Neandertalen gorpuzkiak berraurkitu dituzte Barandiaranek egindako aurkikuntzetan
Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) adituek zuzendutako nazioarteko talde batek Neandertalgo gizakien bi esne-hortz, indibiduo heldu baten beste gorpuzki bat eta burezur zati bat berraurkitu dituzte fosilen bilduma zahar batean. Euskadin sekula identifikatutako neandertal gorpuzki kopuru handiena da.
Asier Gomez-Olivencia EHUko Paleontologia eta Estratigrafia departamentuko Ramon y Cajal ikertzaileak jakitera eman duenez, gorpuzkiak Jose Miguel de Barandiaran prehistorialariak aurkitu zituen 1967 eta 1974 artean egindako indusketetan Axlorren, Diman (Bizkaia).
Orain arte, hiru fosil neandertalen berri zuten Gipuzkoako eta Bizkaiko aztarnategietan. Gainera, Bilboko Arkeologi Museoak Axlorreko hiru hortz zituen ikusgai orain arte. Horiek Neandertalgo gizakienak zirela uste zuten, baina ikerketa berriak Homo sapiensen gorpuzkiak direla baieztatu dute. Joseba Rios-Garaizar Giza Garapeneko Ikerketa Zentro Nazionaleko (CENIEH) kideak zuzendu du lantaldea, Gomez-Olivenciarekin batera.
Aurkikuntza berria egin duen proiektua, "apur bat, halabeharrez" abiatu zela onartu du Gomez-Olivenciak. Europan desagertutako kanido baten fosilak topatu nahi zituen egitasmo batekin hasi ziren lanean.
Esne-hortzak. Irudia: EFE/HU/Asier Gomez-Olivencia
"Helburu horrekin Barandiaranek Axlorren egindako indusketak berriz aztertzen hasi ginen, eta ezusteko batzuk aurkitu genituen", gogorarazi du Gomez-Olivenciak.
Aurrena neandertalen mozketa markak zituzten arrano beltz, bele, katamotz eta otso hezur batzuekin tupust egin zuten; aurkikuntza "aparta" zen; izan ere, "mota horretako aurrena zen" Kantauri isurialdean.
"Giza esne-hortz bat topatzea bigarrena izan zen", zehaztu du adituak. Azken aurkikuntza honek "nazioarteko ikerketa talde bat osatzera" bultzatu zuela argitu du, "bilduma zaharra sakonago berriz aztertzeko".
Ikerketaren emaitzak American Journal of Physical Anthropology aldizkari ospetsuak argitaratuko ditu. University College of London, Pariseko Museum National d'Histoire Naturelle, Madrileko Complutense, Bartzelonako Autonoma eta Ikerbasque ikerketa zentroko adituek parte hartu dute, EHUren koordinazioarekin.
Arrano beltzaren (Aquila chrysaetos) izterrezur zatia. Irudia: EFE
Teknologia berriei esker, Arkeologi Museoko hiru hortzak Homo sapiensenak direla egiaztatu ahal izan dute, nahiz eta 40 urtez neandertalenak zirela pentsatu.
Hala ere, "ezustekorik" handiena zain zuten oraindik; izan ere, Barandiaranen bilduma zaharrean neandertalen gorpuzkiak gordetzen zituen museoak: esneko ebakortz eta atzeko hagin bat, heldu baten ebakortz bat eta adin txikiko baten hezur parietalaren zati bat.
Gomez-Olivenciaren arabera, "neandertalak ulertzeko" Axlorreko aztarnategiaren "garrantzia handia" agerian utzi dute aurkikuntza berriek.
Zure interesekoa izan daiteke
26 urteko kartzela-zigorra ezarri diote hiru adingaberi sexu-erasoa egiteagatik akusatutako masajistari
Joan den irailean egindako epaiketan, Fiskaltzak eta biktimen eta haien senideen akusazio partikularrek 45 urteko espetxe-zigorra eskatu zuten gizon horrentzat.
Sei urteko kartzela zigorra ezarri diote Eric Olhats entrenatzaile ohiari, adingabeei sexu-erasoak egiteagatik
Espetxe zigorraz gain, Aviron Bayonnaiseko entrenatzaile eta Realeko behatzailea izandakoak ezingo du adin txikikoekin lan egin eta kirol eremuetara joateko debekua ere jarri diote. Epaiaren berri izan ondoren, Alain Larrea defentsa abokatuak ez du baztertu helegitea jartzea.
Auto-ilara luzeak Txorierriko igarobidean, Erandion zortzi ibilgailuk talka egin dute eta
Ibilgailuek ezkerreko erreia oztopatzen dute Erletxetara bidean, eta istripuak Arrontegiko eta Artatzako zirkulazioan du eragina.
Eric Olhatsek adingabeei sexu-erasoak egin izana ukatu du epailearen aurrean, Baionan
1997-2022 urte artean sei adingaberi sexu-erasoak egitea leporatuta, gaur epaitu dute Aviron Bayonnaisen entrenatzaile eta Realaren ikuskatzaile ohia. 10 urteko espetxe-zigorra eta 150.000 eurorainoko isuna jaso dezake.
Dermatosi nodular kutsakorra zabaltzea eragozteko neurriak zorroztu ditu Jaurlaritzak
Joan den hilean hartutako neurriei bi gehituko zaizkie. Besteak beste, EAEra beste toki batzuetako ustiategietako behi-aziendak iristen direnean, albaitari ofizialen zaintzapean egongo dira 21 egunez.
DYAko presidente ohiaren iruzurra egiaztatu dute lekukoek, akusazioaren ustez
Epaiketak asteartean jarraituko du bi auzipetuen deklarazioarekin, eta ondoren aldeek behin betiko txostenak aurkeztuko dituzte.
Osasun teknikariek laugarren greba eguna izan dute Europako kideekin parekatzeko helburuarekin
Goi-mailako teknikariek eta osasun-espezialistek laugarren greba eguna izan dute Estatu osoan, Europan unibertsitate-graduak diren titulazioak Espainiar estatuan Lanbide Heziketa bidez eskuratzen dituztela salatzeko. Horrez gain, Erizaintzako tratamendu eta jarraipeneko lanbideetatik bereizitako profil profesional bat aitortzeko eskatzen dute.
Osakidetzak iaz baino % 11 txerto gehiago jarri ditu, eta gripearen aurka immunizatzeko deia egin du
75 urte baino gehiago edo gaixotasun kronikoren bat dutenek, nahi izanez gero, zita eskatu dezakete gripearen eta covidaren aurkako txertoa hartzeko.
Ikertu gisa deklaratu duen ertzainak ukatu egin du Amaya Zabarteri buruan ostikoa eman izana
Iazko martxoan, Realak eta PSGk jokatu zuten partidan ertzainek foam pilotak jaurti eta zauriak eragin omen zizkieten bi emakumeen salaketen instrukzioak beste pauso bat eman du gaur. Familiek behin eta berriro eskatu dituzten ertzainen deklarazioak hasi dira Donostian.
GOIDIaren biktimak: "Gure senideak ez zituen klimak hil, kudeaketa txarrak eta zientziarekiko errespetu faltak baizik"
GOIDIAren Biktimen Elkartearen presidenteak, Rosa Alvarezek, deitoratu egin du Kongresuko ikerketa-batzordeak kondenatzeko legezko baliorik ez izatea, eta, "garaipen soziala" dela esan duen arren, azpimarratu du oraindik pauso handi bat geratzen dela emateko: Mazon espetxera bidaltzea.