Zergatik bihurtu dira baso-suteak lehen baino arriskutsuagoak?
60ko hamarkadan, suteak 1. eta 2. mailakoak ziren, baina denborak aurrera egin ahala, sute horiek areagotu egin dira, eta, azken hamarkadetan, oso larriak izatera igaro dira, bosgarren eta seigarren mailakoak.
Baso-suteak betidanik gertatu dira. Ez da fenomeno berri bat, baina horien arrisku maila nabarmen hazi da azken urteetan, orain gertatzen diren baso-suteak askoz ere suntsitzaileagoak baitira. Ikustea besterik ez dago egunotan Espainiako hanbat probintzia kiskaltzen ari diren baso-sute erraldoiak, milaka hektarea erre eta hainbat hildako utzi dituztenak.
WWF Españak argitaratutako azken txostenaren arabera, (Espainiako baso-suteen azken 20 urteetako balantzea egin dute) 60ko hamarkadan 1go eta 2garren belaunaldiko suteak gertatzen ziren, baina denborak aurrera egin ahala, sute horiek mailaz igotzen joan dira kategoriari dagokionez, eta, azken bi hamarkadetan, bosgarren eta seigarren belaunaldiko sute larriak izan dira entzun izan dugu han eta hemen. Baina zergatik dira gaur egungo suteak horren kontrolaezinak eta arriskutsuak?
Aditu askok diote hainbat faktorek dutela eragina horretan: alde batetik, larrialdi klimatikoa aipatzen dute, tenperatura altuak eta lehorteak, hain justu. Bestetik, landa eremuak uzteari edo abandonatzeari egozten diote errua, eta, hirugarrenik, azken boladako baso kudeaketa txarrak ere eraginba duela uste dute.
WWF Españak sei kategoriatan edo belaunalditan sailkatu ditu bere azken lanean baso-suteak, suteen arriskuaren, intentsitatearen eta suntsitzeko duen ahalmenaren arabera. Izan ere, azken urteetan seigarren belaunaldiko baso-suteen berri izan dugu, baina.. zeintzuk dira aurreko 5 belaunaldien ezaugarriak nagusiak?
Etengabeko erregai kantitate handiengatik nabarmentzen dira. Garren zabaltzea 2 eta 15 urte artean abandonatutako laborantza lurretan gertatzen da, belarrak eta zuhaixkak erretzen dira eta sutea zabaltzen da.
1.000 eta 5.000 hektarea hartzen ditu, eta tokiko suhiltzaileek itzaltzen dituzte suteok.
Erregaia pilatzearen ondorioz, abiadura handiagoz hedatzen diren suteak dira, sute azkarrak eta txinparten isuriek sortzen dituztenak maiz, nekazaritza, abeltzaintza eta basogintza tradizionaleko jarduera tarteko.
Intentsitate handiko suteak dira. Baso-eremuetan daude bizitokietan dute eragina. Pilatutako erregaiak zutabe handiak sortzen ditu. Kontrolatzeko oso zailak izaten dira, eta 20.000 hektarea inguru erre ditzakete gisa honetako suteek.
Sute handi samarrak dira, eta lorategi eta etxeetan dauden landarediaren dentsitateari esker eta erregaiaren jarraitutasuna dela zabaltzen dira. Aldi berean sute ezberdinak sor ditza suak eremu berean, eta bero boladetan gertatu hoi dira. Kasu horietan, pertsonak eta ondasunak babestea lehenesten da.
Batez ere bero-boladetan sortzen diren baso-sute handiak dira. Sute erraldoiak, azkarrak eta oso bortitzak, kontrolatzeko zailak direnak eta, kasu askotan, larrialdi-sistema kolapsatutzen dutenak.
Muturreko lehorteek eragindako mega-suteak dira, klima-aldaketaren ondorioz gertatzen direnak. Hainbeste energia askatzen dute, kontrolaezinak bihurtzen direla, eta edozein unetan aldatu egiten direla. Su ekaitzak dira.
Gizarteari buruzko albiste gehiago
Alerta laranja: Ostirala asteko egunik beroena izango da
Alerta laranja Hego Euskal Herri osoan izango da indarrean, kostan salbu. Iragarpenaren arabera, tenperatura 40 gradutik gorakoa izango daBizkaiko eta Gipuzkoako barnealdean, eta kostaldean 35 gradura iritsiko dira termometroak.
Eusko Jaurlaritzak Erlijioen arteko Kontseilua sortuko du, Jumillako gisako egoerak saihesteko
Txema Ezkerra Eusko Jaurlaritzako Aniztasun, Bizikidetza eta Belaunaldien arteko Elkartasuneko zuzendariak Radio Euskadin azpimarratu duenez, "erlijio guztiek dute beren jarduerak diskriminaziorik ¡gabe garatu ahal izateko eskubidea", eta, beraz, "ez dira onargarriak" Jumillan komunitate islamiarrarekiko izanda diren "jarrerak".
Hiru pertsona hil dira dagoeneko Espainiako suteetan
10.000 pertsona etxetik atera behar izan dira Estatuan suteengatik; Zamora, Leon eta Ourense kiskaltzen ari dira. 30 bat sute aktibo daude, horietatik 14 larriak, eta zortzi autonomia erkidego alertan daude sugarrengatik.
Eneko Goiak jaien lehen egunen "balantze positiboa" egin du eta Aste Nagusiaz gozatzen jarraitzeko deia egin die herritarrei eta bisitariei
Donostiako alkateak azpimarratu duenez, ez da "gertakari aipagarririk" izan, eta hori "albiste ona" dela uste du. Aste nagusia alaitasunez, giro onean eta umorez gozatzen jarraitzeko deia egin du Eneko Goiak.
Nafarroak 11 tularemia kasu baieztatu ditu aurten, eta horietako zazpik ospitaleratzea behar izan dute
2024an, bi kasu diagnostikatu ziren. Ultzama, Larraun eta Iza ibarretan izan dira kasu gehien. Lau kasutan gaixoek karraskarien gorpuak ukitu zituzten, eta beste lautan, berriki izan zuten kaparren ziztada. 2025ean 60 kasu baino gehiago baieztatu dira Espainiako Estatuan.
Bilboko Udalak eta konpartsek eraso matxisten, arrazisten eta LGTBIQfobikoen aurkako kanpaina aurkeztu dute Aste Nagusirako
Bilboko alkate Juan Mari Aburtok erakundeen eta herritarren "konpromisoa eta erantzukizun partekatua" eskatu ditu, eraso matxista, arrazista eta LGTBIQfobikorik gabeko Aste Nagusia bizitzeko.
Arrisku handiko baso-sute askok kontrolik gabe jarraitzen dute Espainian
Dozenaka baso-sutek Espainiako hainbat puntu astintzen jarraitzen dute, eta dagoeneko milaka hektarea kiskali dituzte. Suhiltzaileak sute-egun berri bati aurre egiten ari dira asteazken honetan, eta foku nagusiak Ourensen, Leonen eta Zamoran daude.
Bost pertsona espetxeratu dituzte Donostian pertsona bat jipoitzeagatik, hura lapurtzeko
Gertaera igandean izan zen, 7:30ean, Egiako pasabidean, Gipuzkoako hiriburuko autobus geltokiaren inguruan, bost pertsonak beste bati eraso egin zietenean, lapurtzeko. Epaileak bostak espetxeratzeko agindu du eman du.
Irungo Udalak martxan du Itzulera Operazioa, hirian ibilgailuen trafikoa arinduko duena
Joan den ostegunean jarri zuen martxan ekintza plana Udalak. Helburu nagusia da Irunera iritsi nahi duten tokiko ibilgailuei sarbidea lehenestea.