Frankistek 2.200 pertsona exekutatu zituzten Euskadin 1936-1945 aldian, erdiak baino gehiago epaiketarik gabe
2.194 pertsona, izen-abizenekin, euren bizitzekin. Matxinatu frankistek kolpetik desagerrarazitako biziak. 2.200 lagun horien erdiak baino gehiago epai judizialik gabe erail zituzten, Gogora Memoriaren, Bizikidetzaren eta Giza Eskubideen Institutuak jasotako datuen arabera.
Epaiketarik gabeko exekuzio horiek altxamendu frankistaren lehen hilabeteetan jazo ziren, 1936ko bigarren seihilekoan. Estatu kolpeak irabazi edo handik gutxira tropa frankisten menpe geratutako lurraldeetan ugariagoak izan ziren mota horretako erailketak. Hala, fusilamenduen % 60 Araban eta Gipuzkoan egin zituzten, eta % 30 EAEtik kanpo. Epaiketarik gabe fusilatuta hil zituzten euskal herritarren ia erdiak, 542, Gipuzkoan exekutatu zituzten (guztira, 1.191 izan ziren).
Dena dela, Gogora Institutuak ohartarazi duenez, "epai judizial barik exekutatu zuten pertsonen kopurua zehaztu gabe dago oraindik. Erregistro zibiletan eta eliz liburuetan ez daude jasota, eta bilduta egotekotan, erailketaren benetako kausa ezkutatzen duen termino bat darabilte".
Epaitegi militarrak 1937 urtearen hastapenetan osatu ziren, eta orduan hasi ziren prozesu sumarisimoak. Bizkaian egin zituzten gerra kontseilu gehien, 2tik 1 (guztira 1.000 exekutatu zituzten, horietako 536 Bizkaian). Gipuzkoan ez ziren 100era heldu, eta Araban, 30ren bueltan egon ziren. Era berean, Euskal Autonomia Erkidegotik kanpo 346 euskal herritar exekutatu zituzten. Fusilatutakoez gain, garrotez hildako biktimak ere badaude tartean.
Gerra kontseilu baten ostean egindako exekuzioak. Grafikoa: EITB Media
Errepresio frankistaren lehen bederatzi urte horietan eraildakoen % 97 gizonezkoak ziren, zehazki 2.134. 60 emakumezko exekutatu zituzten, gehienak epaiketarik gabe.
Gogorak exekuzio horien guztien informazioa datu base batean bildu du, Institutuaren webgunean kontsulta daitekeena.
Albiste gehiago politika
Fiskal nagusiak "erabat" ukatu zuen Ayusoren mutil-laguna inplikatzen duen mezua prentsara filtratu izana
Lau eta sei urte arteko kartzela-zigor eskaerari egin beharko dio aurre azaroan Alvaro Garcia Ortiz Estatuko fiskal nagusiak. Madrilgo presidentearen mutil-lagunak, berriz, lekuko gisa deklaratuko du.
Pasaiako portuaren inguruko polemika eta transferentziak eztabaidagai, "Parlamento en las ondas" saioan
EAJk eta PSE-EEk Eusko Jaurlaritzaren indarra nabarmendu dute, EH Bilduk barne krisia ikusten du, eta PPk eta PSE-EEk transferentzien erabileran jarri dute azpimarra.
Nafarroak arlo soziala indartu du Aurrekontuen aurreproiektuan, 6.741 milioi eurora igota
Aurreproiektuak PSNk, Geroa Baik eta Zurekin Nafarroa taldeak osatzen duten gobernu-akordioari erantzuten dio, baina EH Bilduren babesa beharko dute behin betiko proiektua onartzeko.
Osakidetzak asistentziarako 22 anbulantzia eta esku-hartze azkarreko 5 ibilgailu erosiko ditu
EH Bilduk Eusko Legebiltzarreko kontrol saioan egindako galdera bati erantzunez iragarri du lizitazio hori Alberto Martinez Osasun sailburuak. Urte amaierarako aurreikusita dago, eta 10,9 milioi euro bideratuko dira horretarako.
Imanol Pradales: "Egonkortasuna bermatzea da nire eginkizuna, harremanak onak dira gobernuaren baitan"
Eneko Anduezak EAJren zuzendaritzarekin duen harremana lehen bezain ona ez dela esan ondoren, lehendakariari gobernukideen arteko harremanaz galdetu diote. Pradalesek esan du gobernuak ondo funtzionatzen duela. "Hori da gizarte honek espero duena", eta egonkortasuna mantentzea bere "ardura" dela gaineratu du.
Pradalesek eta Chivitek sinatutako lankidetza protokolo berriak mugikortasunari, trafikoari eta kulturari lotutako berrikuntzak dakartza
Protokolo berriak osasuna, industria eraldaketa, kultura eta euskara ditu ardatz. Guztira, 42 lankidetza arlo biltzen ditu, aurreko akordioak baino 13 gehiago.
Melgosak dio Bernedoko kanpamentuko arduradunek legea urratu zutela, jarduerak "modu klandestinoan" antolatuta
Bernedoko kanpamentuan gertatutakoaren eta ustezko delituen erantzukizuna antolatzaileei leporatu die Nerea Melgosa Eusko Jaurlaritzako Ongizate, Gazteria eta Erronka Demografikorako sailburuak; izan ere, jarduera horiek "modu klandestinoan" antolatu zituzten. "Dena dela, errugabetasun-presuntzioa gorde behar da, epaiketa paralelorik gabe", gaineratu du.
EH Bilduk eta BNGk bilera egin dute Bilbon, egungo egoera politikoa aztertzeko
EH Bilduko eta BNGko ordezkariek bilera egin dute gaur goizean Bilbon, koalizio abertzalearen egoitzan, egungo egoera politikoa eta nazioarteko egoera aztertzeko.
Berriozabal: "Hau ez da EAJren eta PSE-EEren arteko harreman arazo bat, Anduezak EAJrekin hartu duen jarrera baino ez da"
Eneko Anduezaren adierazpenak gorabehera, EAJren eta PSE-EEren arteko harremana ona dela nabarmendu du Jone Berriozabal EAJren Araba Buru Batzarreko presidenteak.
Pradalesek eta Chivitek lankidetza protokolo berria berrituko dute ostiral honetan osasun, industria, kultura eta euskara arloetan
Akordioa 2021ean sinatutakoa ordezkatuko du, eta Gasteizen sinatuko da, bi gobernuek elkarrekin egingo duten ekitaldi batean, 29 eremu estrategikotan lankidetza zabaltzeko asmoz.