Animaliak

Bi aste eskasetan hiru pertsona hil dira Galizan liztor asiatikoaren ziztadez. Horrek  espezie inbaditzaile honekiko kezka areagotu egin du Euskal  Herrian ere. Zer egin beharko genuke liztor asiatikoaren habia ikusten badugu?  Oier Alberdi liztor beltzaren tratatzaileak zenbait aholku eman ditu gai konplexu honen aurrean.

"Giselbert 916" izena duen hegazti-alea bere espezieko lehena da eskualdean, eta Eremita Proiektuari esker dokumentatutako migrazio-ibilbide baten barruan kokatzen da.

Izurrite honen jatorria Zorrotzaurreko obretan dago. Karraskariek bizilekuz aldatu behar izan dute, eta itsasadarraren beste aldera joan dira janari bila. Udalak esan du arratoien populazioa gutxitzeko lanean ari dela.

Paseko kurriloa da (hegazti basatia) Arguedaseko hezegune batean hilda aurkitu dutena. Edozein kasutan, oraingoz ez da positiborik izan Nafarroako etxaldeetan. Euskal Autonomia Erkidegoan 19 positibo zenbatu dira urtea hasi zenetik. 

Maz menditik gertu ikusi dute, Anso ibarran, Nafarroa eta Aragoi arteko mugan. Aurreko asteetan bertako artzainak kexu agertu izan dira hainbat ardi hilik agertu baitira, eta susmoa zen hartzen bat gertu zebilela. Pirinioetan, oro har, 90 bat hartz daude, baina mendebaldeko inguruan 6 bat omen dira. 

Europako araudia oso zorrotza da, eta % 1eko intzidentzia gaindituz gero ganadutegiko animalia guztiak hiltzera behartzen du, eta horixe gertatu da Bergarako Zezenak ganadutegian. 

Abere-azokak eta -bilkurak bertan behera utzi dira espezie guztientzat, txakurren eta katuen kasuan izan ezik. Gainera, animalien mugimenduak kontrolatzeko neurriak aktibatu, eta ibilgailuak eta garraio-elementuak desinfektatu eta intsektuak akabatzeko neurriak hartuko dituzte. 

Urtero, urria eta azaroa  artean, Indiako ozeanoan dagoen Christmas uhartean, ikuskizun natural harrigarrienetako bat izaten da. Milioika karramarro gorri oihan tropikaletik atera eta itsasorantz abiatzen dira. Bertako errepide eta lorategiak gorritu egiten dira basotik itsasora egiten duten ibilbidean.

EAEn eta Nafarroan azaroaren 30era arte egongo da indarrean debekua, eta Ipar Euskal Herrian, berriz, azaroaren hasierara arte. Edozein kasutan, egoera epidemiologikoaren bilakaeraren arabera, lurralde guztietan debekua luzatzea erabaki dezakete. 

Gaurkoan Orainen albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.

Ostiralean, Bizkaiko Foru Aldundia abeltzaintza-sektorearekin bilduko da neurri horien berri emateko. Hala ere, "lasaitasun mezua" helarazi dute "gertueneko azokari" begira, Gernikan urriaren 27an izango den Azken Astelehenari, hain zuzen ere, hitzordu horretan ez baitago ganadurik.

Zientzialarien ustez, klima-aldaketaren ondorioz Islandian udazken eta udaberriak epelagoak dira, eta horrek eltxo arrunten espeziak agertzea eta bizirautea erraztu du.

Gaurkoan Orain-en albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.

Udalak "hildako zein gaixotutako hegaztiekin, haien gorotzekin eta jariakinekin kontakturik ez izatea" gomendatu du.

Maskotak erroldatzeagatik tasa sinbolikoa ezartzea aztertzen ari da PSE-EEk eta EAJk osatutako Eibarko Udala. Espainiako Estatuko zenbait udalerritan 10 eta 50 euro artean kobratzen dute dagoeneko.

Primateetan aditua, "Lady Chimpanzee" izenez ezaguna da txinpantzeekin egindako lanagatik. Haren izena daraman Institutuak jakinarazi du berez hil dela, Kalifornian (Ameriketako Estatu Batuak).  

2024an, bi kasu diagnostikatu ziren. Ultzama, Larraun eta Iza ibarretan izan dira kasu gehien. Lau kasutan gaixoek karraskarien gorpuak ukitu zituzten, eta beste lautan, berriki izan zuten kaparren ziztada. 2025ean 60 kasu baino gehiago baieztatu dira Espainiako Estatuan.

Ezarritako babes- eta zaintza-eremuak udalerri hauetan ezarri dira: Lemoiz, Bakio, Gorliz, Barrika, Sopela, Mungia, Maruri, Plentzia, Urduliz, Getxo, Berango, Gatika, Laukiz, Leioa, Erandio, Loiu eta Derio.

Lau urterekin elur-oreinen aztarnak arakatzera joan zen Finlandiara, eta orain, 13 urterekin, Eguesibarreko gazteak Young Scientific Explorer Award saria jaso du. Gainera, Elvia Gomezek arrakasta handia du Instagramen (@elvialarastreadora), animaliei buruzko bitxikeriak kontatzen baititu.

Hegaztiei bakarrik eragiten die, ez zaie pertsonei transmititzen eta ez da arriskutsua osasun publikorako. Hala ere, prebentzio-kontrolerako neurriak ezarri dira eremu horretan, animalien osasuna babesteko eta hegaztien sektorean izan daitekeen edozein eragin minimizatzeko.