Euskara

Euskararen Foru Legea onartu zeneko 39. urteurrenean, plataformak salatu du zonifikazioak "oinarrizko eskubideak ukatzen" dituela eta nafarren artean arrakala bat sortu, eta abenduaren 27an Bilbon egingo den ekitaldian parte hartzera deitu ditu herritarrak.

Urdiain eta Zeberio sartuta, 120 udalerrik osatzen dute jada Udalerri Euskaldunen Mankomunitatea (355.000 biztanle). Euskararen kontrako oldarraldia dela eta, “euskarak benetako lege-babesa izan dezan akordioak adosteko ahalegin guztiak” egingo dituela esan du Martin Aramendi UEMAko lehendakariak.

Hego Euskal Herriko ikasleriak bat egin du Ikamak deituriko greba egunarekin. Manifestazio jendetsuak egin dira Iruñean, Gasteizen, Bilbon eta Donostian. Euskara oldarraldi judizial eta politiko bat jasaten ari dela eta indarrean dagoen hezkuntza ereduak euskara mesprexatzen duela salatu dute.

EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak partzialki onartu du CCOO sindikatuak aurkeztutako helegite bat, eta bertan behera utzi ditu administrazio orokorrean eta atxikitako entitateetan hizkuntza erabiltzeari buruz Eusko Jaurlaritzak 2023an onartutako zenbait irizpide. Epaimahaiak argudiatu duenez, hizkuntza ofizial batek ezin du bestearen gaineko lehentasunik izan, eta azpikontratatutako langileei eta funtzionarioei ezin zaie hizkuntza-eskakizun bera eskatu.

Xiberutikan mendebaldera kantak lagunduko dio euskararen aldeko lasterketaren 24. edizioari. Ane Elordik azaldu duenez, “AEKide guztion artean" erabaki dute "nori egin kantuaren enkargua”.

Euskara jasaten ari den erasoen aurrean, Ikama gazte erakundeak hezkuntzaren garrantzia ekarri nahi du lehen lerrora gaurko deitutako grebarekin, "eredu propioa, euskalduna eta kalitatezkoa" aldarrikatuz.

Maitane Ipiñazar EBBren idazkariak Euskadi Irratian esan du euskararen normalizazio legea bera ere zalantzan jartzen duela erabakiak.

Estatuko 15 lege aldatzeko ekimenak euskaraz, katalanez edo galegoz idatzitako testuak baliozkotzea ahalbidetuko du, itzulpenik egin behar izan gabe.

"Kezkatuta" agertu dira gobernuko ordezkariak, "sektore publikoa euskalduntzeko sistema zalantzan" jartzeko arriskua ikusten dutelako.

Urteko azken osoko bilkuran eztabaidatuko dute ERC, EAJ, EH Bildu, Compromis, BNG eta Mes per Mallorca eta Comuneseko parlamentariek eramandako lege-proposamena. Helburua, besteak beste, katalanez, euskaraz eta galegoz idatzitako dokumentuak Administrazio osoan onartzea da, itzulpenik egin gabe.

Pau Blasi PSE-EEko legebiltzarkideak adierazi duenez, bere alderdiak "normaltasunez" ikusten du Euskal Autonomia Erkidegoko Auzitegi Nagusiak Euskadiko sektore publikoan hizkuntza eskakizunak arautzen dituen legeari buruz Auzitegi Konstituzionalari egingo dion kontsulta. "Ez da gertatzen den lehen aldia, eta Konstituzionalak esaten duenaren zain gaude", esan du Blasik Legebiltzarreko korridoreetan kazetarien galderei erantzunez.

"Jauzi kualitatibo bat da, larria eta negatiboa, baina lasai gaude lege hau legezkoa delako. Hori horrela, Jaurlaritzak alegazioak aurkeztuko ditu", adierazi du komunikabideen aurrean.

"Kontrara, uste dugu aukera bat ere izan daitekeela, Konstituzionalak jurisprudentzia alda lezakeelako, kasu honetan euskarari aterpe legala emanez, baina hori ikusteke dago, eta oldarraldi honen tamaina kontuan hartuta, oso baikorra izatea da", esan du EH Bilduko Ekintza Politikoko idazkariak 

Eusko Jaurlaritzak kezkaz hartu du EAEko Auzitegi Nagusiak legearen konstituzionaltasunaz galdetzeko aukera mahaiaren gainean jartzea, euskara administrazio publikoan normalizatzeko markoa bera zalantzan jartzen duen erabakia dela iritzita. Fiskaltza, ordea, ados dago Auzitegi Konstituzionalari kontsulta egitearekin.

GUKA, Bilboko Euskaltzaleon Plaza Askea plataformak, ehunka lagun bildu ditu Bizkaiko hiriburuan. Bilboko auzo guztietan euskaraz bizitzeko aldarria egin dute, eta erdalduntze-makina geldiarazteko eskatu. Euskaraz bizitzeko arnasguneak ezinbestekotzat jo dituzte, baita hizkuntza politika ausartak eta eraginkorragoak bultzatzeko beharra ere.

EHUko Nor ikerketa taldeko Josu Amezagak hizkuntza gutxituek ikus-entzunezko plataformetan duten presentzia azaldu du Eusko Legebiltzarrean. Europako herrialdeetan ingelesezko edukiak nagusi direla ohartarazi du, “askotan herrialdeko hizkuntza ofizialaren gainetik”. Hizkuntza gutxituen presentzia, “urria izanagatik ere, hobea da kontzientzia daukaten herrietan”. Bere ustez, politika publikoek eragina izaten dute.

Euskararen Eguna herri guztietan ospatzen da, aldarri eta aisirako hainbat ekintza eginda. Horren adibide dira mintzodromoak, askotariko gaiei buruz hitz egiteko biltzen diren pertsona talde txikiak.

"Hizkuntza bat bizirik dago, baldin eta emozioak, ezagutzak eta kultura transmititzeko balio badu", esan du lehendakariak Euskararen Egunean, eta gaineratu du hizkuntzek "tradizioak, historiak, ezagutza zientifikoa eta mundua ikusteko moduak gorde eta babesten" dituztela.

Abenduaren 3a Euskararen Nazioarteko eguna da eta Euskal Herri luze-zabaleko alderdi politiko, sindikatu eta eragile askok euskararen aldeko aldarriak botako dituzte, nork bere ikuspegitik.