Brasil

Hainbat Estatuk ofizialki onartu dituzte genozidioak, abusu kolonialak eta giza eskubideen urraketak, besteak beste, Alemaniak, Herbehereek, Belgikak eta Estatu Batuek barkamena eskatu dute. Gernikaren kasuan bezala,  komunitateak sakonki markatu zituzten gertaerak izan ziren. 

Greenpeace eta Ekologistak Martxan elkarteek Brasilgo goi-bileran adostutako akordioa kritikatu dute, erregai fosilen eta deforestazioaren alboratzea bazter uzten dituelako.

Presidente ohia, estatu-kolpe saiakeragatik kondenatua, etxean betetzen ari zen atzipenaldia.

Belemgo (Brasil) Klimaren Goi-bileran (COP30) parte hartzen ari diren herrialdeetako ordezkaritzen bulegoetatik gertu piztu da sua. Agintariek Eremu Urdina deiturikoa hustu eta hesitu dute, negoziazio diplomatikoak egiten ari diren pabiloia, baina ez dela zauriturik izan argitu dute.

Brasilgo Amazonian, plantazio handiek saguzar frugiboroen (frutajaleen) bizimodua hankaz gora jarri du. Funtsezko espeziea da bertako haziak eta landaredia mantentzeko. Monolaborantzak eremuan zehar mugitzea galarazten die saguzarrei, eta horrek oztopatzen du haziak barreiatzea. Saguzarrek garraiatutako hazi bakoitzak ikaragarri laguntzen du zuhaitz, fruitu, baso eta sabanak birsortzen. Amazonia babesteko beharrezkoak dira.

Irabazi asmorik gabeko nazioarteko 35 erakundek gaur iragarri dute 300 milioi dolar bideratuko dituztela datozen hiru urteotan, klima larrialdiari aurre egiteko ekimenetara. Tartean daude Gates, Wellcom Trust edota Rockefeller fundazioak. 

Belemen, manifestariek Nazio Batuen Erakundeak kudeatzen duen COP30eko gune urdinean sartzea lortu dute. Amazoniako petrolio-ustiategien aurka protesta egin dute eta milamilioidunenek ingurumen-zergak handiagoak ordaindu ditzatela eskatu dute. Lula presidentearen aurkako mezuak ere zabaldu dituzte, Amazoniaren egoera ofizialki onartzen dena baino okerragoa dela salatuz.

Nazio Batuen Erakundeak (NBE) adierazi du klima-aldaketaren auzian ezer ez egiteak geldialdi ekonomikoa eta inflazioa ekarriko dituela, eta erregaiei, finantzaketari eta egokitzapenari buruzko emaitza "argiak" eskatu ditu. 21era arte luzatuko da goi-bilera.

Munduko tenperaturak 1,5 graduko igoeraren langa gainditu zuen 2024an, lehen aldiz, eta geroztik egingo den klimaren inguruko aurreneko goi-bilera da aurtengoa. Azaroaren 10etik 21era egingo da COP30 goi-bilera, Brasilgo Amazonian.

NBEaren goi bileraren helburu nagusia 10 urte bete berri dituen Parisko Akordioa berrestea izango da; alegia, industria aurreko mailarekin alderatuta, planetaren berotzea 1,5 gradura mugatzea.

Datorren astelehenean hasiko den klima aldaketari buruzko goi-bileraren atarian (COP30), Radio Euskadik Elisa Sainz de Murieta elkarrizketatu du, BC3 Basque Centre For Climate Change zentroko ikerlaria.

Hondamendi naturala Rio Bonito do Iguaçun gertatu da, Parana estatuan, herrialdearen hegoaldean, eta 250 km/h-ko haize-boladek 10.000 kaltetu baino gehiago utzi dituzte.

Luiz Inacio Lula da Silva Brasilgo presidenteak salatu du banku handiek petrolio sektorea diruz laguntzen dutela eta Ukrainako gerrak erregai fosilen ustiaketa sustatu diuela.

Ostegun eta ostiral honetan, munduko ordezkari nagusiek COP30 izango denaren bidea markatuko dute.

Rio de Janeiron, Brasilen, 132 pertsona hil dira krimen antolatuaren aurkako polizia-operatibo batean, hiriko faveletan. Hiriaren historian biktima gehien eragin dituen operatiboa izan da. Inguruko bizilagunek 70 gorpu baino gehiago eraman dituzte plaza batera, senideek identifika ditzaten. 

Erakunde kriminal armatu bateko kide izateagatik eta Lula da Silvaren aurka hauteskundeak galdu ostean estatu-kolpe bat bideratzeagatik zigortu dute Brasilgo presidente ohia.

Indiak eta Brasilek, BRICS nazioarteko erakundeko kideek (Errusia ere horien artean dago), ez dute lortu Trumpekin akordiorik. Kanadak ere zail ikus lezake negoziazioa, bereziki Palestinako Estatua ofizialki aitortuko duela iragarri ostean.

Hala mintzatu da Gabriel Boric Txileko presidenteak antolatutako 'Demokrazia beti' izeneko goi-bileran, Luiz Inazio Lula da Silva Brasilgo presidenteak, Gustavo Petro agintari kolonbiarrak eta Yamandu Orsi buruzugi uruguaitarrak ere parte hartu duten hitzorduan.

Erabakia Alexandre de Moraes epaileak hartu du. Bolsonarori "justizia oztopatzea" egotzi dio. Era berean, epailearen ahotan, buruzagi ohi ultraeskuindarrak "atzerriko gobernu bat Brasilen aurka egitea eskatu, bultzatu eta lagundu du".