Kultura

Gernikako taldeak giro paregabea sortu du Europa parkean, ostegun gauean eskainitako kontzertuan, jarraitzaileei agur esateko biraren baitan, oholtzatik betiko jaitsi aurretik.

Artista arabarrek eta bakarlari nafarrak dantzan jarri zuten Guggenheim ondoko eremua.

Fermin Muguruzak kontzertu jendetsua eskaini du bart Irunen, bere jaioterrian. Artista irundarrak bere errepertorio zabalaren errepasoa egin du.

Sarrera berriak abuztuaren 14ko 10:00etatik aurrera egongo dira eskuragarri, salmenta-kanal ofizialen bitartez.

Andre Maria Zuriaren jaietan, kontzertua eskaini zuen atzo talde bizkaitarrak. Foruen Plaza leporaino beteta, Aiora Renteriaren ahots indartsuak, beste behin, dardara eragin zuen.

Bilboko Orkestra Sinfonikoak kontzertua eskaini du lehen aldiz Arabako espetxe barruan. 45 musikarik 50 minutuz interpretatu dituzte Jesus Guridiren obrak espetxeko preso eta langileen aurrean. Ekimenaren helburua pertsona guztiei kultura eskubide unibertsal gisa hurbiltzea da, baita espetxean ere. Musika enpatia bideratzeko zubia eta gizarteratzea errazteko tresna bihurtu da.

Euskarazko opera honen kontzertu-bertsioa abuztuaren 9an (larunbata) eskainiko da, 20:00etan, Kursaalen. Jesus Guridi konpositore gasteiztarraren obra garrantzitsuenetako bat da, Musika Hamabostaldian inoiz interpretatu gabea.

Larunbat honetan, omenaldia egin diote ETSri, Ekora bere jaioterrian, taldearen 20 urteko ibilbidea ospatzeko. Hori aitzakia hartuta, Iñigo Etxezarreta buru duen taldearekin bildu gara, 60 abestik eta 500 emanaldi baino gehiagok osatutako ibilbidea gogoratzeko. 

Donostiako jaialdiaren 86. edizioa abuztuaren 1ean inauguratu da, "Requiem (s)" baletarekin, eta lehen aldiz izango dira Parisko Operako eta Leipzigeko Gewandhausorchesterreko orkestrak.

Miguel Martinen azken edizioa izan da, zuzendari gisa, baina Donostiako jaialdiaren "zerbitzura" lanean jarraituko du. Martinek ordainpeko 17 kontzertutan harmailak lepo bete direla nabarmendu du, eta gainerakoetan ia beteta egon direla. Doako 52 kontzertuek 158.700 pertsona batu dituzte, eta ordainpekoek, berriz, 20.480.

Jaialdiko txapela jaso du larunbat honetan Vaughanek (Texas, 1951), eta, ondoren, kontzertua eskaini du, Estatuko bakarra. 1976an The Fabulous Thunderbirds talde mitikoa sortu zuen Vaughanek eta, 1989an taldea utzi ondoren, bakarlari gisa aritu zen. Guztira, lau Grammy irabazi ditu. 

Donostiako jazz jaialdiaren barruan, energiaz beteriko zuzenekoa eskaini du bart Azkoitiko taldeak Zurriola hondartzan, familiaz eta gaztez osatutako publikoaren aurrean. 

Menphiseko abeslari handiaren lau hamarkada baino gehiagoko ibilibidea saritu nahi izan dute. Bridgewater Donostiako Jazzaldiaren oholtza gainean zuzenean aritu da ostiral honetan. Golardoa jasotzean, "emakume guztien eta bereziki emakume beltzen" alde egindako lana aldarrikatu du.

Egunotan Lakuntzan ospatzen ari diren Hatortxu Rock jaialdiaren azken edizioan agertu da berriro Oñatiko heavy taldea. Bi maketa eta bi diskoren ostean, 1999. urtean banandu ziren. 2007an, laukoteak itzulera bira bat egin zuen, "Hellmuga" diskoan jasoa gelditu zena.

Igandera arte, Bilbo bluesaren munduko hiriburua izango da, eta bertan ez da legendarik eta ezustekorik faltako. Ostiral honetan Mississippi Queen & The Wet Dogs, The Kings of Blues eta Blackburn Brothers taldeen txanda izan da.

Zurriolako hondartza agertoki bikaina izan da, beste behin, Jamie Cullum britaniar artista entzutetsua hartzeko. Cullum Donostiara itzuli da bostgarren aldiz, jazz, pop eta swing estiloak nahasten dituen errepertorio berriarekin.

Estreinakoz Donostiako jazzaldian, taldearen hainbat garaitako kanta ezagunak jo dituzte. Kaliforniakoen kantak belaunaldien himno bihurtu dira: gaztaroko maitasuna,  surfaren kultura eta baikortasuna islatzen duten abestiak.

Abeslari britainiarra ia ohiko bihurtu da Jazzaldian, eta aurtengoa bere bosgarren aldia da. Hau ez da Jamie Cullumek eskainiko duen kontzertu bakarra izango, izan ere, Zurriolako hondartzan doako kontzertu bat eskainiko du, bere hitzetan "festa bat" izango dena.

Abeslari britainiarrak duela bi aste eskaini zuen agurtzeko kontzertua. Black Sabbath taldean "Paranoid", "War Pigs" eta "Sabbath Bloody Sabbath" bezalako abesti arrakastatsuak interpretatuz ekin zion haren ibilbideari. Horrez gain, bakarka ere aritu izan zen. Guztira, 100 milioi disko baino gehiago saldu zituen mundu osoan.

Jamie Cullum musikari britainiarrak bi emanaldi egingo ditu aurten Donostian, eta hiriarekin maiteminduta agertu da komunikabideen aurrean. Bestalde, Mike Love The Beach Boys taldeko jatorrizko partaideak sei hamarkada daramatza eszenatokien gainean. Indartsu eta gogotsu jarraitzen du.

Nazioarteko zinema-jaialdietan txalo-zaparradak jaso ondoren, 73. Zinemaldian ere egongo dira ikusgai "Perlak" saileko tituluak.

Zinemaldiak Zabaltegi-Tabakalera sailaren programa osoaren berri eman du ostegun honetan, ohar baten bidez. 15 film luze, 6 film labur eta iraupen ertaineko 2 film eskainiko dituzte sail horretan, Lucile Hadzihalilovic, Luis Ortega, Hlynur Palmason, Paz Encina, Luis Ortega eta Harris Dickinson zuzendariek sinatutakoak, besteak beste.

Donostia Zinemaldiko Horizontes Latinos saila Dominga Sotomayorren "Limpia" lanaren mundu mailako estreinaldiarekin hasiko da, eta Diego Cespedesen "La misteriosa mirada del flamenco" lanarekin emango zaio amaiera.

Gainera, Go!azen telesailaren 12. denboraldiko lehen atalaren bi emanaldi eskainiko dira, lehenengoz. Sarrerak astearte honetan jarriko dira salgai, 10:00etatik aurrera, Zinemaldiaren eta Kutxabanken webguneetan.

Ana Lambarri eta Julio Medemen filmak ikusi ahal izango dira, "Todo lo que no sé" eta "8", Malagan estreinatuak. Gainera, EITBren partaidetza duten ekoizpenak programatu dira: Helena Tabernaren "Nosotros" eta Arantxa Echevarriaren "La infiltrada".

Aitor Arregik eta Jose Maria Goenagak zuzendutako film luzeak zahartzaroari eta homosexualitateari buruzko istorio bat kontatzen du. Donostia Zinemaldiko Sail Ofizialean estreinatuko da irailaren 26an, eta Urrezko Maskorra eskuratzeko lehiatuko da.  

Karmele Asier Altuna zuzendariaren (Amama, Aupa Etxebeste!, Agur, Etxebeste) film luzea urriaren 10ean estreinatuko da. EITBren parte-hartzea duen filma Donostiako Zinemaldian ikusiko da lehenago, nolanahi den, Sail Ofizialaren barruan baina lehiatik kanpo, proiekzio berezi batean. Fikziozko filma Elkarrekin esnatzeko ordua Kirmen Uriberen eleberrian oinarrituta dago, Jone Laspiur eta Eneko Sagardoy ditu protagonista eta Nagore Aranburu eta Javier Barandiaran daude antzeztaldean.

Jonatan Etzler suediarrak, Yukari Sakamoto japoniarrak eta Seyhmus Altun kurduak, besteak beste, bat egingo dute Irati Gorostidi Agirretxe nafarraren eta Jose Alayon kanariarraren proposamenekin.

Begoña del Tesok gaur egun zinema kontsumitzeko moduaren analisia egin du.

Bestalde, gaur jakitera eman da Esther Garcia ekoizleak jasoko duela aurtengo Donostia sarietako bat, "Espainiako eta Latinoamerikako zinemagintza nazioartekotzeko egin duen lanagatik". 

Euskarazko literatura sorkuntzarako 70.000 euroko dirulaguntza “Txoriei begiratzen zien gizonari begiratzen zion emakumea” proiektua gauzatzeko izango da.

EHUko 35 ikasle-irakaslek gaur egundik begiratu diote duela mende erdi zendutako bilbotar idazlearen obrari eta pentsamenduari, "Gabriel Arestik ereindakoak 1975-2025" liburuan. 

Bizkaitar irakasle eta ikertzaileak bi atal nabarmendu ditu Pamiela etxeak argitaratu duen lanean. Lehenengoan, Lauaxetaren poesia artearekin eta ideologiarekin lotzen du, eta bigarrenean gizarteak Lauaxetaren bizitzaz eta lanaz egin duen harrera aztertu du. Bizkaitar idazlea fusilatu zuten eguneko 88. urtemugan aurkeztu dute lana. (Musika, "Azken oyua" Antton Valverdek musikatuta) 

Emakume batek argitaratu zuen euskarazko lehen liburua aukeratu dute Bilbo Zaharra euskaltegikoek Klasikoen Irakurketa Etenik Gabearen XVIII. ediziorako. Nerea Ibarzabal markinar idazle eta bertsolariak abiatuko du saioa, 08:00etan.

Markinar irakasle, ikertzaile, euskaltzain eta idazleak jaso du Bilboko literatura hitzorduaren garaikurra. Herri literaturan aditu handia da Kalzakorta.

Markinar euskaltzain, irakasle eta ikertzaileak Bizenta Mogelen argitasuna azpimarratu du.

Ekainaren 5ean, "Ipuin onak" Bizenta Mogelen liburua irakurriko dute Arriaga antzokian, Klasikoen XVIII. Irakurketa Jarraituan. Euskaraz idatzi zuen lehen emakumetzat hartu izan da Bizenta, Joan Antonio Mogel "Peru Abarka"ren egilearen iloba.

Maiatzaren 30etik ekainaren 8ra egingo da Areatzan 55. Bilboko Liburu Azoka. Hurrengo egunetan sari gehiago banatuko dira, besteak beste, Urrezko Luma eta Kutxabank Atea sariak.

Thiong'ok kikuyu hizkuntzan idazten zuen eta Nobel sarirako hautagai izan zen sarritan; 87 urteko idazlearen hainbat lan daude euskaratuta, "Gerra garaiko ametsak" lan autobiografikoa, berbarako.

Bizkaiko Foru Aldundiak ekitaldi bat egin du gaur Laukizen, "Bide barrijak" eta "Arrats beran" sortu zituen poetaren jaiotzaren urteurrena ospatzeko.

Maiatzaren 23tik 25era egingo dute Literaturia Zarautzen, aurten 'Ihes' lelopean. Liburu azoka, liburu aurkezpenak, elkarrizketak, eta musika, antzerki eta bertso emanaldiak bildu dituzte programan.

111 Akademia literaturazaleen elkarteko kideen bozketen arabera, Miren Amurizaren eleberria izan da 2024. urteko literatura lanik onena.

Artista madrildarrak Iruñean aurkeztu duen eleberriak galerei, doluari eta bizitzan aurrera egiten saiatzeari buruzko hausnarketa egiten du. "Ez da autobiografikoa, baina galera baten eta berreraikuntza baten istorioa da", azaldu du idazleak.

Liburu-dendak txokoetatik atera eta kalean dira Liburuaren Eguna ospatzeko eta literatur nobedadeak saltzeko. Aurten, liburu salduenen artean Javier Cercasek Frantzisko aita santuari buruz idatzitako 'El loco de Dios en el fin del mundo' dago.

Poesia gizartearen maila guztietara hurbiltzeko helburuz, 70 jarduera baino gehiago programatu dira Gasteizen, eta 20 baino gehiago Arabako beste herri batzuetan.

Jorge Mario Pedro Vargas Llosa, 2010ean Literaturako Nobel saria jaso zuen idazle perutarra, 89 urte zituela hil da, eleberri errealistaren berritzaileetako bat izatera eraman zuen bizitza baten ondoren.

Idazle perutar-espainiarraren senideek iragarri dutenez, ez da zeremonia publikorik egingo idazlearen omenez, eta "familia eta gertuko lagunekin agurtzeko espazioa eta pribatutasuna izatea" espero dute.

"Amorante frantsesa" liburua argitaratu du Meabek, poema bidez idatzitako nobela.

"Mo, behi euskaldun baten memoriak" komikian oinarritutako erakusketa Iruñean, Nafarroako Liburutegian, egongo da ikusgai, maiatzaren 10era arte.

Gasteizko Ipuin Literarioen Nazioarteko Jaialdia martxoaren 11tik 15era bitartean egingo dute. Iban Zaldua topaketaren zuzendariak eta Karmele Jaio idazleak horretaz hitz egin digute.

2025ean garatuko den lehen proiektua Esther Ferrer eta Mari Puri Herrero artisten ibilbideei buruzko bi pieza dokumental ekoiztea izango da.

Ekitaldian Mastodonte, Leioako San Juan Bautista Abesbatza eta Euskadiko Gazte Orkestra (EGO) igoko dira taula gainera.

Irekierarekin, museoak "mugarri garrantzitsua jarri du" bere eraldaketan, eta 2026ko ekainean aurreikusitako 'Agravitas' espazioaren inaugurazioarekin amaituko da.

Gasteizko museoak Gipuzkoako arte eta kultura garaikideko zentroaren artxiboa arakatu du, Mikel Onandia, Sergio Rubira, Leire Vergara eta Beatriz Herraezen komisariotzaren pean.   

2018ko maiatzetik 2024ko abendura bitartean Azkuna Zentroko zuzendari izan zen Fernando Perezek kargua bere borondatez utzi ondoren, Olabarri izendatzea erabaki dute.

Irailaren 28ra arte egongo dira ikusgai bakarkako erakusketako ikus-entzunezko instalazioak, argazki-sailak, pinturak eta eskulturak. Pálmasonen filmografia osoa eskainiko du Tabakalerak.

Erakusketak Krugerren lan goiztiar adierazgarrietako batzuk berraztertzen ditu, eta goitik behera hartuko ditu Guggenheim Bilbao Museoko hainbat areto. Boterearen hizkuntzaren inguruan hausnarketa egitera bultzatuko du ikuslea, azaroaren 9ra arte. 

Agustin Ibarrolak 1979an museorako sortu zuen jatorrizko instalazioko 18 mihise zaharberrituta aurkeztuko dira. Sei gehiago batuko dituzte, eta jatorriko 27 aleko multzoa osatzeko falta diren beste hirurak galdutzat eman dituzte. 

Bilboko museoaren fundazioko patronatuak bilera egin du bart, Miren Arzalluz zuzendari nagusi denetik egin duen lehenengoa. Museoak inoiz baino bisitari gehiago izan ditu 2025ean.

Euskal Herriko Arte Garaikidearen Museoak "h" bermeotarraren erakusketa eta "Chantal Akerman. Irudiari aurre egitea" Akermanek eta erakusketaren komisario Claire Athertonek elkarlanean sortutako instalazioak paratu ditu.

Amets Arzallusen liburuan oinarritutako antzezlana Londresko Jermyn Street Antzokian estreinatu da aste honetan, Timberlake Wertenbaker antzerkigilearen eskutik, eta ekainaren 21a arte izango da ikusgai.

"Deikundea" 1485-1490 urteen inguruan –beharbada Palentziako elizaren baterako– egindako Ama Birjinaren bizitzaren eszenekin osatutako erretaula baten parte izan zen.

Seigarren urtez, Arte Ederren Bilboko Museoak bilduma propioko obrak kalera aterako ditu programa horren baitan. 38 obra hautatu dituzte, eta Bizkaiko 31 herritara iritsiko dira lanok, abendura arte.

Sebas Velasco donostiar margolariak "The morning will change everything" bakarkako erakusketa ikusgai jarri du Sarajevon, Bosnia-Herzegovinako Historia Museoan. Berarekin hitz egin dugu.

Artistak 1983an ekin zion eskultura-prestakuntzari, Sorabillako tailerrean, eta zinka hartu zuen lehengai nagusitzat, hainbat forma geometriko eta biluziko eskulturak sortzeko.

Marie de Jongh, Tanttaka Teatroa eta Kukai Dantza konpainiek eta Jose Luis Raymond eszenografoak bost sari eskura ditzakete ekainaren 16an Iruñeko Gayarre Antzokian emango diren sarietan.

Bizkaiko 14 dantza eskolatako 250 ikaslek baino gehiagok hartu dute parte ekitaldian, eta askotariko diziplinak izan dira ikusgai.

Irabazlearen irudia Gazako 9 urteko haur batena da. Israelek 2024ko martxoan egindako eraso batean bi besoak galdu zituen eta Dohara eraman zuten tratamendua jasotzeko.

2011an itxi zuten eraberritzeko eta azaroan zabalduko ditu berriz ateak, 35 milioi euroko inbertsioaren ondoren. 7.000 obra izango ditu ikusgai, horietako asko goi mailakoak.

Museoa zabaltzeko eta berritzeko lanak 2022an abiatu ziren, eta datorren urteko uda hastearekin batera bukatuko bide dira, San Joan egunean inauguratzeko.

Nafarroako konpainiekin topaketa.

"New worlds" ikuskizuna taularatu du bart estatubatuar aktoreak Jan Vogler biolontxelistarekin, Mira Wang biolinistarekin eta Vanessa Pérez pianistarekin. 

Max saria eramateko sei aukera zeuzkaten euskal arte eszenikoek bart, Gayarren egin den Max sarien banaketa ekitaldian. Ignacio Aranguren eta Vicente Galbete Navarro Villoslada Iruñeko institutuko antzerki irakasleek soilik lortu dute golardoa.

Gayarre Iruñeko antzokiak arte eszenikoen Espainiako sarien gala hartuko du astelehenarekin; euskal ordezkariek sei izendapen dituzte guztira.

Casilda Iturrizar parkea, Arriagako plaza, Areatza eta EHUren Bizkaia Aretoa izango dira kale antzerkiko doako jaialdiaren aurtengo agertokiak. 

Kaleko arteen nazioarteko Gasteizko jaialdiak 70 ikuskizun eskainiko ditu asteburu honetan.

Natalia Huarte nafar aktoreak gidatuko du Espainiako arte eszenikoen sarien gala, astelehenean, eta María Álvarez, Ana Berrade, Ángel García Moreno, Javier Ibáñez, Marta Juániz, Ane Sagüés, Joli Pascualena, Oier Zuñiga, Gorka Urbizu eta Aurora Beltran ere arituko dira.

Madrilen 800.000 pertsona baino gehiago liluratu ondoren, musikala Arriagara itzuliko da abuztuaren 14tik irailaren 21era.

Bizkaiak izan zuen jarduera kultural handiena (%45,5), ondoren Gipuzkoak (%38,9) eta azkenik Arabak (%15,6).

Artista polifazetikoak bere auzoan joko du, Urdanibia plazan, hamarkada bat baino gehiagoren ondotik, eta jendetza espero denez, Udalak mapa bat osatu du, informazio praktikoa biltzen duena.

Folklore jaialdia zuzenean.

Folklore jaialdia zuzenean.

Folklore jaialdia zuzenean.

Folklore jaialdia zuzenean.

Folklore jaialdia zuzenean.

Goi-bilera uztailaren 14tik 18ra egingo da, Gasteizen. Ekitaldiak parte-hartzaileei tailerrak, hitzaldiak eta eztabaida-panelak eskainiko dizkie, hizkuntza berreskuratzeari, gazteen aktibismoari eta nazioarteko sareak sortzeari buruzkoak.

Esnaolak (Tolosa, 2000) Eusko Ikaskuntza-Laboral Kutxa Gazte Saria 2025 jaso du ‘LUUR, Nestor Basterretxearen oroimenez’ lanarengatik. Xabier Etxeberria Mauleonek (Arroitz, 1944), Eusko Ikaskuntza-Laboral Kutxa Humanitate, Kultura, Arte eta Gizarte Zientzien saria. 

Gaurkoan albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.

Goiztiarrenek San Mamesen eta BECen jarri dituzten postuetara jo dute pultserak eskuratzeko. Kanpina eguerdian zabaldu dute. Aurten, 6.000 lagun inguru espero dituzte bertan, eta lehenengoak dagoeneko igo dira horretarako apropos prestatutako autobusetan.

Euskal pentsalari oparoa atzo zendu zela eta, 1994an Hasier Etxeberriak "Ez dago larrosarik" saiorako egin zion elkarrizketako pasarte batzuk berreskuratu ditugu. Arantzazu, euskaltasuna, artea eta filosofia hartu zituen hizpide, besteak beste. 

Lau urterekin hasi zen balletean lehen urratsak ematen, eta dantzarako grinak, besteak beste, Alemaniara eraman du. Hondarribiko dantzariak alde batera utziko ditu eszenatokiak, baina ez balleta. Londresko konpainia ospetsuak bere goi mailako dantza eskolako irakasle izateko fitxatuko duela iragarri du.

Santa Ana ontzia Pasaian eraiki zuten, 1586an. Felipe II.aren “Armada Handiko” ontzietako bat zen, eta Ingalaterra konkistatu eta bertan katolizismoa ezartzeko misioan, huts egin zuen operazioan parte hartu zuen.

  Bruce Springsteenek bi kontzertu eskainiko ditu Donostian (larunbatean eta asteartean) "The Land of Hope and Dreams" biraren barruan. 2016an izan zen azkenekoz estatubatuarra Euskal Herrian. Springsteenek 17 musikari eta abeslari izango ditu alboan, E Street Bandeko kide historikoak barne.  

2024an programatutako kultur ekitaldien % 32,8 euskara hutsean izan ziren, eta % 13,1 elebidunak, gaztelaniarekin edo beste hizkuntza batekin batera.

6.342 kontzerturekin, musika euskal agendan gehien agertzen den forma kultural gisa finkatu zen iaz. Ondoren antzerkia (4.239 ekitaldi) eta, urrunago, zinema/ikus-entzunezkoak (2.349) eta dantza (860).

2024an, ia 20.000 ekitaldi inguru erregistratu ziren hiru lurraldeetan, Kulturklik atariaren arabera. Beste era batera esanda: egunean, batez beste, 55 kultur saio izan ziren EAEko udalerrietan.

Orokorrean orekari eusten zaion arren, eskualdeen arteko aldeak egon badaude. Eremu batzuetan programazioa batik bat uda sasoira bideratzen dute, eta beste batzuetan, aldiz, ekitaldiak hilez hil sakabanatzen dituzte.

"Enbor arina", euskal kulturaren ikurra, Miserikordia eraikinean jarri dute Bilboko museoaren berrikuntzaren parte gisa. 2026an ateak berriro irekitzea espero dute.