Nekazaritza

Amaia Barredo sailburua Mexiko Hirian da 23 euskal upeltegiren ordezkaritzarekin batera, euskal gastronomiaren kalitate eta bikaintasun zigiluarekin merkatu berriak irekitzeko asmoarekin.

Nafarroako Gobernuak eman du jada kaltetutako zuhaitzak mozteko baimena. Gainera, nekazariekin bildu ondoren, haiek suteak itzaltzeko larrialdi opertaiboetan modu arautuan eta berme handienekin sartzeko aukera aztertzen hasi dira. 

Javier Fatas COAG Nekazari eta Abeltzain Erakundeen Koordinakundeko ordezkariaren arabera, "hondamendi egoera" da Estatuko hainbat tokitan, 350.000 hektarea baino gehiago erre baitira, bereziki mendebaldean. Kaltetutako eremuen artean, laborantza, abeltzaintza edo baso aprobetxamendurako lurrak daudela azpimarratu du. 

Tenperaturak gora egitearekin batera, sua pizteko arriskuak ere gora egiten du, eta arriskua handiagoa izaten da nekazaritzarekin lotutako lanak egin behar izanez gero; uzta biltzeko orduan, adibidez. Araban, ez dute neurririk agintzen suteak saihesteko, baina nekazariek neurriak hartzen dituzte suterik ez izateko.

Suteak prebenitzeko eta itzaltzeko operatiboen profesionalizaziorik eza eta prekarizazioa dira hainbat eragilek aipatutako beste faktore batzuk.

2024an, bi kasu diagnostikatu ziren. Ultzama, Larraun eta Iza ibarretan izan dira kasu gehien. Lau kasutan gaixoek karraskarien gorpuak ukitu zituzten, eta beste lautan, berriki izan zuten kaparren ziztada. 2025ean 60 kasu baino gehiago baieztatu dira Espainiako Estatuan.

Sutea 18:13an hasi da, eta ez du zerikusirik asteartean piztu ziren biekin. Sutea garagar eta gari uzta jasota dagoen galtzu soro batean hasi da, baina basoa gertu du.

Amparo Lopez Barne, Funtzio Publiko eta Justizia kontseilariak "lasaitasun" mezua zabaldu du Muruzabal, Eneritz, Añorbe eta Obanosen artean piztutako sutearen aurrean, "ez baitago, a priori, herrigunerik kaltetutaa". "Eta ez dugu uste gertatuko denik", gaineratu du. Bestalde, Maria Chivitek Nafarroako presidenteak eskertu egin du "inguruko alkateekin izaten ari garen lankidetza perfektua".

Nafarroako lurralde osoan debekatuta egongo da lurzoru urbanizaezinean nekazaritzako, basogintzako eta beste edozein motatako jarduerak egitea, baldin eta sua, makinak edo ekipoak erabiltzen badituzte eta horien funtzionamenduak baso-suteak eragin baditzake leherketen, txinparten edo deskarga elektrikoen bidez.

Muruzabal, Eneritz, Añorbe eta Obanos herrietan piztutako baso-suteak uzta bilduta zeuden hainbat zereal-soro eta pinudi bat kaltetu ditu. Suhiltzaileek gau osoa eman dute bertan, eta lanean jarraitzen dute goizean. Artaxoan piztutako bigarren sute baten ondorioz, NA-132 eta NA-6020 errepideak itxi behar izan dituzte, baina biak zabaldu dituzte dagoeneko.

Arabako Errioxarentzat, Ameriketako Estatu Batuak oso garrantzitsuak dira, bigarren merkatua baita bolumenari dagokionez eta lehena balioari dagokionez. Horregatik, Amaia Barredo Nekazaritza sailburuak "bide diplomatikoa eta negoziazioa azken minutura arte agortzea" eskatu du, ardoa salbuespena izan dadin.

Gainera, bileran bi buruzagiek "merkataritza harremanak eta horiek indartzeko moduak" eztabaidatuko dituztela azaldu du Europako Batzordeak.

Iturri diplomatikoek azaldu dutenez, Japoniako eta Ameriketako Estatu Batuetako itunak "nolabaiteko giroa, burbuila efektua" sortu du, negoziatzen ari direlako eta akordioa "gertuago dagoela ematen duelako". Nolanahi ere, "zuhur" jokatu behar dela onartu dute.

Aurtengo hezetasun handiak, lainoek eta landaretza zabaltzeak mildiua agertzea bultzatu dute. Are, faktore horiek guztiek onddoa suspertu eta zabalarazi dute, eta ia eskualde osoan hedatu da, bigarren fasean hedatu ere.

Aeroponia landareak hazteko sistema bat da, aireko edo lainozko ingurune batean ereinda, lurzorurik erabili gabe. Biarritzen baratze bertikal horietako bat eraiki dute, Aguilera klinikako aparkalekuaren erdian, ospitaleko langileei on egiteko.

Instalatutako 30 dorreek urtean tona eta erdi barazki ekoizten dituzte. Ekimenaren bultzatzaileek adierazi dutenez, beste laborantza mota batzuk baino sistema eraginkorragoa da.

Behargin errioxarra baso lanetan ari zela adar bat erorita hil da. Bertara iristeko zaila den baso batean gertatu da ezbeharra, Auntzetan. LAB sindikatuak salatu duenez, aurten dagoeneko 29 behargin hil dira Euskal Herrian.