Joan Mari Torrealdai, euskaltzalearen borrokaren eta bizinahiaren eredua
Joan Mari Torrealdai (Forua, 1942) euskaltzain, soziologo, kazetari eta idazleak, euskarak jasandako erasoak eta zentsura izan zituen aztergai sarri. Euskaltzain urgazle, euskaltzain oso eta euskaltzain emeritu izan zen. Baita Jakin aldizkariko zuzendaria eta Euskaldunon Egunkariako kontseilari delegatua ere.
Arantzazuko santutegian ikasketa frantziskanoak egin eta Toulousen Teologian lizentziatu bazen ere, erlijio-ordena utzi zuen. Gerora, Parisen Gizarte Zientzietan (Soziologia) lizentziatu zen eta beranduago, Euskal Herriko Unibertsitatean, Informazio Zientzietan, non fakultateko lehen euskarazko doktorego tesia aurkeztu zuen: Euskal Telebista eta euskara.
Urte luzez Jakin aldizkariko zuzendari izan zen, bi arotan, 1964etik 1969ra eta 1977tik Lorea Agirreri 2014ean lekukoa eman zion arte.
Euskararen mundua izan zuen aztergai bizitza osoan eta euskal hizkuntzaren inguruko lan ugari argitaratu zituen: Euskal idazleak, gaur (1977), XX. mendeko euskal liburuen katalogoa (1993), El libro negro del euskera (1998), Asedio al euskera. Más allá del libro negro (2018) eta De la hoguera al lápiz rojo, besteak beste.
Euskararen eta euskal kulturaren defentsan, kritikotasunez heldu izan dio beti Torrealdaik euskararen eta komunikabideen alorrari: "tesia egin nuenean gerora gertatu dena baino esperantza handiagoa nuen, ETB2k ETB1 indartzera eta osatzera etorri behar zuen, eta ez dut ikusi hori gertatu denik", adierazi zuen ETB1eko Gure Kasa saioan.
Euskara estandarraren defendatzaile sutsua ere izan zen Torrealdai, eta horrela adierazi zion Xabier Madariagari Ur Handitan saioan: "Herri normalizatu bat izan nahi badugu, kultura bat behar dugu, edizio bat behar dugu, aldizkari batzuk behar ditugu, komunikabide batzuk behar ditugu… ezin dugu pentsatu bakoitzak bere euskararekin […] euskaldun zaharrek eta euskaldun berriek ulertuko duten hizkuntza bat behar dugu".
Bere bizitzako pasarte beltzenak Egunkaria kasuarekin du zerikusia. Euskaldunen Egunkariako kontseilari delegatua zela, 2003ko otsailaren 20an, Guardia Zibilak atxilotu egin zuen Egunkariako beste kide batzuekin batera.
Sobera ezagunak diren torturak jasan zituen atxilo zen bitartean eta aske utzi zuten. 2010ean epaileak absolbitu zituen Torrealdai eta kasuan auzipetutako gainerakoak.
5 urte pasa zituen "tortura" hitza erabili ezinda, 2008an erabili zuen lehen aldiz EiTBko saio batean. Ordutik hamaika aldiz hitz egin zuen Guardia Zibilaren eskuetan jasandakoaz eta sarritan salatu zuen ez zitzaiela biktima gisa aitortu.
Baionan egindako nazioarteko konferentzia batean, 2015ean, minbizia zuela iragarri zuen eta gaitza torturekin zuzenki lotuta zegoela adierazi zuen. Garazi Torrealdaik, bere alabak, Euskaldunon Egunkariaren itxiera, 15 urte dokumentalean adierazi zuen Joan Mari Torrealdaik, torturekin, mina eta beldurra barru barruraino sartu zizkiotela esaten zuela. Hezur-muineko minbizia izan zen diagnostikatu ziotena. Dokumental berdinean, Imanol Querejetak, Joan Mariren psikiatra, bide beretik doazen adierazpenak egin zituen: "Nik nolabait aurreratu nion, izan ere, trauma edo estres kronikoaren ondorioa gaitz fisikoak izaten dira".
Zure interesekoa izan daiteke
Ikusmin handia EITBren Bilboko egoitzan, Olentzero eta Mari Domingi agurtzeko eta azken gutunak emateko
Haurren gutunak jasotzen eta haiekin argazkiak egiten izan dira biak ostiral arratsaldean, Bilboko kaleetan zehar egingo duten kalejiraren aurretik. Abenduaren 23an izango da hori, eta zuzenean jarraitu ahal izango da streaming bidez eitb.eus-en, 18:30etik aurrera, Anabel Arrizaren eta Aritz Mendiolaren kontakizunarekin. Emanaldia asteazken arratsaldean emitituko da ETB1en.
Migrazioa delinkuentziarekin eta zerbitzu-abusuarekin lotzen dutenen kopurua jaitsi da
Ikuspegi Immigrazioaren Euskal Behatokiak egindako azterlan baten arabera, euskal herritarren % 10ek baino gutxiagok aipatzen du immigrazioa herrialdeko arazo nagusietako gisa, eta % 2,7k baino ez dio modu pertsonalean eragiten diola.
Gipuzkoako Auzitegiak absolbitu egin ditu haurra hiltzen saiatzeagatik akusatu zituzten gurasoak
Gipuzkoako Probintzia Auzitegiak absolbitu egin ditu gurasoak, haurra hiltzen saiatzeagatik akusatu ostean; ondorioztatu du ezin izan dela frogatu, neskatoaren lesioek jatorri traumatikoa zutenik edo kolpe baten ondorio zirenik.
3I/ATLAS kometa Lurrera ahalik eta gehien hurbildu da, eta ezustekorik gabe urruntzen ari da
Zientzialari errusiarrek baztertu egin dituzte, berriro ere, estralurtarren ustezko ontzi bat zela zioten teoriak.
Lau gaztetik batek frankismoari buruzko pertzepzio positiboa du
Egonkortasun ekonomikoa eta gizarte-ongizatea ekarri zituela iritzi diote, azken Deustobarometro Sozialaren arabera. Etxebizitza eskuratzea da euskal gizartearen arazo Nagusia.
Guardia Zibilak erietxera eraman ditu Beloradotik joandakoekin Urduñan bizi ziren mojetako bost, osasun-baldintza kaxkarretan zeudelakoan
Ostegun honetan Santa Klarako monastegitik 87 eta 101 urte arteko bost moja atera dituzte eta Basurtuko erietxera eraman dituzte azterketa egitera, epailearen aginduz. Guardia Zibilak jakitera eman duenez, emakumeak osasun-baldintza txarretan bizi zirela egiaztatu ahala izan dute. Adierazpen horiek gezurtatzeko helburuz, etxeko mojetako batek sareetan zabaldu ditu eraikin barruko irudiak.
Fiskalak erretiratu egin ditu Zestoako akusatu nagusiaren aurkako akusazio guztiak, eta gainerako bostentzat isuna eskatu du
Salatzailearen bikotekide ohiaren deklarazioa entzun ostean, fiskalak frogatutzat jo du gizonarekiko beldur gaindiezina izan zuela eta zigor eskaerak aldatu ditu. Absoluzioa eskatu du akusatu nagusiarentzat eta gainerakoentzat, berriz, espetxe zigorra beharrean isunak eskatu ditu hertsatze delituagatik.
Moto gidari bat zauritu da Donostian, GI-20an hainbat ibilgailuren artean izandako istripuan
08:00ak aurretik izan da ezbeharra eta errepidea itxita gelditu da momentuan, auto ilara luzeak eraginez. Geroxeago zabaldu ahal izan dute erreietako bat.
Gabonak, inoiz baino garestiago: trikimailuak eta alternatibak, gure menua merkatzeko
Arkumea, bisigua, turroia, ostrak, anana... Gabonetan pairatzen dugun prezioen gorakadaren ondorioz, produktu batzuk gure mahain izatea ia ezinezkoa izaten da. Baina ez etsi, alternatiba goxoak egon badaude gure Gabonetako menua hain garestia ez izateko.
Elkartasun uholde bati esker, EITB Maratoiak 361.665 euro batu ditu zahartze osasuntsuaren aldeko ikerketarako
Beste urte batez, ehunka pertsonak eta erakundek euren onena eman dute zahartze osasungarria ikertzeko dirua biltzeko. Guztira, egun osoan zehar, EITB Maratoiak 361.665 euro batzea lortu du, eta kopuru horrek hazten jarraituko du datozen egunetako dohaintzei esker.