Jaiotzak % 1,3 gutxitu ziren 2023an Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan
Iaz 13.453 haur jaio ziren Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan; 2022an baino % 1,3 gutxiago, Eustatek argitaratutako datuen arabera.
Bizkaia izan da beherakada handiena izan duen lurraldea (% -2,8), eta haren atzetik, Araba (% -2,2). Gipuzkoan, aldiz, % 1,3ko igoera izan da. Jaiotza kopurua 6.671, 2.216 eta 4.566ekoa izan ziren, hurrenez hurren.
Hilabetez hilabete begiratuta, gehienetan jaiotza-kopuruak behera egin duela ikus daiteke, hiru hiletan izan ezik (iraila, urria eta apirila). Horietan jaiotzak % 8,4, % 8,1 eta % 0,5 igo dira, hurrenez hurren.
Amen adinari erreparatuz gero, gehienek ( % 79,1ek) 30 urte edo gehiago zituzten. Jaiotza kopuru handiena 30 eta 34 urte bitarteko emakumeei dagokie; osotasunaren % 34,5 dira. Bigarren talde ugariena, 35 eta 39 urte bitarteko amen jaiotzek osatzen dute; % 33,4 dira. 40 urte edota gehiagoko amen taldea % 11,2 da; aurreko urtekoa baino 0,5 puntu baxuagoa.
Bestetik, 25-29 urteko amen jaioberrien kopurua % 13,9 da, eta 20-24 urtekoena % 5,8. Azkenik, ama nerabeak guztizkoaren % 1,3 izan ziren, 2022an baino hamarren bat handiagoa.
Amen batez besteko adina 33,4 urtekoa izan zen, aurreko urtekoa (33,6) baino pixka bat txikiagoa. Hala ere, balio hori 34,5 urtera igo da Espainiako nazionalitatea dutenen artean, eta 31,1 urtera atzerriko nazionalitatea duten amen artean. Lehen haurra izan duten amen batez besteko adina, berriz, 32,4 urtekoa izan zen.
Ama horien jatorrizko herrialde nagusiak honako hauek izan ziren: Maroko (724 ama), Kolonbia (503), Nikaragua (290), Errumania (204), Pakistan (193), Paraguai (184), Honduras (178), Aljeria (171), Bolivia (160), Peru (149), Venezuela (132), Nigeria (120), Ekuador (120), Brasil (117) eta Senegal (106).
Atzerriko ama guztien % 48,8k Amerikako herrialderen bateko nazionalitatea du, % 29,9k Afrikakoa eta % 11,4k Europakoa.
Emakume atzerritarrek Espainiako nazionalitatea dutenek baino adin goiztiarragoan izan dituzte lehen seme-alabak: kasuen % 40,3an 30 urte baino gutxiagorekin izan dira, eta Espainiako nazionalitatea duten amen kasuan, berriz, % 11,7an. Ildo horretan, Espainiako nazionalitatea duten ama primarioen batez besteko adina 33,6 urtekoa da, eta atzerriko nazionalitatea duten amena, berriz, 29,4 urtekoa.
Horrez gainera, Eustaten txostenean azaltzen denez, 2023an ezkontzatik kanpoko jaiotzak 6.797 izan ziren, hau da, jaiotza guztien % 50,5, eta 2022an, berriz, % 51. Duela 10 urte, 2013an, ezkontzatik kanpo jaiotakoen ehunekoa % 37,9 izan zen.
Jaiolekuari dagokionez, nabarmentzekoa da jaiotzen % 92,5 ospitale publikoetan izan zirela, % 6,8 ospitale pribatuetan eta % 0,6 etxean. Erditzeak 13.296 izan ziren; horietatik 13.084 bakunak, 211 bikoitzak eta 1 hirukoitza. Erditze guztietatik 796 goiztiarrak izan ziren (% 5,9).
Albiste gehiago gizartea
Euskal Selekzioak eta Palestinak lagunarteko futbol partida jokatuko dute San Mamesen azaroaren 15ean
Espainiako agintarien arabera, ez da kirol ekitaldi huts bat izango, eta Palestinan pairatzen ari diren "giza eskubideen urraketa guztiak" ikusarazteko ere baliatuko dute lagunartekoa.
Baso-sute arriskua oso handia izango da Nafarroan ostegunetik larunbatera
Aurreikuspenen arabera, arriskua nabarmen murriztuko da larunbateko azken orduan, prezipitazio-fronte bat sartuko baita.
Euskararentzat "arkitektura juridiko berria" eskatu du Kontseiluak, "langile publikoek euskararen ezagutza izatea" bermatzeko
Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bagera Donostiako euskaltzaleen elkarteak deituta, bilkura egin dute, arratsaldean, Donostiako epaitegi batek euskararen aurka kaleratu berri duen epai bat salatzeko. Idurre Eskisabel Kontseiluko idazkari nagusiaren hitzetan, "ezinbestekoa da euskarari behar duen arkitektura juridiko berria eskaintzea", "botere judizialetik ezarritako blokeoa gainditzeko".
Palestinaren aldeko mobilizazioak egingo dituzte ostegunean Hego Euskal Herrian
Protestak eguerdian eta arratsaldean izango dira, Gasteizen, Bilbon eta Iruñean.
EHUk 247 milioi euroko egitasmoei uko egin die Israelen parte hartzea dutelako
Joxerramon Bengoetxea errektorearen hitzetan, “herri palestinarraren genozidioaren auzia lehentasuna da” EHUrentzat. Gogorarazi du 2024ko apiriletik ez dutela harremanik Palestinan egindako krimenak gaitzesten ez dituzten unibertsitate eta erakundeekin.
EHUk uko egin dio 247 milioi euroko ikerketa-proiektuetan parte hartzeari, Israelekin loturak zituztelako
Joxerramon Bengoetxea Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) errektoreak asteazken honetan berretsi duenez, "Palestinako herriaren genozidioaren auzia lehentasuna da gure unibertsitatean", eta aditzera eman du EHUk uko egin diela, azken hilabeteetan, 247 milioi euroko ikerkuntza-proiektuei, biomedikuntzaren edo konputazio-zientzien arloetan, proiektu horiek Israelgo estatuarekin zuten loturagatik. Agerraldian, Bengoetxeak Europako Batzordeari eta Espainiako Gobernuari eskatu die Israelgo unibertsitateak, ikerketa-zentroak eta erakundeak bazter utz ditzatela ikerketa elkarlanak, akademikoak edo kulturalak laguntzeko europar funtsetatik.
Labar pinturak dituen historiaurreko aztarnategi bat aurkitu dute Gamiz-Fikan
Bizkaiko Foru Aldundiak jakinarazi duenez, Juan Carlos Lopez Quintanak eta Juan Carlos Izagirrek aurkitu zuten, Atxispeko San Pedro ermitaren ingurunea berreskuratzeko interbentzio programa baten baitan, 2025eko ekainaren 26an. Haitzuloa ikertu duten adituen arabera, eremu kantauriarrean dokumentatutako lehen hipogeo mistoa da.
Pertsona bat hil da Tafallan furgoneta baten eta uzta biltzeko makina baten artean izandako istripuan
Polizia-iturriek jakitera eman dutenez, istripua 09:00etan gertatu da, NA-132 errepidean, Tafalla parean, eta hildako pertsona furgonetan zihoana da.
San Mamesera sartzeko inguruak jarraitzaile zuri-gorriz bete dira, Txapeldunen Ligako hitzorduan
Zuri-gorriek Arsenalen aurka neurtuko dituzte indarrak astearte honetan, Txapeldunen Ligako 1. jardunaldiko neurketan. Athleticeko milaka zale bildu dira gaur arratsaldean partida honetan, taldea animatzeko helburuarekin.
Osakidetzak 10.000 haurtxo immunizatuko ditu bronkiolitis akutuaren aurka
Hasieran, katarroaren antzeko sintomak agertzen dira, hala nola mukiak, eztula edo sukarra, baina egun batzuen buruan beste sintoma batzuk ager daitezke, adibidez, arnasa hartzeko zailtasunak, txistuak edo nekea, eta neke horrek esnea hartzean eragiten die haurtxoei.