Zenbat zikintzen dugu garbitzen dugunean?
Ontzi-garbigailurako pastillak, labe-garbitzaileak, zorurako detergenteak, aire-freskagarriak, beira-garbitzaileak... Gero eta garbigarri gehiago ditugu etxeko armairuan, horietariko asko oso kaltegarriak, kutsadura-foku izateaz gain, gure osasunerako mehatxu izan daitezkeelako. Ezinbestekoak al dira?
Aiora Urbieta naturopata eta sendabelarretan aditua da, eta urteak daramatza garbigarriak etxean egiten. Kontzientziatzen ari bagara ere, eta gero eta jende gehiagok produktu ekologikoen alde edo etxean egiten direnen alde egiten badu ere, oraindik egiteko asko dagoela aitortu digu.
Buruko minak, azkura, asma, goragalea, nerbio-sisteman eta arnas aparatuan arazoak edo desoreka hormonalak eragin ditzakete organismoan garbigarriek.
Halaber, askok substantzia kimiko kutsagarriak eta arriskutsuak izaten dituzte, eta horiek zaborretara botatzen direnean edo sukaldeko harraskatik edo komunetik behera, ingurumenean kalteak eragiten dituzte.
Dena dela, azpimarratu behar da guztiek ez dutela kalte bera eragiten.
Zeintzuk dira gehien kutsatzen duten garbigarriak?
Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Erakundearen (OCU) arabera, komunontzi-garbitzaileak, labea garbitzeko erabiltzen diren produktuak, libratzaile kimikoak, desinfektatzaileak, bakterioen aurkakoak eta aire-freskagarriak dira arriskutsuenak.
Komunontzi-garbitzaileek kimiko arriskutsuak dituzte, hala nola sodio hipokloritoa edo azido klorhidrikoa; beraz, gehienek azkura sentiarazten dute begietan eta larruazalean. Labe-garbigarriak ere oso arriskutsuak dira. Soda kaustikoa izaten dute, digestio arazo larriak eragin ditzakeen produktua.
Gai arriskutsuen artean sartzen dituzte libragailu kimikoak ere; izan ere, oso kaltegarriak dira, bai gizakiarentzat baita ingurumenarentzat ere, substantzia korrosiboak izaten dituztelako hondakinak ezabatzeko, normalean sosa.
Desinfektatzaileak eta bakterioen aurkakoak ere multzo horretan daude, baita aire-freskagarriak ere, disolbatzaileak dituzten produktuak baitira, eta asma, bronkitisa, migraina eta abar eragin edo areagotu ditzakete.
Eta horren aurrean, ba al dago alternatibarik?
Aukerarik bat baino gehiago daude. Horietako bat da produktu ekologikoak erostea. Substantzia toxiko gutxiago dituzte, biodegradagarriak dira, eta, beraz, murriztu egiten da ohiko kimikoek ingurumenean eta pertsonen osasunean duten eragina.
Beste aukera bat garbiketa-produktuak pisura erostea izan daiteke. Ontziak berrerabiliz, ingurumena babestu eta klima-aldaketa arintzen laguntzen da.
Horretaz gain, etxean bertan egin ditzakegu garbigarriak, osagai naturalak erabiliz. Horrela, dirua aurrezteaz gain, produktu jasangarriagoak erabiliko ditugu, ez baitira kaltegarriak ez ingurumenarentzat ezta gizakiontzat ere, osagai naturalak erabiltzen baitira horiek ekoizteko: gatza, ozpina, bikarbonatoa, limoia, xaboi naturala eta olio likidoa, besteak beste.
Aiora Urbieta etxeko garbigarriak eta produktu kosmetiko naturalak nola egin irakasten aritzen da han eta hemen, tailerrak antolatuz. Berak argi du supermerkatuan erosten ditugunak bezain eraginkorrak edo are eraginkorragoak direla etxean egindako garbigarriak. Horrelako batzuk nola egin azaldu digu:
Albiste gehiago gizartea
Gizon bat atxilotu dute Portugaleteko taberna batean beste bati aizkoraz erasotzeagatik
Atzo 20:00etan gertatu zen erasoa. Biktimak zauriak ditu eskuetan eta bizkarrean.
Albiste izango dira: Saretzen txostena, PSNren krisia eta Errefuxiatuen Mundu Eguna
Gaurkoan albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
Oñatiko Larraña Etxeak 20 nazionalitateko 100 errefuxiatu hartzen ditu
Zentroa kudeatzen duen Zehar-Errefuxiatuekin elkarteak salatu du Atzerritarrei buruzko Legearen Erregelamenduaren azken erreformak nazioarteko babesa eskatzen duten pertsonak "zigortzen" dituela. 3.000 pertsonak baino gehiagok eskatu dute nazioarteko babesa Euskadin aurten.
Bittor Arginzonizen Etxebarri erretegiak munduko bigarren jatetxe onena izaten jarraitzen du
Peruko Maido jatetxea munduko onena izendatu dute The World 's 50 Best Restaurants 2025 sarietan. Bestalde, Etxebarri erretegiko Mohamed Benabdallah aljeriarra munduko sommelier onena izendatu dute.
Abadia Saria jaso du Gure Zirkuak
Gure Zirkuak aurtengo Abadia Saria jaso du gaur arratsaldean, Arrateko gainean (Eibar) egindako ekitaldian, komunitate oso bati “elkarrekin euskaraz bizi eta sentitzeko plaza berritzailea” eskaintzeagatik. Eider Mendoza diputatu nagusiaren eskutik jaso dute Abadia Sariaren oroigarria –Iñigo Aristegui Telloren Zazpi Petaloak eskultura– Gure Zirkuko kideek.
Musika, nagusi: EAEko 10 kultur ekitalditatik hiru musikari lotutakoak dira
6.342 kontzerturekin, musika euskal agendan gehien agertzen den forma kultural gisa finkatu zen iaz. Ondoren antzerkia (4.239 ekitaldi) eta, urrunago, zinema/ikus-entzunezkoak (2.349) eta dantza (860).
EAEko kultur ekitaldien ia erdiak euskarazkoak edo elebidunak dira
2024an programatutako kultur ekitaldien % 32,8 euskara hutsean izan ziren, eta % 13,1 elebidunak, gaztelaniarekin edo beste hizkuntza batekin batera.
EAEko kultur sarea: bizia, baina asimetrikoa
2024an, ia 20.000 ekitaldi inguru erregistratu ziren hiru lurraldeetan, Kulturklik atariaren arabera. Beste era batera esanda: egunean, batez beste, 55 kultur saio izan ziren EAEko udalerrietan.
Kultur programazioa urte osoan zehar ereiten da EAEn, baina udazken-negua da sasoirik emankorrena
Orokorrean orekari eusten zaion arren, eskualdeen arteko aldeak egon badaude. Eremu batzuetan programazioa batik bat uda sasoira bideratzen dute, eta beste batzuetan, aldiz, ekitaldiak hilez hil sakabanatzen dituzte.
Beskoitzek ikastola berria izango du 2026-2027 ikasturtean
Egun dauden prefabrikatuetatik gertu, lursail bat erosi du Beskoitzeko Udalak eta bertako zati bat ikastolarentzat izango da. Herri Urratsen lortutako diruari esker eta Euskal Herri osotik iritsitako elkartasunari esker, Seaskak milioi bat euroko inbertsioa egingo du. Irailean lanak hasiko dira, eta hurrengo ikasturtean hasiko lirateke Beskoitze aldeko 50 haur inguru baldintza duinetan euskaraz ikasten.