Kultura

Kultura zentroaren 10. urteurrenaren harira, Zinemaldiak, Elías Querejeta Zine Eskolak, Euskadiko Filmategiak eta Tabakalerak osatzen duten ekosistemaren abaroan hazi den zinemagile belaunaldia omenduko dute asteburu honetan.

Bilboko LGTBIQ+ zinema eta arte eszenikoen jaialdiaren 22. edizioan, Zero Chou taiwandar zinemagileak jasoko du Ohorezko Saria. "Jone, batzuetan" filmaren Euskal Herriko estreina egingo dute.

"Zipriztin musikalak dituen drama historikoa" "Elkarrekin esnatzeko ordua" Kirmen Uriberen eleberrian oinarrituta dago, eta Jone Laspiur eta Eneko Sagardoy dira protagonistak.

Eusko Jaurlaritzak, Euskadiko Filmategiaren eta EITBren bitartez, 1980ko hamarkada erdialdeko euskarazko lau film ertainak araztu eta digitalizatuko ditu. Donostiako Zinemaldiko Klasikoak sailean programatuko dira.

Astelehenetik, ekainak 2, hasita, prezio berezian erosi ahalko dira sarrerak, besteak beste, "Mission: Impossible", "Lilo & Stitch" eta "The Phoenician Scheme" ikusteko. Iparraldean, ekainaren 29tik uztailaren 2ra egingo dute Fête du Cinema.

Dokumentalgilea "El espectáculo inacabado del Circo Anastasini" pelikularen aurrekoizpen fasean ari da; Francoren estatu kolpe militarraren hastapenetan Lodosan hil zuten zirku konpainiaren berri du kontagai filmak.

LGTBIQ+ zinema eta arte eszenikoen Bilboko jaialdia ekainaren 23tik 30era egingo dute.

Bilboko zinema jaialdiak sei film eskainiko ditu, eta ahotsa emango die kameraren atzean jarduten diren hainbat emakumeri.

Zinemagile irandarrak hainbat urte eman ditu espetxean erregimenaren aurka egiteagatik, eta oso hunkituta agertu da saria jasotzean. Oliver Laxe zuzendari galiziarrak eskuratu du epaimahaiaren saria "Sirat" filmarengatik, "Sound of Falling"ekin 'ex aequo'.

Bilboko LGTBIQ+ zinema eta arte eszenikoen jaialdiaren 22. edizioa ekainaren 23tik 30era egingo dute. Natalia Lisinicchiak sortu du kartela.

Emakume batek argitaratu zuen euskarazko lehen liburua aukeratu dute Bilbo Zaharra euskaltegikoek Klasikoen Irakurketa Etenik Gabearen XVIII. ediziorako. Nerea Ibarzabal markinar idazle eta bertsolariak abiatuko du saioa, 08:00etan.

Markinar irakasle, ikertzaile, euskaltzain eta idazleak jaso du Bilboko literatura hitzorduaren garaikurra. Herri literaturan aditu handia da Kalzakorta.

Markinar euskaltzain, irakasle eta ikertzaileak Bizenta Mogelen argitasuna azpimarratu du.

Ekainaren 5ean, "Ipuin onak" Bizenta Mogelen liburua irakurriko dute Arriaga antzokian, Klasikoen XVIII. Irakurketa Jarraituan. Euskaraz idatzi zuen lehen emakumetzat hartu izan da Bizenta, Joan Antonio Mogel "Peru Abarka"ren egilearen iloba.

Maiatzaren 30etik ekainaren 8ra egingo da Areatzan 55. Bilboko Liburu Azoka. Hurrengo egunetan sari gehiago banatuko dira, besteak beste, Urrezko Luma eta Kutxabank Atea sariak.

Thiong'ok kikuyu hizkuntzan idazten zuen eta Nobel sarirako hautagai izan zen sarritan; 87 urteko idazlearen hainbat lan daude euskaratuta, "Gerra garaiko ametsak" lan autobiografikoa, berbarako.

Bizkaiko Foru Aldundiak ekitaldi bat egin du gaur Laukizen, "Bide barrijak" eta "Arrats beran" sortu zituen poetaren jaiotzaren urteurrena ospatzeko.

Maiatzaren 23tik 25era egingo dute Literaturia Zarautzen, aurten 'Ihes' lelopean. Liburu azoka, liburu aurkezpenak, elkarrizketak, eta musika, antzerki eta bertso emanaldiak bildu dituzte programan.

111 Akademia literaturazaleen elkarteko kideen bozketen arabera, Miren Amurizaren eleberria izan da 2024. urteko literatura lanik onena.

Artista madrildarrak Iruñean aurkeztu duen eleberriak galerei, doluari eta bizitzan aurrera egiten saiatzeari buruzko hausnarketa egiten du. "Ez da autobiografikoa, baina galera baten eta berreraikuntza baten istorioa da", azaldu du idazleak.

Liburu-dendak txokoetatik atera eta kalean dira Liburuaren Eguna ospatzeko eta literatur nobedadeak saltzeko. Aurten, liburu salduenen artean Javier Cercasek Frantzisko aita santuari buruz idatzitako 'El loco de Dios en el fin del mundo' dago.

Poesia gizartearen maila guztietara hurbiltzeko helburuz, 70 jarduera baino gehiago programatu dira Gasteizen, eta 20 baino gehiago Arabako beste herri batzuetan.

Jorge Mario Pedro Vargas Llosa, 2010ean Literaturako Nobel saria jaso zuen idazle perutarra, 89 urte zituela hil da, eleberri errealistaren berritzaileetako bat izatera eraman zuen bizitza baten ondoren.

Idazle perutar-espainiarraren senideek iragarri dutenez, ez da zeremonia publikorik egingo idazlearen omenez, eta "familia eta gertuko lagunekin agurtzeko espazioa eta pribatutasuna izatea" espero dute.

"Amorante frantsesa" liburua argitaratu du Meabek, poema bidez idatzitako nobela.

"Mo, behi euskaldun baten memoriak" komikian oinarritutako erakusketa Iruñean, Nafarroako Liburutegian, egongo da ikusgai, maiatzaren 10era arte.

Gasteizko Ipuin Literarioen Nazioarteko Jaialdia martxoaren 11tik 15era bitartean egingo dute. Iban Zaldua topaketaren zuzendariak eta Karmele Jaio idazleak horretaz hitz egin digute.

31 urte dira "Kutsidazu bidea, Ixabel" lehen aldiz argitaratu zela. Joxean Sagastizabalen eleberri honek umorez kontatzen ditu euskaldun berri batek Gipuzkoako baserri batean bizi dituen ibilerak.

Kevin Young aldizkariaren poesia editoreak ondarroar idazlearen "Maiatza" poema sartu du "A Century of Poetry in The New Yorker: 1925-2025" liburuan.

Donostiar idazleak hamalau kontakizuneko liburua argitaratu du: "Hombre caído".

Pulpek 22:50ean joko du ostegunean, Rayek 23:20an ostiralean eta Kylie Minoguek 22:35ean larunbatean.

Musika jaialdiak 88 kontzertu eskainiko ditu bederatzi egunean, horietatik 51 doakoak.

Azkena Rock Festivalen 23. edizioa ekainaren 19, 20 eta 21ean egingo dute Gasteizen, Mendizabalako eremuan. Ez dirudi ideia txarra udarako sarrera (larunbat goizaldean sartuko gara udan) John Fogertyren, Lucinda Williamsen edo Manic Street Preachersen eskutik egiteak.

Musikari eta ekoizle britainiarrak kontzertua eman du larunbat honetan BBK Bilbao Music Legends Fest jaialdian, 2022ko edizioan parte hartzeari uko egin behar izan ostean.

Fermin Muguruzak 30.000 lagun bildu ditu Donostian, 40 urteko ibilibide musikala ospatzeko, Palestinaren aldeko aldarri solidarioen artean. Gainera, abeslariak beste kontzertu bat iragarri du abuztuaren 14an, Irunen.

Euriak ez ditu Anoetan bildutako milaka zaleak kikildu, eta Palestinari elkartasuna erakutsi diote, Irungo musikariaren kontzertuaren atarian.  

30.000 lagun espero dira larunbat gau honetan Anoetan, Fermin Muguruzaren kontzerturako. Talde desberdinek parte hartuko dute 7 orduko ikuskizunean eta 21:00etan irtengo da oholtzara Fermin Muguruza. Kontzertuaren atarian berarekin egoteko aukera izan dugu. 

Britainiar artista BBK Bilbao Music Legends jaialdiko larunbateko egitarauaren buru izango da. Ostiralean, Blue Oyster Cultek joko du, esaterako. 

Taldeak azaldu duenez, zaila egiten zaie "ideiekin koherenteak eta konsekuenteak izatea eta jaialdi honetan edo inplikatutako beste batzuetan parte hartzea", Galiziako jaialdiaren atzean dagoen inbertsio funtsak Palestinan dituen interesak direla eta.

Maurice Ravel, Juan Cristostomo de Arriaga, Pablo Sorozabal, Carmelo Bernaola eta Felix Ibarrondo euskal konpositoreen lanak joko ditu Euskadiko Orkestrak, besteak beste, 2025/2026 denboraldian, eta "Akelarre" Pascual Aldaveren lana grabatuko du.

Zuriñe Hidalgo abeslaria (Hesian) bueltan da lau urteko isilaldiaren ondoren, eta Seiurteren kantu baten moldaketa aukeratu du Kala Naiz proiektua aurkezteko.

98 artista eta talde daude iragarrita, euskal presoen aldeko jaialdiaren azken edizioak izango dituen bost agertokietan aritzeko. Lakuntzan izango da azken Hatortxu Rock jaialdia.

Armada eta Polizia Federala bertaratu dira, eta Foro Alicia aretoan zeuden 600 bat ikus-entzuleak aterarazi dituzte. "Zorionez" ez zela ezer gertatu adierazi du lasaituta, Muguruzak. Gobernazio Idazkaritza (Segob) eta Mexiko Hiriko agintariak gertatutakoa ikertzen ari dira.

Armadak eta Poliziak Mexiko Hiriko kulturgune batean ematen ari zen kontzertua etenarazi diote bart. Zergatia argi ez badago ere, "zorionez" ez zen ezer gertatu. Larunbat honetan emango dute Latinoamerikan azken kontzertua. Muguruzak eskerrak eman dizkie elkartasun mezuak igorri dizkieten guztiei.

Azken kontzertua du mallabitarrak gaur gauean Barakaldon, BECen. Lagun onez inguratuta egongo da agertokian, itzulerarik gabeko atsedenaldia hartu aurretik.

Bergarako jaialdiak kaleko doinuak bilduko ditu, aurten hiru egunez, Labegaraieta kiroldegiaren inguruan. Maiatzaren 30 eta 31n izango dira kontzertu nagusiak: J Martina, Ezpalak, Arene 6, Naxker, TOC, Lukiek, Kaleko Urdangak, Nafarroa 1512, Brigade Loco…

Gernikar musikariak Esteban Urkiaga Lauaxeta poetaren jaiotzaren 120. urteurrena ospatzeko ekitaldian parte hartu du, Laukizen. Han, "Mendigoxaliarena" poemaren bere bertsioa jo eta kantatu du.

Gasteiz John Fogertyren, Manic Street Preachersen, Dinsaur Jr.-en, Lucina Williamsen eta beste talde eta artista askoren zain da dagoeneko. Ikusi jaialdiko emanaldien egitaraua.

Iñigo Etxezarreta ETSko kantariaren, Amaiaren eta Murtziako taldearen emanaldietarako sarrera doakoa izango da, eta kontzertuok pantaila erraldoietan ere ikusi ahalko dira. BBK Fundazioa sortu zeneko 10. urteurrena ospatzeko antolatu dute ikuskizuna.

Jaialdiaren antolatzaileek 24 parte-hartzaile gehiago iragarri dituzte uztailaren 24tik 27ra Lakuntzan egingo duten agur festarako. 100 talde eta artista izango dira jotzen, 5 agertokitan.

Agustin Ibarrolak 1979an museorako sortu zuen jatorrizko instalazioko 18 mihise zaharberrituta aurkeztuko dira. Sei gehiago batuko dituzte, eta jatorriko 27 aleko multzoa osatzeko falta diren beste hirurak galdutzat eman dituzte. 

Bilboko museoaren fundazioko patronatuak bilera egin du bart, Miren Arzalluz zuzendari nagusi denetik egin duen lehenengoa. Museoak inoiz baino bisitari gehiago izan ditu 2025ean.

Euskal Herriko Arte Garaikidearen Museoak "h" bermeotarraren erakusketa eta "Chantal Akerman. Irudiari aurre egitea" Akermanek eta erakusketaren komisario Claire Athertonek elkarlanean sortutako instalazioak paratu ditu.

Amets Arzallusen liburuan oinarritutako antzezlana Londresko Jermyn Street Antzokian estreinatu da aste honetan, Timberlake Wertenbaker antzerkigilearen eskutik, eta ekainaren 21a arte izango da ikusgai.

"Deikundea" 1485-1490 urteen inguruan –beharbada Palentziako elizaren baterako– egindako Ama Birjinaren bizitzaren eszenekin osatutako erretaula baten parte izan zen.

Seigarren urtez, Arte Ederren Bilboko Museoak bilduma propioko obrak kalera aterako ditu programa horren baitan. 38 obra hautatu dituzte, eta Bizkaiko 31 herritara iritsiko dira lanok, abendura arte.

Sebas Velasco donostiar margolariak "The morning will change everything" bakarkako erakusketa ikusgai jarri du Sarajevon, Bosnia-Herzegovinako Historia Museoan. Berarekin hitz egin dugu.

Artistak 1983an ekin zion eskultura-prestakuntzari, Sorabillako tailerrean, eta zinka hartu zuen lehengai nagusitzat, hainbat forma geometriko eta biluziko eskulturak sortzeko.

Marie de Jongh, Tanttaka Teatroa eta Kukai Dantza konpainiek eta Jose Luis Raymond eszenografoak bost sari eskura ditzakete ekainaren 16an Iruñeko Gayarre Antzokian emango diren sarietan.

Bizkaiko 14 dantza eskolatako 250 ikaslek baino gehiagok hartu dute parte ekitaldian, eta askotariko diziplinak izan dira ikusgai.

Irabazlearen irudia Gazako 9 urteko haur batena da. Israelek 2024ko martxoan egindako eraso batean bi besoak galdu zituen eta Dohara eraman zuten tratamendua jasotzeko.

2011an itxi zuten eraberritzeko eta azaroan zabalduko ditu berriz ateak, 35 milioi euroko inbertsioaren ondoren. 7.000 obra izango ditu ikusgai, horietako asko goi mailakoak.

Museoa zabaltzeko eta berritzeko lanak 2022an abiatu ziren, eta datorren urteko uda hastearekin batera bukatuko bide dira, San Joan egunean inauguratzeko.

Agravitas proiektua gauzatuta, museoak 5.000 metro koadro gehiago izango ditu, eta orain arteko 2.250 metro koadroak berriztatuta agertuko dira.

"Busti eta zikindu" teknika asmatu zuen artista etengabeko esperimentazioan aritu zen sei hamarkada luzez, eta eskulturak, zeramika, tapizak eta obra grafikoaK ere sortu zituen. Bilboko museoaren erakusketa berria irailaren 28ra arte egongo da ikusgai.

Guggenheimen zuzendaritza hartu eta hiru egunera, Miren Arzalluzek lehen agerraldia egin du gaur, "Vito Acconci / Sergio Prego: YOU" erakusketaren aurkezpenean.

Ekainaren amaiera arte egongo da ikusgai azken hamar urteetan Itsasmuseumeko zabalgunean izan diren kontainer artistikoen maketak biltzen dituen erakusketa.

XVI. mendetik XX.era margotutako 30 koadro eta bi eskultura dira, museoaren bildumakoak. Izen handiak daude tartean: Grekoa, Ribera, Zurbaran, Goya eta Zuloaga.

Nafar artistak "El encuentro final" (azken topaldia) performancea egingo du asteartean, apirilak 1, Madrilen; Isabel Gomez Aranda amarekin batuko da Azcona, akzio artistiko batean, hark jaioberria zela abandonatu eta gero.

Donostiar artistak Bartzelonako tenpluko Aintzaren Fatxadarako proposamen bat aurkeztuko du, Miquel Barcelok eta Javier Marinek bezala.

Max saria eramateko sei aukera zeuzkaten euskal arte eszenikoek bart, Gayarren egin den Max sarien banaketa ekitaldian. Ignacio Aranguren eta Vicente Galbete Navarro Villoslada Iruñeko institutuko antzerki irakasleek soilik lortu dute golardoa.

Gayarre Iruñeko antzokiak arte eszenikoen Espainiako sarien gala hartuko du astelehenarekin; euskal ordezkariek sei izendapen dituzte guztira.

Casilda Iturrizar parkea, Arriagako plaza, Areatza eta EHUren Bizkaia Aretoa izango dira kale antzerkiko doako jaialdiaren aurtengo agertokiak. 

Kaleko arteen nazioarteko Gasteizko jaialdiak 70 ikuskizun eskainiko ditu asteburu honetan.

Natalia Huarte nafar aktoreak gidatuko du Espainiako arte eszenikoen sarien gala, astelehenean, eta María Álvarez, Ana Berrade, Ángel García Moreno, Javier Ibáñez, Marta Juániz, Ane Sagüés, Joli Pascualena, Oier Zuñiga, Gorka Urbizu eta Aurora Beltran ere arituko dira.

Madrilen 800.000 pertsona baino gehiago liluratu ondoren, musikala Arriagara itzuliko da abuztuaren 14tik irailaren 21era.

Jaialdiaren 26. edizioa uztailaren 18tik abuztuaren 3ra egingo dute, eta musika, dantza, zirkua, clownak, performancea eta antzerkia bildu ditu programan.

Calixto Bieitok eta Alex Gerediagak zuzendutako lanez gain, Tanttaka Teatroaren eta Lucía Lacarra Balleten hurrengo proiektuen estreinaldiak ere hartuko ditu Arriagak 2025-2026 denboraldian.

Alberto Gastesik zuzenduta, umorea, intriga eta drama familiarra uztartzen ditu EITBren parte-hartzea duen telesailak.

Azken sei hilabeteetan, Euskaltzaindiak 774 forma berri jaso ditu bere hiztegian, "eguerdi on" eta "gibel egin" tartean, 1.635 forma zuzendu edo osatu ditu eta hiru sarrera kendu ditu. Guztira, 52.091 forma jasotzen ditu orain "Euskaltzaindiaren Hiztegia"k.

81 urte zituen Euskal Herriko artzaintzaren kultura ikertu eta dokumentatu zituen gizonak. Aranzadiko Etnografia saileko zuzendari izan zen, 45 urtez, eta Eusko Ikaskuntzaren Manuel Lekuona saria jaso zuen 2018an.

Ekitaldia egin du larunbat honetan Abadiñoko Gerediaga auzoaren zelaietan, 1965an elkartea abiatu zuten leku berean, alegia. Gainera, Gotzon Gomez elkartearen presidente berriak Nerea Mujikaren lekukoa hartu du, 22 urteren ondotik. 

Ia dena prest dago Donostiako Anoeta estadioan larunbat honetan 30.000 lagun inguruk Fermin Muguruzaren kontzertuaz gozatzeko. Irungo musikariak zalantzan daudenak animatu nahi izan ditu oraindik eskuragarri dauden sarrera apurrak eros ditzaten.

Abuztuaren 9tik 16ra egingo da aurtengo Donostiako Aste Nagusia. Gainera, Mikel Anterok egindako kartela ere aurkeztu dute dagoeneko.

Baleukok eta EITBk ekoitzita, publiko gazteari zuzenduta dago eta elementu fantastikoekin osatutako thrillerra da. David R. Losada zinemagilea da zuzendaria, eta gidoia ere berak idatzi du, Mikel Alvarez Sarriegirekin batera. 2026an estreinatuko da PRIMERAN plataforman.

Iazko otsailean jakin zen Wilsonek, Melinda emaztea galdu berri zuenak, "desordena neurokognitibo larriak" zituela, eta, ondorioz, senideek izendatutako bi medikuren zaintzapean jarri behar izan zutela.

"Erromesaldi herrikoia" egingo dute ekainaren 9tik 15era Albaola Itsas Kultur Faktorian zaharberritutako atea Aralarko San Migelera eramateko. Atea 2024ko urrian apurtu zuten, eraso bandaliko batean.

Edonork jo ditzake, eta Santiago katedralaren atarian, Plaza Barrian, Arriaga Antzokiaren plazan, Pedro Ibarretxe kalean, Arbieto/Diputazio kalean, Arrikibar plazan, terrorismoaren eta indarkeriaren biktimen omenezko monumentuan eta Guggenheim Museoan jarri dituzte.

Chiharu Shiota artista japoniarrak "My House is your House" erakusketa monografikoa aurkeztu du Bilboko Azkuna Zentroan. Artilez eta oihalez egindako egitura gorri iragankorrekin bisitaria bere esperientzia pertsonalak partekatzera gonbidatzen du Shiotak.

Gasteizko Heraclio Fournier enpresak eta bertako Arte eta Lanbide Eskolak karta sorta berezia atera dute 155. eta 250. urteurrena ospatzen ari direla eta, toki batean zein bestean dabiltzan eta ibilitako ziren emakumeak omentzeko.

Paris, 1963. Rolandek malformazio bat du oinean. Medikuen arabera, ezin izango da inoiz ibili. Baina Esther, ama burugogorra, edozer egiteko prest dago semea zoriontsu izan dadin. Ken Scotten "Ma mère, Dieu et Sylvie Vartan" zinema-aretoetara iritsi da.

Iparragirreko Elkar liburu-dendak "Ezinezkoaren alde" gomendatzen du. Liburu honetan, Iñigo Martinezek ezinezkorik ez dagoela dioen leloa kritikatzen du, gure gizarte kapitalistarekin lotuz. Elkar argitaletxeak plazaratu du.

Tarteko existentziaren edo arimen trantsizioaren ideiatik abiatuta, Tripak konpainiak "Platea" antzezlana dakarkigu imajinatutako linbo baten irudikapen gisa. Maiatzaren 31n Donostiako Lugaritz Kultur Etxeko Imanol Larzabal aretoan arituko dira.

Maiatzaren 31n, Getxoko Andres Isasi Musika Eskola agertoki ezin hobea izango da jazzez betetako musika-gauaz gozatzeko. MAJAZZ 2025 Jazz Zikloari bukaera emateko, donostiako Iñaki Salvador piano-jotzailea eta Chris Kase estatubatuar tronpeta-jotzailea igoko dira oholtza gainera.

Irailaren 5etik 15era izango da Thierry Malandain koreografoak zuzentzen duen jaialdia. Biarritzera ez ezik, beste hamasei herritara ere eramango du dantza.

REC da aurtengo leloa. Argazki erakusketak kalean zein aterpean, bisitaldi gidatuak, ibilaldiak, marrazketa saioak... Irudien nazioarteko jaialdiak egitarau oparoa du prest maiatzaren 29tik ekainaren 22ra.

Gotzon Gomez eta Asun Elorriaga izango dira Gerediaga Elkartearen lehendakari eta lehendakariorde berriak, kultur elkarteak atzo batzar nagusian erabaki zuzenez.

Aranzadi Zientzia Elkarteak topatu duen pieza Auritzen 2018an aurkitutako urrezko eraztun baten oso antzekoa da. Gaur aurkeztu dute, Iruñean, 2024an Nafarroa Beherean aurkitu zuten bitxia.