Jaiotzak % 1,3 gutxitu ziren 2023an Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan
Iaz 13.453 haur jaio ziren Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan; 2022an baino % 1,3 gutxiago, Eustatek argitaratutako datuen arabera.
Bizkaia izan da beherakada handiena izan duen lurraldea (% -2,8), eta haren atzetik, Araba (% -2,2). Gipuzkoan, aldiz, % 1,3ko igoera izan da. Jaiotza kopurua 6.671, 2.216 eta 4.566ekoa izan ziren, hurrenez hurren.
Hilabetez hilabete begiratuta, gehienetan jaiotza-kopuruak behera egin duela ikus daiteke, hiru hiletan izan ezik (iraila, urria eta apirila). Horietan jaiotzak % 8,4, % 8,1 eta % 0,5 igo dira, hurrenez hurren.
Amen adinari erreparatuz gero, gehienek ( % 79,1ek) 30 urte edo gehiago zituzten. Jaiotza kopuru handiena 30 eta 34 urte bitarteko emakumeei dagokie; osotasunaren % 34,5 dira. Bigarren talde ugariena, 35 eta 39 urte bitarteko amen jaiotzek osatzen dute; % 33,4 dira. 40 urte edota gehiagoko amen taldea % 11,2 da; aurreko urtekoa baino 0,5 puntu baxuagoa.
Bestetik, 25-29 urteko amen jaioberrien kopurua % 13,9 da, eta 20-24 urtekoena % 5,8. Azkenik, ama nerabeak guztizkoaren % 1,3 izan ziren, 2022an baino hamarren bat handiagoa.
Amen batez besteko adina 33,4 urtekoa izan zen, aurreko urtekoa (33,6) baino pixka bat txikiagoa. Hala ere, balio hori 34,5 urtera igo da Espainiako nazionalitatea dutenen artean, eta 31,1 urtera atzerriko nazionalitatea duten amen artean. Lehen haurra izan duten amen batez besteko adina, berriz, 32,4 urtekoa izan zen.
Ama horien jatorrizko herrialde nagusiak honako hauek izan ziren: Maroko (724 ama), Kolonbia (503), Nikaragua (290), Errumania (204), Pakistan (193), Paraguai (184), Honduras (178), Aljeria (171), Bolivia (160), Peru (149), Venezuela (132), Nigeria (120), Ekuador (120), Brasil (117) eta Senegal (106).
Atzerriko ama guztien % 48,8k Amerikako herrialderen bateko nazionalitatea du, % 29,9k Afrikakoa eta % 11,4k Europakoa.
Emakume atzerritarrek Espainiako nazionalitatea dutenek baino adin goiztiarragoan izan dituzte lehen seme-alabak: kasuen % 40,3an 30 urte baino gutxiagorekin izan dira, eta Espainiako nazionalitatea duten amen kasuan, berriz, % 11,7an. Ildo horretan, Espainiako nazionalitatea duten ama primarioen batez besteko adina 33,6 urtekoa da, eta atzerriko nazionalitatea duten amena, berriz, 29,4 urtekoa.
Horrez gainera, Eustaten txostenean azaltzen denez, 2023an ezkontzatik kanpoko jaiotzak 6.797 izan ziren, hau da, jaiotza guztien % 50,5, eta 2022an, berriz, % 51. Duela 10 urte, 2013an, ezkontzatik kanpo jaiotakoen ehunekoa % 37,9 izan zen.
Jaiolekuari dagokionez, nabarmentzekoa da jaiotzen % 92,5 ospitale publikoetan izan zirela, % 6,8 ospitale pribatuetan eta % 0,6 etxean. Erditzeak 13.296 izan ziren; horietatik 13.084 bakunak, 211 bikoitzak eta 1 hirukoitza. Erditze guztietatik 796 goiztiarrak izan ziren (% 5,9).
Albiste gehiago gizartea
Oñatiko Larraña Etxeak 20 herrialdetako 100 errefuxiatu hartzen ditu
Zehar-Errefuxiatuekin elkarteak kudeatzen du zentroa. Plataformak salatu du Atzerritarrei buruzko Araudiaren erreforma berriak nazioarteko babesa eskatzen duten pertsonak “zigortzen” dituela. Euskadin, 3.633 pertsonak eskatu dute nazioarteko babesa 2025ean.
500 ekitalditik gora antolatu dituzte 2025eko sanferminetarako
Ostegun honetan aurkeztu dute sanfermin jaien egitarau ofiziala, eta iragarri dutenez, hilaren 14an Sorotan Bele talde gipuzkoarrak emango dio amaiera bederatzi eguneko zoramenari, Gazteluko plazako agertokian.
Alerta laranja Araba eta Nafarroa hegoaldean, arratsalderako iragarrita dauden prezipitazio handiengatik
Tenperatura maximoak 27 eta 35 graduren artean kokatuko dira, tokiaren arabera. Arratsaldetik aurrera baliteke ekaitzak jo eta zaparrada trumoitsuak botatzea. Hori dela eta, alerta laranja ezarriko dute Araba eta Nafarroa hegoaldean.
Klima-aldaketaren ondorioak Euskadin: 0,3 °C gehiago hamarkada bakoitzeko, bero-bolada gehiago eta itsasoaren tenperatura gora
Eusko Jaurlaritzak egindako txosten batek ohartarazi du berotze globalak gero eta ondorio handiagoak dituela Euskadin. Tenperaturak etengabe igo dira 1970etik, bero-boladen egunak bikoiztu dira eta itsas mailak erritmo bizkorrean egiten du aurrera. 2023an, itsasoaren batez besteko tenperatura inoizko altuena izan zen.
Nafarroako Unibertsitatea eta EHU, munduko 600 unibertsitate onenen artean
Massachusettseko Institutu Teknologikoak (MIT) lehen postuari eusten dio, hamalau urtez; ostean, Londresko Imperial College eta Stanfordeko Unibertsitatea daude.
Arartekoak Osakidetzan inbertsioa areagotzearen garrantzia azpimarratu du, herritarren kexak ikusita
Ines Ibañez de Maeztuk adierazi du Osasun Itunaren ostean hartuko diren neurrien esperoan dagoela, egoera hobetuko duten itxaropenarekin. "Etxebizitza eskubidea bete egiten dela bermatuko duten politika publikoen aldeko apustu irmoa" ere eskatu du.
Scientia School enpresak Pryconsa konpainiari saldu dio Amara auzoko Karmelo ikastetxea hartzen zuen eraikina
Scientia Schoolek azaldu duenez, 2019an erosi zuen ikastetxea, baina "matrikulen kopuruak behera egin zuen etengabe". "Egoera horrek itxiera ekarri zuen", gogorarazi du.
Osakidetzak ordutegiak murriztu eta osasun-zentro batzuk itxiko ditu udan
Aldaketa horiek zentroen % 37ri eragingo diete. ELA eta CCOO sindikatuek udako plangintza kritikatu dute. Osakidetzaren egiturazko arazoek “bere horretan jarraitzen dutela” ziurtatu dute eta “benetako konponbideei heltzeko" negoziazio prozesua hastea eskatu dute.
Red Electricak zentralei egotzi die apirileko itzalaldiaren ardura: "Sorgailuek beren konpromisoak bete izan balituzte, ez zen itzalaldirik gertatuko"
Red Electricak, sistemaren operadoreak, erantzukizuna ez du bere gain hartu eta zentral sortzaileen aurka egin du, ez zituztelako bete kolapsoa saihesteko protokolo teknikoak. Gobernuak, bere aldetik, akats ugari egin zituela onartu egin du. Hala ere, operadorearen plangintza zalantzan jartzen du.
Euskadin ematen diren 10 gorroto-delitutik sei arrazistak edo xenofoboak dira
2024ko Gorroto Istiluen azken Txostenak egiaztatzen du kasuen kopuruak behera egin duela oro har, baina baieztatzen du arrazakeriak eta xenofobiak eragindako erasoak oraindik ere argi eta garbi nagusitzen direla gorrotoaren mapan Euskadin.