Zergatik bihurtu dira baso-suteak lehen baino arriskutsuagoak?
60ko hamarkadan, suteak 1. eta 2. mailakoak ziren, baina denborak aurrera egin ahala, sute horiek areagotu egin dira, eta, azken hamarkadetan, oso larriak izatera igaro dira, bosgarren eta seigarren mailakoak.
Baso-suteak betidanik gertatu dira. Ez da fenomeno berri bat, baina horien arrisku maila nabarmen hazi da azken urteetan, orain gertatzen diren baso-suteak askoz ere suntsitzaileagoak baitira. Ikustea besterik ez dago egunotan Espainiako hanbat probintzia kiskaltzen ari diren baso-sute erraldoiak, milaka hektarea erre eta hainbat hildako utzi dituztenak.
WWF Españak argitaratutako azken txostenaren arabera, (Espainiako baso-suteen azken 20 urteetako balantzea egin dute) 60ko hamarkadan 1go eta 2garren belaunaldiko suteak gertatzen ziren, baina denborak aurrera egin ahala, sute horiek mailaz igotzen joan dira kategoriari dagokionez, eta, azken bi hamarkadetan, bosgarren eta seigarren belaunaldiko sute larriak izan dira entzun izan dugu han eta hemen. Baina zergatik dira gaur egungo suteak horren kontrolaezinak eta arriskutsuak?
Aditu askok diote hainbat faktorek dutela eragina horretan: alde batetik, larrialdi klimatikoa aipatzen dute, tenperatura altuak eta lehorteak, hain justu. Bestetik, landa eremuak uzteari edo abandonatzeari egozten diote errua, eta, hirugarrenik, azken boladako baso kudeaketa txarrak ere eraginba duela uste dute.
WWF Españak sei kategoriatan edo belaunalditan sailkatu ditu bere azken lanean baso-suteak, suteen arriskuaren, intentsitatearen eta suntsitzeko duen ahalmenaren arabera. Izan ere, azken urteetan seigarren belaunaldiko baso-suteen berri izan dugu, baina.. zeintzuk dira aurreko 5 belaunaldien ezaugarriak nagusiak?
Etengabeko erregai kantitate handiengatik nabarmentzen dira. Garren zabaltzea 2 eta 15 urte artean abandonatutako laborantza lurretan gertatzen da, belarrak eta zuhaixkak erretzen dira eta sutea zabaltzen da.
1.000 eta 5.000 hektarea hartzen ditu, eta tokiko suhiltzaileek itzaltzen dituzte suteok.
Erregaia pilatzearen ondorioz, abiadura handiagoz hedatzen diren suteak dira, sute azkarrak eta txinparten isuriek sortzen dituztenak maiz, nekazaritza, abeltzaintza eta basogintza tradizionaleko jarduera tarteko.
Intentsitate handiko suteak dira. Baso-eremuetan daude bizitokietan dute eragina. Pilatutako erregaiak zutabe handiak sortzen ditu. Kontrolatzeko oso zailak izaten dira, eta 20.000 hektarea inguru erre ditzakete gisa honetako suteek.
Sute handi samarrak dira, eta lorategi eta etxeetan dauden landarediaren dentsitateari esker eta erregaiaren jarraitutasuna dela zabaltzen dira. Aldi berean sute ezberdinak sor ditza suak eremu berean, eta bero boladetan gertatu hoi dira. Kasu horietan, pertsonak eta ondasunak babestea lehenesten da.
Batez ere bero-boladetan sortzen diren baso-sute handiak dira. Sute erraldoiak, azkarrak eta oso bortitzak, kontrolatzeko zailak direnak eta, kasu askotan, larrialdi-sistema kolapsatutzen dutenak.
Muturreko lehorteek eragindako mega-suteak dira, klima-aldaketaren ondorioz gertatzen direnak. Hainbeste energia askatzen dute, kontrolaezinak bihurtzen direla, eta edozein unetan aldatu egiten direla. Su ekaitzak dira.
Zure interesekoa izan daiteke
Euskararen aitortza eta baliabideak eskatu dituzte Baionako Euskal Museoaren aurrean
Baionako Museoan ikusgai den Bernat Etxepareren "Linguae Vasconum primitiae" euskaraz inprimatutako lehen liburua, Parisera itzuliko dute bi hilabete pasatuta. Bere lekua hemen dagoela aldarrikatzearekin batera, euskararentzat aitortza eta baliabideak eskatu dituzte gaur Euskalgintzaren Kontseiluak eta Euskal Konfederazioak. Halaber, abenduaren 27an Bilbon izango den euskararen aldeko ekitaldian parte hartzeko deia egin dute.
Terapiako txakurrek "segurtasuna eta konfiantza" ematen diete sexu-abusuak jasan dituzten adingabeei
Hamar urte dira Bizkaian sexu-abusuen biktima izan diren adingabeek txakurrekin terapia egiteko aukera daukatela. Urtetik urtera, gainera, emaitza hobeak ematen dituela diote adituek. Hala, Euskadin lehen aldiz, epaile batek baimendu du biktima adingabe batek txakur horietako bat alboan zuela deklaratu ahal izatea.
Gizon bat atxilotu dute Angelun bikotekide ohia hiltzen saiatzeagatik
Atxilotuak igandean harrapatu zituen bere ibilgailuarekin emakumea eta haren anaia. Biktimak Baionako ospitalera eraman zituzten.
Ertzaintzak protokoloa bete zuen ikertzeko eskatu du Xuhar Pazosen defentsak
Halaber, lekuko gehiago deitzea galdegin du defentsak, 2024ko otsailean Tolosan izandako gertakarietan gertatutakoa behar bezala argitu dadin.
Plentzian jazarpena salatu duen irakaslearen kasua dela eta, protokoloak aktibatu berri ditu Hezkuntza Sailak
Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Politiketako sailburuordeak adierazi duenez, orain arte ikastetxeak berak kudeatu ditu irakasleak aurreko urteetan ere salatutako jazarpen egoerak. Azken gertakarietan ustez inplikatuta dauden ikasleak 12 eta 13 urte bitartekoak direla baieztatu du, eta, beraz, hartu beharreko neurriek "heziketa mailakoak" izan behar dutela. EH Bilduk azalpenak eskatuko dizkio Hezkuntza Sailari, "hartu beharreko mekanismoek" huts egin ote duten jakiteko.
Gidari bat hil da N-104 errepidean, Gasteizen, bi ibilgailuk aurrez aurre talka eginda
Eguna bereziki zaila izaten ari da EAEko errepideetan, euria eta hainbat lekutan izandako istripuak direla eta.
Indarkeria matxista eta hori eusten duten sareak salatuko ditu Euskal Herriko Mugimendu Feministak azaroaren 25ean
Elkarte feministak ari dira emakumeen aurkako indarkeria ezabatzeko nazioarteko eguneko mobilizazioak prestatzen. Euskal Herriko Mugimendu Feministak manifestazioak deitu ditu Hego Euskal Herriko hiriburuetan 19:00etan eta Baionan 18:30ean.
Askabide klinikako gerenteak salatu du presioa etengabea zela: "Errezoak erabiltzen dituzte, astakeriak esateko"
Fiskaltzaren arabera, abortatzera joandako andreak eta klinikako langileak jazartzen zituzten, protesten bidez. Akusatuek, berriz, defendatu dute adierazpen askatasunaren barruan kokatzen direla euren ekintzak.
Uribe Kostako ikasleek babesa eman diote jazarpena jasan duen irakasleari, eta ikasketa-bidaiaren betoari irtenbidea emateko eskatu dute
Uribe Kosta institutuko DBHko 4. mailako ikasleek elkarretaratzea egin dute, ikasketa-bidaia bertan behera uztearen aurka protesta egiteko. Izan ere, ikastetxeak eskolaz kanpoko jarduera guztiak bertan behera utzi ditu, Adingabeen Fiskaltzaren aurrean salatu duten irakasle baten aurkako etengabeko jazarpenagatik.
Naroa Iturri, Askabide Klinika: "Epaiketara iristea garaipen bat da guretzat"
Naroa Iturri Askabide klinikako arduradunetako batek adierazi duenez, beraiek nahi dutena da beren kliniken inguruan segurtasun perimetro bat legez ezartzea, lasai lan egin ahal izan dezaten.