Neandertalen gorpuzkiak berraurkitu dituzte Barandiaranek egindako aurkikuntzetan
Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) adituek zuzendutako nazioarteko talde batek Neandertalgo gizakien bi esne-hortz, indibiduo heldu baten beste gorpuzki bat eta burezur zati bat berraurkitu dituzte fosilen bilduma zahar batean. Euskadin sekula identifikatutako neandertal gorpuzki kopuru handiena da.
Asier Gomez-Olivencia EHUko Paleontologia eta Estratigrafia departamentuko Ramon y Cajal ikertzaileak jakitera eman duenez, gorpuzkiak Jose Miguel de Barandiaran prehistorialariak aurkitu zituen 1967 eta 1974 artean egindako indusketetan Axlorren, Diman (Bizkaia).
Orain arte, hiru fosil neandertalen berri zuten Gipuzkoako eta Bizkaiko aztarnategietan. Gainera, Bilboko Arkeologi Museoak Axlorreko hiru hortz zituen ikusgai orain arte. Horiek Neandertalgo gizakienak zirela uste zuten, baina ikerketa berriak Homo sapiensen gorpuzkiak direla baieztatu dute. Joseba Rios-Garaizar Giza Garapeneko Ikerketa Zentro Nazionaleko (CENIEH) kideak zuzendu du lantaldea, Gomez-Olivenciarekin batera.
Aurkikuntza berria egin duen proiektua, "apur bat, halabeharrez" abiatu zela onartu du Gomez-Olivenciak. Europan desagertutako kanido baten fosilak topatu nahi zituen egitasmo batekin hasi ziren lanean.
Esne-hortzak. Irudia: EFE/HU/Asier Gomez-Olivencia
"Helburu horrekin Barandiaranek Axlorren egindako indusketak berriz aztertzen hasi ginen, eta ezusteko batzuk aurkitu genituen", gogorarazi du Gomez-Olivenciak.
Aurrena neandertalen mozketa markak zituzten arrano beltz, bele, katamotz eta otso hezur batzuekin tupust egin zuten; aurkikuntza "aparta" zen; izan ere, "mota horretako aurrena zen" Kantauri isurialdean.
"Giza esne-hortz bat topatzea bigarrena izan zen", zehaztu du adituak. Azken aurkikuntza honek "nazioarteko ikerketa talde bat osatzera" bultzatu zuela argitu du, "bilduma zaharra sakonago berriz aztertzeko".
Ikerketaren emaitzak American Journal of Physical Anthropology aldizkari ospetsuak argitaratuko ditu. University College of London, Pariseko Museum National d'Histoire Naturelle, Madrileko Complutense, Bartzelonako Autonoma eta Ikerbasque ikerketa zentroko adituek parte hartu dute, EHUren koordinazioarekin.
Arrano beltzaren (Aquila chrysaetos) izterrezur zatia. Irudia: EFE
Teknologia berriei esker, Arkeologi Museoko hiru hortzak Homo sapiensenak direla egiaztatu ahal izan dute, nahiz eta 40 urtez neandertalenak zirela pentsatu.
Hala ere, "ezustekorik" handiena zain zuten oraindik; izan ere, Barandiaranen bilduma zaharrean neandertalen gorpuzkiak gordetzen zituen museoak: esneko ebakortz eta atzeko hagin bat, heldu baten ebakortz bat eta adin txikiko baten hezur parietalaren zati bat.
Gomez-Olivenciaren arabera, "neandertalak ulertzeko" Axlorreko aztarnategiaren "garrantzia handia" agerian utzi dute aurkikuntza berriek.
Zure interesekoa izan daiteke
Harrera jendetsua egin diete Baionan Olentzerori eta Mari Domingiri
Ohiturari jarraikiz, Errobi ibaian barrena traineruz heldu dira Lapurdiko hiriburura. Opariak ez ezik, euskara eta itxaropena ere ekarriko dituztela azpimarratu dute biek ala biek.
Negu astronomikoa igande honetan hasiko da eta bi eklipse izango ditu
Urtaro berria abenduaren 21eko 16:03an hasi eta martxoaren 20an amaituko da, udaberria hastearekin batera. Eklipseak ez dira Euskal Herritik ikusgai izango.
Bizileku irtenbide bat eskatu dute Gasteizen asilo bila dauden Maliko pertsonentzat
Gaur egin duten protestako bozeramaileetako batek manifestu bat irakurri du, eta gogorarazi du maliar horiek gerratik eta pobreziatik ihes egiteko atera zirela beren herrialdetik, eta itxaron egin behar dutela asilo eskaera izapidetzeko, "gehienetan, urteak atzeratzen direlako gestioak".
Ireki dute berriro AP-1 errepidea, kamioi baten istripuagatik itxita egon ostean
Kamioi batek su hartu du AP-1 errepidean, Iruraiz-Gaunan (Araba), eta errepidea itxi behar izan dute Irungo noranzkoan.
Hemen da San Tomas, urteko feria nagusia
Bilbok eta Donostiak urteko azokarik garrantzitsuenetako bat ospatuko dute igande honetan. Aterkia ezinbestekoa izango da egunean zehar, fronte batek prezipitazioak utziko baititu.
Gabonetako azokak, bogan: zergatik dute horrenbeste arrakasta?
Gabonetako merkatuak ugaldu egin dira eta tokiko testuingurura egokitu dira. Nola azaltzen da boom hori eta zer esaten digu Gabonetako tradizioen eta erritualen eraldaketari buruz? Hainbat aditu eta profesionalekin hitz egin dugu eta jendearen iritzia jaso dugu.
Ikusmin handia EITBren Bilboko egoitzan, Olentzero eta Mari Domingi agurtzeko eta azken gutunak emateko
Haurren gutunak jasotzen eta haiekin argazkiak egiten izan dira biak ostiral arratsaldean, Bilboko kaleetan zehar kalejira egin aurretik. Abenduaren 23an izango da, eta zuzenean jarraitu ahal izango da streaming bidez eitb.eus-en, 18:30ean, Anabel Arraizaren eta Aritz Mendiolaren kontakizunarekin. Emanaldia asteazken arratsaldean emitituko da ETB1en.
Migrazioa delinkuentziarekin eta zerbitzu-abusuarekin lotzen dutenen kopurua jaitsi da
Ikuspegi Immigrazioaren Euskal Behatokiak egindako azterlan baten arabera, euskal herritarren % 10ek baino gutxiagok aipatzen du immigrazioa herrialdeko arazo nagusietako gisa, eta % 2,7k baino ez dio modu pertsonalean eragiten diola.
Gipuzkoako Auzitegiak absolbitu egin ditu haurra hiltzen saiatzeagatik akusatu zituzten gurasoak
Gipuzkoako Probintzia Auzitegiak absolbitu egin ditu gurasoak, haurra hiltzen saiatzeagatik akusatu ostean; ondorioztatu du ezin izan dela frogatu, neskatoaren lesioek jatorri traumatikoa zutenik edo kolpe baten ondorio zirenik.
3I/ATLAS kometa Lurrera ahalik eta gehien hurbildu da, eta ezustekorik gabe urruntzen ari da
Zientzialari errusiarrek baztertu egin dituzte, berriro ere, estralurtarren ustezko ontzi bat zela zioten teoriak.