Frankistek 2.200 pertsona exekutatu zituzten Euskadin 1936-1945 aldian, erdiak baino gehiago epaiketarik gabe
2.194 pertsona, izen-abizenekin, euren bizitzekin. Matxinatu frankistek kolpetik desagerrarazitako biziak. 2.200 lagun horien erdiak baino gehiago epai judizialik gabe erail zituzten, Gogora Memoriaren, Bizikidetzaren eta Giza Eskubideen Institutuak jasotako datuen arabera.
Epaiketarik gabeko exekuzio horiek altxamendu frankistaren lehen hilabeteetan jazo ziren, 1936ko bigarren seihilekoan. Estatu kolpeak irabazi edo handik gutxira tropa frankisten menpe geratutako lurraldeetan ugariagoak izan ziren mota horretako erailketak. Hala, fusilamenduen % 60 Araban eta Gipuzkoan egin zituzten, eta % 30 EAEtik kanpo. Epaiketarik gabe fusilatuta hil zituzten euskal herritarren ia erdiak, 542, Gipuzkoan exekutatu zituzten (guztira, 1.191 izan ziren).
Dena dela, Gogora Institutuak ohartarazi duenez, "epai judizial barik exekutatu zuten pertsonen kopurua zehaztu gabe dago oraindik. Erregistro zibiletan eta eliz liburuetan ez daude jasota, eta bilduta egotekotan, erailketaren benetako kausa ezkutatzen duen termino bat darabilte".
Epaitegi militarrak 1937 urtearen hastapenetan osatu ziren, eta orduan hasi ziren prozesu sumarisimoak. Bizkaian egin zituzten gerra kontseilu gehien, 2tik 1 (guztira 1.000 exekutatu zituzten, horietako 536 Bizkaian). Gipuzkoan ez ziren 100era heldu, eta Araban, 30ren bueltan egon ziren. Era berean, Euskal Autonomia Erkidegotik kanpo 346 euskal herritar exekutatu zituzten. Fusilatutakoez gain, garrotez hildako biktimak ere badaude tartean.
Gerra kontseilu baten ostean egindako exekuzioak. Grafikoa: EITB Media
Errepresio frankistaren lehen bederatzi urte horietan eraildakoen % 97 gizonezkoak ziren, zehazki 2.134. 60 emakumezko exekutatu zituzten, gehienak epaiketarik gabe.
Gogorak exekuzio horien guztien informazioa datu base batean bildu du, Institutuaren webgunean kontsulta daitekeena.
Albiste gehiago politika
Santos Cerdanen enpresako administratzaile Antxon Alonsok uztailaren 22an Senatuan agerraldia egitea eskatu du PPk
Popularren arabera, enpresari gipuzkoarra "ustelkeria sareko gakoetako bat izan da" politikarekin duen loturagatik, "Cerdanen enpresako administratzaileaz gain, Sanchezek aurkeztu zuen zentsura-mozioaren lorlea baita".
Rebeca Torro, PSOEko Antolakuntza idazkari berria
Santos Cerdan ordezkatuko du alderdiko hirugarren kargu garrantzitsuenean, alderdiak jakitera eman dutenez. Halaber, Sanchezek alderdiaren Erakundearen hiru ondoko izendatu ditu, bi gizon eta emakume bat.
PPk eta PSOEk asteburu erabakigarria izango dute 'Cerdan auziaren' krisiaren ostean
Ostiral honetan, PPk Feijoo lider gisa sendotzeko kongresua abiatuko du Madrilen. PSOEren Batzorde Federala, berriz, ‘Cerdan auziaren’ eragin handiak markatutako testuinguruan egin da.
Albiste izango dira: PPren kongresua eta PSOEren batzorde federala, Gasteizko lorezainen greba eta Independence Day
Gaurkoan albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
'Begoña Gomez auzia'-n Gorenak Bolaños ikertzearen aurka agertu da Fiskaltza
Juan Carlos Peinado epaileak Felix Bolaños Presidentzia, Justizia eta Gorteekiko Harremanetarako ministroa ikertzea eskatu zuen, lekukotza faltsua eta dirua bidegabe erabiltzea egotzita, baina Prieto fiskalak uste du epailearen azalpena ez dagoela behar bezala arrazoituta eta oinarrituta eta Onarpen Aretora bideratu du eskaera.
Santos Cerdanek helegitea aurkeztu du ezarri dioten espetxeratzearen aurka
PSOEko Antolakuntza idazkari ohiak apelazio helegitea aurkeztu du Auzitegi Gorenean, bera ustezko ustelkeria sarean nahasteko froga nahikorik ez dagoela argudiatuta.
EH Bilduko Irati Jimenez izango da Nafarroako esleipen publikoak ikertuko dituen batzordearen burua
Pedro Gonzalez (UPN) izango da presidenteordea, eta Idazkaritza, berriz, Blanca Regulezen (Geroa Bai) ardura izango da.
Otegik onartu du bitan bildu zela Antxon Alonsorekin eta horren bitartez ezagutu zuela Cerdan
Ustez 'Koldo auzia'n nahastutako Alonso enpresari elgoibartarra lagun baten laguna dela adierazi du EH Bilduren idazkari orokorrak, eta horrek bitartekari lanak egin zituela bera eta PSOEren Antolakuntza idazkaria bildu zitezen.
Gasteizko Udalak hiru urtean babestutako 3.000 etxebizitza eraikitzeko plana iragarri du
PSE-EEk eta EAJk osatzen duten Udal Gobernuak Arabako hiriburuko hainbat gune tentsio handiko eremu izendatzeko eskaera onartu duen egun berean jakinarazi du alkateak etxebizitza babestuak eraikitzeko plana.
Estebanek PPri aurpegiratu dio EAJ "zerikusirik ez duen" sare batean "nahastu" nahi izatea
EAJren presidenteak onartu du bi alderdien arteko harremanak ez daudela unerik onenean, batez ere, azken sei hilabeteetan popularrek jeltzaleei egindako "eraso argien" ondoren.