Zergatik bihurtu dira baso-suteak lehen baino arriskutsuagoak?
60ko hamarkadan, suteak 1. eta 2. mailakoak ziren, baina denborak aurrera egin ahala, sute horiek areagotu egin dira, eta, azken hamarkadetan, oso larriak izatera igaro dira, bosgarren eta seigarren mailakoak.
Baso-suteak betidanik gertatu dira. Ez da fenomeno berri bat, baina horien arrisku maila nabarmen hazi da azken urteetan, orain gertatzen diren baso-suteak askoz ere suntsitzaileagoak baitira. Ikustea besterik ez dago egunotan Espainiako hanbat probintzia kiskaltzen ari diren baso-sute erraldoiak, milaka hektarea erre eta hainbat hildako utzi dituztenak.
WWF Españak argitaratutako azken txostenaren arabera, (Espainiako baso-suteen azken 20 urteetako balantzea egin dute) 60ko hamarkadan 1go eta 2garren belaunaldiko suteak gertatzen ziren, baina denborak aurrera egin ahala, sute horiek mailaz igotzen joan dira kategoriari dagokionez, eta, azken bi hamarkadetan, bosgarren eta seigarren belaunaldiko sute larriak izan dira entzun izan dugu han eta hemen. Baina zergatik dira gaur egungo suteak horren kontrolaezinak eta arriskutsuak?
Aditu askok diote hainbat faktorek dutela eragina horretan: alde batetik, larrialdi klimatikoa aipatzen dute, tenperatura altuak eta lehorteak, hain justu. Bestetik, landa eremuak uzteari edo abandonatzeari egozten diote errua, eta, hirugarrenik, azken boladako baso kudeaketa txarrak ere eraginba duela uste dute.
WWF Españak sei kategoriatan edo belaunalditan sailkatu ditu bere azken lanean baso-suteak, suteen arriskuaren, intentsitatearen eta suntsitzeko duen ahalmenaren arabera. Izan ere, azken urteetan seigarren belaunaldiko baso-suteen berri izan dugu, baina.. zeintzuk dira aurreko 5 belaunaldien ezaugarriak nagusiak?
Etengabeko erregai kantitate handiengatik nabarmentzen dira. Garren zabaltzea 2 eta 15 urte artean abandonatutako laborantza lurretan gertatzen da, belarrak eta zuhaixkak erretzen dira eta sutea zabaltzen da.
1.000 eta 5.000 hektarea hartzen ditu, eta tokiko suhiltzaileek itzaltzen dituzte suteok.
Erregaia pilatzearen ondorioz, abiadura handiagoz hedatzen diren suteak dira, sute azkarrak eta txinparten isuriek sortzen dituztenak maiz, nekazaritza, abeltzaintza eta basogintza tradizionaleko jarduera tarteko.
Intentsitate handiko suteak dira. Baso-eremuetan daude bizitokietan dute eragina. Pilatutako erregaiak zutabe handiak sortzen ditu. Kontrolatzeko oso zailak izaten dira, eta 20.000 hektarea inguru erre ditzakete gisa honetako suteek.
Sute handi samarrak dira, eta lorategi eta etxeetan dauden landarediaren dentsitateari esker eta erregaiaren jarraitutasuna dela zabaltzen dira. Aldi berean sute ezberdinak sor ditza suak eremu berean, eta bero boladetan gertatu hoi dira. Kasu horietan, pertsonak eta ondasunak babestea lehenesten da.
Batez ere bero-boladetan sortzen diren baso-sute handiak dira. Sute erraldoiak, azkarrak eta oso bortitzak, kontrolatzeko zailak direnak eta, kasu askotan, larrialdi-sistema kolapsatutzen dutenak.
Muturreko lehorteek eragindako mega-suteak dira, klima-aldaketaren ondorioz gertatzen direnak. Hainbeste energia askatzen dute, kontrolaezinak bihurtzen direla, eta edozein unetan aldatu egiten direla. Su ekaitzak dira.
Gizarteari buruzko albiste gehiago
Bingen Zupiriaren arabera, segurtasunaren arloan "hainbat gertakari larri" izan dira aurten euskal gizartean
Bingen Zupiria Eusko Jaurlaritzako Segurtasun sailburuak ohartarazi duenez, "arazo sozial oso garrantzitsua" dago, urtarriletik abuztura 10 hilketa izan baitira Euskadin, bai eta emakumeen aurkako "hainbat motatako eraso asko" ere. Gainera, nabarmendu duenez, Euskadin "arma zuriak erabiltzera ohituta dauden eta gatazka asko sortzen dituzten pertsonak" egon badaudela "egiaztatu" ahal izan dute.
Gipuzkoako Foru Aldundia Bernedo auzian akusazio gisa aurkeztuko da
Arabako Foru Aldundiak, bere aldetik, "erabat onartezinak" diren jarrerak argitzeko informazioa biltzeko dei egin du, eta galdetu du orain arte zergatik erakunde bakar batek ere ez duen esku hartu. Hori dela eta, azken bururaino ikertzearen alde agertu da.
Onkologiako saiakuntza klinikoak egiteko plataforma bateratua jarriko da martxan Euskadin, eta guztion eskura izango da
Plataforma berria Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailaren 2025-2030 aldirako Euskadiko Onkologia Plan Integralaren kari sortuko da, hain zuzen ere. Saiakuntza kliniko gehiago egitea eta gaixoen parte-hartzea handitzea da helburua, "aukera berdintasuna" bermatzeko.
185 familiak gutuna bidali dute Euskadi Irratira, Bernedoko udalekuaren ereduaren alde egiteko
Espazio horren eredua defendatu dute, eta salatu egin dute antolatzaileak jasaten ari diren "jazarpena", "auzia neurrigabe kriminalizatzen" ari direla iritzita.
Bernedoko udalekuetan umeen eskubideak bermatu diren ala ez aztertzea da "garrantzitsuena", Zupiriaren arabera
Bingen Zupiria Eusko Jaurlaritzako Segurtasun sailburuak adierazi duenez, lehentasuna da mahai gainean dauden lau salaketak aztertzea eta horiei erantzuna ematea. Radio Euskadin egin duen elkarrizketan, hausnarketarako deia ere egin du. Ildo horretan, erakunde pribatuek antolatutako aisialdiko eta aisialdiko jardueren jarraipena egiteko indarrean dauden arauak egokienak ote diren berrikustearen alde egin du.
Borroka bat izan da Gasteizen eta bi lagun zauritu dituzte, labanaz
Ertzaintzak ikerketa abiatu du gertatutakoa argitzeko, eta oraingoz ez dute inor atxilotu.
Eusko Jaurlaritzak 38 kutxazain automatiko berri jarriko ditu landa eremuko herrietan
Udalerri horiek bete beharko dituzten baldintzak honakoak dira: 300 biztanle baino gehiago izatea, egun hurbilen duten kutxazaina 8 kilometrora edo gehiagora egotea edota urtean 100.000 turista baino gehiago jasotzea.
Pasaiako 'Beti Aingeru' ontziko tripulazioko kideek ukatu egin dute matxinatu zirela eta patroiari eraso ziotela
Armadoreak atzo emandako bertsioa ukatu bakarrik ez, harengandik jasotako tratua salatu dute. "Zaborra gainera bota zigunean esan genuen ezin genuela gehiago", azaldu dute.
Bernedoko udalekuan egondako hiru adingabe deklaratzera deitu dituzte
Ertzaintzaren atestatuan identifikatuta agertzen diren hiru adingabe deitzea erabaki du auziaren ardura duen Gasteizko Instrukzioko 3. epaitegiak, "biktima-lekuko" gisa deklara ditzaten.
Denboralea gogor astintzen ari da Balear Uharteak
Eivissa eta Formentera uharteetan alerta gorria ezarri dute hamabi orduan metro koadroko 180 litro pilatuko direlako. Estatuko Meteorologia Agentziak (Aemet) "kontuz ibiltzeko" eskatu du, "uholdeak eta bat-bateko ur-goraldiak izan daitezkeelako".