Zientzia
2025/06/18 - 16:20
Euskarazko eta beste hizkuntza gutxituetako txatbotak sortzeko modu berritzailea topatu du HiTZ zentroak
Orain arte, txatboten elkarrizketa onak izateko gaitasuna Interneten modu irekian hizkuntza jakin batean idatzita dauden dokumentu kopuruaren araberakoa zen, baina metodo berriak izugarri erraztuko du txatboten jarduna egokiagoa izatea.
2025/06/02 - 15:22
Eusko Jaurlaritzak 50 milioi euroko dirulaguntzak bideratuko ditu Unibertsitateko ikerketa-taldeentzako
Unibertsitateko ikerketa taldeentzako deialdi berriak (2026-2030) % 20ko aurrekontu igoera izan du, eta 250 proiektu finantzatzea ahalbidetuko du.
2025/04/17 - 15:47
Exoplaneta batean inoiz aurkitutako bizi-zantzu sendoena topatu dute K2-18b planetan
Cambridgeko unibertsitateko adituek bizi-froga %99,7koa dela azpimarratu dute, baina Lurretik kanpo bizitza dagoela ondorioztatzeko % 99,99994koa izan behar da.
2025/04/16 - 00:30
Ikerketa batek pankreako minbiziaren "gakoetako bat" identifikatu du
Ikerketak Galectina-1 proteinak tumorearen inguruko zelulen nukleoan, fibroblastoetan, duen papera erakutsi du. Orain jakinarazitakoak "tumore mota honi eraso egiteko estrategia berriak diseinatzeko atea irekitzen du".
2025/04/14 - 21:47
Frogatu dute gonorrearen aurkako antibiotiko bat eraginkorra eta segurua dela, 90eko hamarkadatik lehenengoz
Gonorrea sexu-transmisioz kutsatzen den infekzioa da, eta, behar bezala tratatu ezean, konplikazio larriak eragin ditzake. Ohiko botikekiko erresistentzia kasu kopuruak gora egin du azken urteetan, beraz, behar-beharrezkoa da antibiotiko berriak sortzea.
2025/04/08 - 22:47
Benetan berreskuratu al dute otso erraldoia, ala espezie berria sortu dute?
Colossal Bioscience enpresak dio otso erraldoiaren otsokumeak direla Romulo, Remo eta Khaleesi. Hala ere, adituek diote horiek ez direla duela 10.000 urte desagertutako espezieko kumeak, genetikoki eraldatutako otso grisarenak baizik, otso erraldoiaren gene batzuekin sortuak.
2025/04/08 - 20:42
Teresa del Valle ikertzaile eta antropologia feministaren bultzatzailea hil da
Antropologiaren hainbat arlotan ikerketa lan ugari egin zituen, beti ere feminismoaren ikuspuntutik. Besteak beste, Berdintasunerako Emakunde Saria eta Eusko Ikaskuntza saria jaso zituen.
2025/04/08 - 12:34
Duela 13.000 urte desagertutako 'otso izugarria' berreskuratzea lortu dute
Colossal Biosciences konpainiak dioenez, espezie horretako bi kume sortzeko gai izan da, fosiletan aurkitutako DNAtik eratorritako aldaketa genetikoen bidez. Romulo eta Remo dute izena, eta sei hilabete dituzte.
2025/03/28 - 19:54
Ikerketa batek frogatu du kolonoskopia eta gorozkiez egindako proba baliokideak direla minbizia detektatzeko
Kataluniako, Kanarietako eta EAEko ikertzaileek hamar urtez 57.000 pertsonarekin (Lasarte-Oriako 4.700 tartean) egindako ikerketa zientifikoak frogatu du bi probek eraginkortasun maila bera dutela.
2025/03/26 - 18:51
Txosten arkitektoniko batek ondorioztatu du ez dela beharrezkoa izango Iruñeko Planetarioko dorrea eraistea
Adituen txostenak ondorioztatzen duenez, suhiltzaileek azkar jardun zutenez, hormigoizko hormak deskonposatzeko moduko tenperaturetara iristea saihestu ahal izan zuten.
2025/03/13 - 09:47
Ilargi-eklipsea: Noiz eta non ikusi odol-ilargia eta argazki onak egiteko gomendioak
Ilargiak kolore gorria hartuko du martxoaren 13tik 14rako gauean, eta Euskal Herrian partzialki ikusteko aukera izango da.
2025/03/12 - 22:38
1,4 milioi urte dituzte dute Atapuercan aurkitutako hominido zaharrenaren hezurrek
Aurkikuntza "Nature" aldizkarian argitaratu dute. Ikerketaren arabera, hezurrak homo affinis erectus espezieko gizaki batenak dira eta hominidoek Europan izan zuten bilakaera ulertzen lagunduko dute.
2025/03/12 - 22:21
Atapuercan giza espezie berri baten aurpegi-hezurrak aurkitu dituzte: Homo affinis erectus
Europa mendebaldean aurkitutako giza aztarnarik zaharrenak dira, 1,4 eta 1,1 milioi urte bitartekoak. Ikertzaileek argi dute, aurkikuntzak frogatzen du Homo antecessor iritsi aurretik Europa mendebaldean beste espezie bat egon zela.
2025/03/02 - 12:25
'Blue Ghost' zunda Ilargira iritsi da
Blue Ghost espazio-zunda Ilargira iritsi da, bertako lurrazpia, gainazala eta atmosfera aztertzeko, NASAren Artemis programaren baitan, hamarkadaren amaieran Lurraren satelitean giza presentzia iraunkorra ezarri ahal izateko.
2025/02/28 - 20:36
Horrela geratuko da Illunbe ingurua zentro bioteknologiko berria eraikitakoan
Erakundeek, Euskadiko Parke Teknologikoak eta Columbus inbertsio funtsak hitzarmena sinatu dute. Funts horrek 80 milioi euroko inbertsioa egingo du biozientzien arloko enpresak bertan kokatzeko. Lehen fasea 2026aren amaierarako martxan izatea espero dute, 2-5 enpresa lanean hasi ahal izan daitezen.
2025/02/28 - 08:56
Albiste izango dira: 5 urte EAEko lehen covid kasutik, maskulinitateei buruzko ikerketa, planeten lerrokatzea
Gaurkoan albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
2025/02/26 - 08:51
Albiste izango dira: Covid iraunkorra, Bingen Zupiriaren agerraldia eta Reala - Real Madril, zuzenean
Gaurkoan albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
2025/02/21 - 17:01
NASAk % 0,28ra jaitsi du 2024 YR4 asteroideak Lurraren aurka jotzeko arriskua
Zerua ilunago dagoen egun hauetan behaketa sakonagoak egiten ari dira YR4 asteroidearen nondik norakoak aztertzeko; izan ere, ilargi betearen ondorioz, ikusmena mugatuagoa izan da duela gutxira arte.
2025/02/11 - 08:42
Albiste izango dira: Catherine Zeta-Jonesen filma Bizkaian, akordioa haur eskoletan eta emakumeak zientzian
Gaurkoan albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
2025/01/10 - 14:04
Materia iluna detektatzen lagun dezakeen aurkikuntza egin du DIPCren parte hartzea duen ikerketa batek
Nazioarteko lantalde batek materia iluna detektatzen lagundu dezakeen "aurkikuntza gako bat" egin du.