arabera
Hori bai, bada Teheranek mahai gainean jarri duen baldintza garrantzitsu bat: Washingtonek ez dezala bat egin Israelen erasoekin modu aktiboan. Egunkari estatubatuarrak "Europako eta Ekialdeko iturriak" aipatzen ditu.
Gutxienez bost pertsona hil dira Israelen Iranen erasoengatik
Bestalde, Irango Osasun Ministerioko bozeramaileak baieztatu du 224 pertsona hil direla Israelen erasoen ondorioz. Bitartean, Israelek eta Iranek akordioa lortzeko "aukera asko" daudela adierazi du Donald Trumpek.