43.700 pertsonak baino gehiagok dute alzheimerra Euskal Herrian: prebentzioa oinarrizkoa duen erronka handia

Adituen arabera, 2050. urterako 120.000 pertsona baino gehiago izan daitezke kaltetuak. Senideen eta zaintzaileen elkarteek gaixoak zaintzen dituztenen eskubideak aitortzearen garrantzia azpimarratu dute, eta ikusezin bihurtu ohi den lan hori nabarmendu dute.

(Foto de ARCHIVO)

[Sevilla] [Comunicacion.Csic.Andalucia] Ndp Científicos Del Csic Participan En La Obtención De La Escala De Riesgo Genético De Alzheimer Más Completa

REMITIDA / HANDOUT por CSIC

Fotografía remitida a medios de comunicación exclusivamente para ilustrar la noticia a la que hace referencia la imagen, y citando la procedencia de la imagen en la firma

04/9/2025 — Zientzialari bat, alzheimerra ikertzen. Argazkia: Europa Press

EITB

2025/09/21 - 09:34

Azken eguneratzea

2025/09/21 - 09:34

Gaur, irailak 21, Alzheimerraren Munduko Eguna da, gaixotasun neurodegeneratiborik arruntena ikusarazteko eta gaitza dutenekin bizi direnak gogorarazteko eguna. Euskal Herrian, 43.700 pertsonak dute gaitz hori edo beste dementzia bat.

Euskal Autonomia Erkidegoan (EAE) 37.000 inguru dira: horietatik 17.000 Bizkaian, 13.000 Gipuzkoan eta 7.000 Araban. Nafarroan, berriz, 6.700 inguru.

Datu zehatzik ez dagoen arren, adituek ohartarazi dute gaixotasun horren intzidentzia handitzen ari dela. Horrela, 2050erako 120.000 baino gehiago izan litezke kaltetutako pertsonak, tratamendu eraginkorragoak garatzea lortzen ez bada.

Espainiako Estatuan ere egoera kezkagarria da: 800.000 bat pertsonak dute oroitzapenak ezabatu eta kaltetuen zein ingurukoen bizitzak astintzen dituen gaixotasuna, eta 40.000 diagnostiko berri egiten dituzte urtero.

Aurten, "Eskubideak berdinduz" leloa aukeratu dute, gaixoez harago doan aldarrikapena; izan ere, gaixoak zaintzen dituztenen eskubideak aitortzea zein garrantzitsua den azpimarratu nahi dute, lan ikusezina baita eta karga fisiko eta emozional handia eskatzen baitu.

EAEn, 166.000 pertsona baino gehiago bizi dira alzheimerra duten gaixoekin, eta egunean 24 orduz zaindu eta artatu behar dituzte.

MIAMI (United States), 17/09/2025.- Dean of Robert Stempel College of Public Health & Social Work at Florida International University Doctor Tomas R. Guilarte talks about the images of quantitative autoradiography displayed on a computer screen in his lab at Florida International University in Miami, Florida, USA, 17 September 2025. Florida International University is investigating Translocator Protein (TSPO), a biomarker of neuroinflammation, and its role in the progression of Alzheimer's disease. Early findings show that TSPO levels increase well before memory loss occurs, offering hope for early detection and improved treatments. EFE/EPA/CRISTOBAL HERRERA-ULASHKEVICH

Adituek nabarmendu dutenez, detekzio goiztiarra da pronostikoa hobetzeko gakoetako bat. Testuinguru horretan, gero eta tratamendu hobegoak garatzen ari dira, eta horietako batzuk saiakuntza-fase aurreratuetan daude. Gainera, adimen artifiziala diagnostikoa, pazientearen jarraipena eta zaintzen dutenen bizi-kalitatea hobetzeko lagungarri izan daiteke.

Ikerketa, prebentzioa eta babesa dira gaixotasun honi aurre egiteko gako nagusiak. Gipuzkoan, adibidez, gertuko laguntza da ardatz nagusietako bat, eta Euskal Herri osoko elkarteek laguntza-baliabideak eta laguntza psikologikoa handitzeko inbertsio handiagoa eskatzen dute.

Halaber, kontzientziazio-kanpainek prebentzioaren garrantzia azpimarratzen dute. Fisikoki, mentalki eta sozialki bizitza aktiboa izatea, eta tabakoa eta alkohola saihestea, funtsezkoa da gaitza garatzeko arriskua murrizteko.

Gaur egun, elkarteek, profesionalek eta familiek euren ahotsak batu dituzte alzheimerra dutenei laguntza ematen dietenak ez ahazteko eta gizarte justuagoa, enpatikoagoa eta prestatuagoa eraikitzen jarraitzeko.

MIAMI (United States), 17/09/2025.- A laboratory technician procures rat brain samples in Doctor Tomas R. Guilarte's lab at Florida International University in Miami, Florida, USA, 17 September 2025. Florida International University is investigating Translocator Protein (TSPO), a biomarker of neuroinflammation, and its role in the progression of Alzheimer's disease. Early findings show that TSPO levels increase well before memory loss occurs, offering hope for early detection and improved treatments. EFE/EPA/CRISTOBAL HERRERA-ULASHKEVICH

Zure interesekoa izan daiteke

Adimen Artifiziala, bullyinga egiteko tresna berria: “Hezkuntza digitalean hezi behar ditugu haurrak”

Azken urtean, ziberbullyinga gauzatzeko adimen artifizialaren erabilerak nabarmen egin du gora, hainbat ikerketaren arabera. Gelakideren baten argazki, bideo edo audio bat manipulatuz bideo faltsuak sortzeko erabiltzen da AA, eta sare sozialen bidez zabaltzen dira. Mikel Cerezo gizarte hezitzaile eta adikzioetan adituak adierazi du orain "duela urte batzuk baino askoz bizkorrago" hedatzen direla edukiak, eta ondorioak suntsitzaileak izan daitezkeela.

GRAFCAV6055. BILBAO, 05/11/2025.- El periodista Dani Álvarez agradece el premio en la celebración de los Premios Periodismo Vasco 2025 han reconocido este miércoles la labor profesional del periodista de EiTB Dani Álvarez, por la proyección de su trabajo, y la corresponsal de TVE Almudena Ariza, en la categoría de 'Libertad de Expresión'.También han recibido sus galardones, en el resto de categorías, Manu Álvarez ('Trayectoria Profesional'); Gorka Lejarcegi, Premio 'Juantxu Rodríguez' de fotoperiodismo; Durangoko Azoka, en el apartado de 'Personaje o Institución Social'; el colectivo de periodistas independientes 5W ('Periodismo Digital'), y el documental 'Natura Bizia' ('Comunicación Medioambiental'). EFE/Luis Tejido

Dani Alvarezek Euskal Kazetariak Saria jaso du

Dani Alvarez EITB taldeko kazetariarentzat izan da Kazetarien Euskal Elkargoaren aurtengo Euskal Kazetariak Saria. Bilboko BBK aretoan egindako sari-banaketa ekitaldian, pozik agertu da Alvarez, eta esan du "ohore" bat dela aitortza hau jasotzea. EITBren parte-hartzea duen "Natur Bizia" ikus-entzunezko lana ere nabarmendu dute Ingurumen Kazetaritza atalean.

SAN SEBASTIÁN, 15/09/2025.- Primera jornada del juicio presidido por el juez, Augusto Maeso (d), celebrado este lunes en la Audiencia Provincial de Gipuzkoa contra el masajista donostiarra acusado de agredir sexualmente a tres adolescentes .EFE/Juan Herrero

Hiru adingaberi sexu-erasoak egin zizkien masajistari 26 urteko kartzela-zigorra ezarri diote

Gipuzkoako Auzitegiak jada agindu du gizona espetxeratzea. 14 urteko kartzela-zigorra ezarri dio 16 urtetik beherako adingabeei egindako bi sexu-eraso delituengatik (zazpi urte, biktima bakoitzeko), 10 urtekoa, 16 urtetik beherakoari egindako sexu-eraso jarraituagatik, eta, bi urtekoa, haurren sexu-ziberjazarpenagatik. Gainera, beste neurri batzuen artean, espetxetik ateratzen denean 17 urte egin beharko ditu zaintzapeko askatasunean, eta, orotara 40.000 euroko kalte-ordaina eman beharko die hiru biktimei.

Euskalmeten arabera, urria "oso lehorra" izan da: ohiko prezipitazioen erdia egin du

Arabako zenbait eremutan, mende honetan izan den "urririk beroena eta lehorrena" izan dute, eta batez besteko tenperatura ohi baino 1,2 ºC gorago egon da.

GRAFCAV6003. DERIO (BIZKAIA), 05/11/2025.-El lehendakari, Imanol Pradales, (ci ) junto con la consejera de Alimentación, Desarrollo Rural, Agricultura y Pesca Amaia Barredo, (c) obseva este miércoles las nuevas instalaciones del centro tecnológico de Neiker en la localidad vizcaína de Derio. EFE/Luis Tejido

NEIKERrek animalia-osasunaren inguruko ikerketa indartu du, segurtasun handiko laborategia berrituta

Euspen Biologikoko 3. mailako laborategia handitu dute, eta laborategi eta gela espezializatu berriak jarri dira. Horrek arrisku handiko patogenoak aztertzeko eta biosegurtasunean aurrera egiteko gaitasuna optimizatzen du, animalien ongizatearen nazioarteko estandarrak errespetatuz.

Horrelakoa da NEIKERren Euspen Biologikoko 3. mailako laborategia (NCB3)

NEIKER Nekazaritza Ikerketa eta Garapenerako Euskal Erakundeak erabat berritu du Euste Biologikoko 3. Mailako Laborategia (NCB3), P3 laborategi gisa ere ezaguna, Derioko egoitzan. Aurrerapen hori funtsezkoa da tuberkulosia eta hegazti gripea eragiten dituzten arrisku handiko agente patogenoen azterketan, besteak beste.

Segurtasun Sailak abisu bereziak ezarriko ditu kostaldean ostegunean eta ostiralean, olatuengatik

Abisu horiek asteazken honetarako daudenei gehitu behar zaizkie; gaur indarrean dira abisuak baso-suteengatik, haize-bolada bortitzengatik eta, arratsaldeko hirurak eta bostak bitartean, kostaldean, olatuengaik, bi metrorainoko olatuak izango baitira.

Fernando Izaguirre ha asegurado que su única pretensión era fortalecer su actividad en el sector del transporte sanitario en Catalunya, pero "se perdió todo".

Bizkaiko DYAko presidente ohiak epaiketan ukatu egin du erakundearen dirua desbideratu izana

Fernando Izaguirrek ziurtatu duenez, bere asmo bakarra Kataluniako osasun-garraioaren sektorean erakundearen jarduera indartzea zen, baina "dena alferrik izan zen".

PABLO IBAR EPAIKETA EPAIAREN IRAKURKETA FLORIDA EFE

Pablo Ibarren auziko epaileak erabaki du lekuko berria nor den isilpean gordetzea

31 urte bete dira gaueko klub baten jabea eta bertako bi langile hil zituztela. Hiru hilketen egiletzat Ibar jo zuten, eta horren errua egotzita biziarteko kartzela zigorrera kondenatu zuten. Hala ere, berak errugabea dela dio.

Sei urteko kartzela zigorra ezarri diote Eric Olhats entrenatzaile ohiari, adingabeei sexu-erasoak egiteagatik

Espetxe zigorraz gain, Aviron Bayonnaiseko entrenatzaile eta Realeko behatzailea izandakoak ezingo du adin txikikoekin lan egin eta kirol eremuetara joateko debekua ere jarri diote. Epaiaren berri izan ondoren, Alain Larrea defentsa abokatuak ez du baztertu helegitea jartzea.