"Zero covid" estrategiadun herrialdeetako biztanleen buru osasuna hobea izan da, "The Lancet"en arabera
Covid-19aren pandemiari aurre egiteko herrialdeek erabili dituzten bi estrategia nagusiak alderatuta, birusa murrizketekin kontrolatu nahi izan duten herrialdeetako biztanleek osasun mental edo buru osasun okerragoa izan dutela ondorioztatu dute ikertzaileek.
The Lancet Public Health aldizkari zientifikoan argitaratutako artikuluan jasotzen denez, bi ikerketeko konbinatu dituzte ikertzaileek ondorioak ateratzeko: batetik, Oxford Unibertsitateko covid-19ari buruz Gobernuek emandako Erantzunen Arakatzailetik ateratako datuak; eta, bestetik, Imperial College London-YouGov covid-19 Behaviour Tracker inkestan ondoez psikologikoari buruz jasotako datuak.
Inkestaren datuak 15 herrialdetan jaso ziren 2020ko apiriletik 2021eko ekainera bitartean. Herrialdeak bi kategoriatan sailkatu ziren: Covid-19aren transmisioa ezabatu nahi zutenak (zero covid) eta herrialde barruan birusaren hedapena arindu edo murriztu nahi zutenak.
Aztertutako "zero covid" estrategiadun herrialdeak hauek izan ziren: Australia, Japonia, Singapur eta Hego Korea. Estrategia 'ezabatzailea' deitu diete.
Covidaren transmisioa "arindu" nahi izan zutenen artean, berriz, Alemania, Kanada, Danimarka, Espainia, Finlandia, Frantzia, Italia, Norvegia, Herbehereak, Erresuma Batua eta Suedia hautatu zituzten.
Ikerketaren arabera, "zero covid" estrategiadun herrialdeek neurri goiztiarrak eta espezifikoak aplikatu zituzten, nazioarteko bidaietarako murrizketak, esate baterako, eta horrek "covid-19 kutsatze gutxiago, heriotza gutxiago eta osasun mentalean inpaktu negatibo gutxiago eragin zituen, "transmisioa arintzea" helburu zuten herrialdeekin alderatuta".
Azken herrialde horiek ez ziren horren zorrotzak izan bidaiekiko eta, aldiz, gehiago jo zuten distantzia fisikoa, bilera murrizketak eta etxeratze aginduak ezartzera.
"Neurri horiek gizarte-harremanak murrizten zituzten, eta ondoez psikologiko handiagoarekin, bizitzaren balorazio txikiagoarekin eta Gobernuarekiko iritzi okerragoarekin lotzen ziren inkestetan, zero covid estrategiadun herrialdeetako biztanleen sentsazioekin alderatuta", ondorioztatu du ikerketak.
"Luze eta zabal eztabaidatu izan da gobernuek, oro har, covid-19aren pandemiari emandako erantzunen inguruan. Lehen begiratuan, badirudi herrialde 'ezabatzaileek' beste herrialde batzuek baino estrategia gogorragoak erabili zituztela, nazioarteko bidaien debekuek komunikabideetan izan zuten oihartzuna ikusita. Baina, egia esan, euren mugen barruan, herrialde horietako biztanleek 'transmisioa arintzeko estrategia' zerabilten herrialdeetako biztanleek baino askatasun gehiago eta murrizketa gutxiago izan zituzten, oro har", dio ikerketaren liderrak, Kanadako Simon Fraser Unibertsitateko Lara Akninek.
Ikerketaren egileek iradokitzen dute, gainera, "zero covid" estrategian, diagnostiko probak egoki erabiliz eta kontaktuak arakatuz, heriotzak gutxitu daitezkeela, birusaren hedapenari eusteko neurri murriztaileagoak erabili gabe.
Ikertzaileen arabera, pandemia geldiarazteko politika eraginkorrekin batera, estrategiak eta baliabideak erabili behar dira osasun mentalean izan daitezkeen ondorio kaltegarriei aurre egiteko.
Etorkizunean etor daitezkeen pandemien aurrean, ikertzaileek iradokitzen dute gobernuek lehentasuna eman beharko lieketela birusaren transmisioa murriztu baina eguneroko bizitzan murrizketa gutxiago ezartzen dituzten politikei, hala nola, barne-bidaiak mugatuz, jendearen arteko bilerak mugatu beharrean.
Albiste gehiago gizartea
Kutsadura arriskua Arabako 12 herritan, Ihuda ibaian isuria egon daitekeelako
Eusko Jaurlaritzaren eta Gaztela eta Leongo larrialdi zerbitzuek alerta egoera ezarri dute, ibai-ibilguan karramarro ugari hilda agertu direla jakin ostean.
Beloradoko moja ohiek Mario Iceta artzapezpikuaren aurka jarritako salaketa artxibatu dute
Erabaki horrek bat egiten du Beloradoko monasterioko moja ohien utzarazpena aldi baterako geldiaraztearekin. Erlijiosoek errekurtsoa jarri duten arren, Artzapezpikutzak eskatu du utzaraztea behin-behinean exekutatzeko, eta gogorarazi du lau kasutan bertan behera geratu dela neurria.
Adituen txosten baten arabera, "gaintentsioaren kateatutako erorikoak" izan ziren itzalaldiaren arrazoia
Elektrizitatea Garraiatzeko Sareen Kudeatzaileen Europako Sareak (Entso-E) apirilaren 28ko gertakariak zerrendatzen dituen txosten bat aurkeztu du. Egun hartan gertatutakoa "erabat berria dela Europan" zehaztu du eta ez du uste energia berriztagarrien ekoizpenak sortu zuenik.
Getariako atun gorriaren haztegian gizendutako lehen aleak portura eraman dituzte
Gezi moduko lantza bat erabili dute atun horien estresa txikitu eta haragia ahalik eta gozoena izan dadin. Atun gorriak portura eraman dituzte, eta bertan pisatu, neurtu eta aztertu dituzte. Orain, proiektua fase berri batean sartuko da.
Dagoeneko 12 familiak jarri dute salaketa Bernedoko kanpalekua dela eta
Sexu-askatasunaren aurkako aurreko lau salaketei beste zortzi gehitu zaizkie orain, EITBk jakin ahal izan duenez. Halaber, ikerketa judiziala hasteko aurretiazko eginbideak ireki dituzte berriki.
70 talde feministak baino gehiagok eta LGTBIQ+ taldeak Bernedoko udalekuen aurkako "lintxamendu kanpaina" salatu dute
"Ultraeskuinak" eta "puritanismoak" sexu- eta genero-disidentzia adingabeei egindako erasoekin lotu nahi izatea kritikatu dute.
Auto-ilara luzeak sortu dira A-8 autobidean, Malmasinen, Donostiarako noranzkoan
Hiru ibilgailuren arteko istripua izan da tunelaren barruan, eta errei bat itxi dute.
Xabiertxok, 100 urte: "Uste dut gaur egungo hezkuntzak garai hartako ekosistema euskaltzale hori behar duela"
Duela 100 urte argitaratu zuen Ixaka Lopez Mendizabal tolosarrak Xabiertxo, haurrei euskaraz irakurtzen irakasteko liburua. Haritz Azurmendi Jakin Fundazioko kidea aritu da mendeurrenaren ospakizuna prestatzeko lanetan, eta liburuari buruzko bitxikeriak azaltzeaz gain, Xabiertxok Euskal Herriari egin dion ekarpenaren inguruan mintzatu da.
Milaka herritar atera dira kalera Palestinaren alde
Gazarako Mugimendu Globala Euskal Herriak deituta, Iruñean 18:30ean abiatu da manifestazio nagusia Merindadeen plazatik, eta Donostian, Gasteizen eta Bilbon, 19:00etan. Halaber, unibertsitateko ikasleek manifestazioak egin dituzte 12:00etan euskal hiriburuetan.
ES-Alert ohartarazpen sistema probatu du SOS Deiak zerbitzuak Balmasedan
Balmasedan zeuden mugikorrek ohartarazpen mezu bat jaso dute. Sistema honekin jakinaraziko zaio gizarteari hondamendiren baten arriskua. Balmasedan egindako probarekin eraginkortasun-maila ezagutu nahi izan da, behar izanez gero hobetu ahal izateko. Soinua entzun ondoren, euskaraz, gaztelaniaz eta ingelesez idatzitako mezu bat jaso dute gailuetan, probaren berri emanez.